Đây là hai dự án với tổng mức đầu tư lên đến hàng chục ngàn tỷ đồng, đã gặp phải nhiều khó khăn, thậm chí phải tạm dừng thi công trong thời gian dài.

Cụ thể, Dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM (giai đoạn 1) với tổng vốn gần 10.000 tỷ đồng, được khởi công từ năm 2016 và do Tập đoàn Trung Nam làm nhà đầu tư theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao). Mặc dù đã hoàn thành hơn 90% khối lượng công trình, dự án phải tạm dừng thi công từ tháng 11/2020 do vướng mắc về thủ tục pháp lý, quỹ đất thanh toán và bố trí vốn. Mục tiêu của dự án là ngăn triều cường và ứng phó biến đổi khí hậu cho khu vực có diện tích 570km² với khoảng 6,5 triệu dân bờ hữu sông Sài Gòn cùng trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh.

Tương tự, Dự án đầu tư xây dựng đoạn tuyến kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa - Quốc lộ 1 (thành phố Thủ Đức cũ) có chiều dài hơn 2,7 km, tổng giá trị hợp đồng hơn 2.700 tỷ đồng, cũng được thực hiện theo hình thức BT và khởi công năm 2017. Dự án này đã dừng thi công từ tháng 3/2020 khi mới đạt khoảng 44% khối lượng, nguyên nhân chính là do chưa ký phụ lục hợp đồng và chưa được giao quỹ đất thanh toán.

Nghị quyết 212/NQ-CP đã đưa ra các nguyên tắc rõ ràng để giải quyết các khó khăn, vướng mắc, đảm bảo tính công khai, minh bạch và hiệu quả. Theo đó, việc giải quyết phải thực hiện theo đúng chỉ đạo của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực , đồng thời phải thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án, khơi thông các điểm nghẽn, huy động các nguồn lực của xã hội, và sớm tiếp tục triển khai, hoàn thành, đưa các dự án vào hoạt động, phát huy hiệu quả đầu tư, tránh lãng phí, thất thoát.

Đặc biệt, Nghị quyết nêu rõ chỉ xem xét, xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan mà nguyên nhân dẫn đến vi phạm do lỗi của cơ quan quản lý nhà nước hoặc do lỗi của cả cơ quan quản lý nhà nước và nhà đầu tư. Thẩm quyền xử lý khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án thuộc cấp nào thì cấp đó xử lý. Toàn bộ quá trình giải quyết phải bảo đảm kịp thời, khả thi, đúng quy định pháp luật, phù hợp với thực tiễn khách quan, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, thất thoát, lãng phí ngân sách và tài sản của Nhà nước; không hợp pháp hóa sai phạm, không để sai chồng sai.

Nghị quyết cũng trao quyền và trách nhiệm toàn diện cho UBND TP HCM trong việc quyết định và chịu trách nhiệm về việc thực hiện đúng quy định việc lập, thẩm định, điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu khả thi của hai dự án nêu trên.

Đáng chú ý, đối với Dự án Giải quyết ngập do triều, UBND TP HCM được phép thanh toán cho nhà đầu tư bằng quỹ đất, đảm bảo tuân thủ Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24 tháng 6 năm 2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM và quy định của pháp luật có liên quan, cũng như chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 40/NQ-CP ngày 01 tháng 4 năm 2021.

UBND TP HCM có trách nhiệm toàn diện trong việc xác định giá đất cụ thể, tính tiền sử dụng đất, tính tiền thuê đất của các khu đất dự kiến thanh toán, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật về đất đai. Một điểm quan trọng là sau khi thanh toán bằng quỹ đất, trường hợp giá trị quỹ đất thanh toán nhỏ hơn giá trị công trình (đã được rà soát, loại bỏ toàn bộ các chi phí bất hợp lý, không đúng quy định), phần chênh lệch sẽ được thanh toán bằng tiền từ nguồn vốn đầu tư công do UBND TP HCM quản lý. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả, Chính phủ cũng đề nghị Kiểm toán Nhà nước xem xét, thực hiện việc kiểm toán các dự án làm cơ sở tổ chức thanh, quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước và nhà đầu tư, hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước, sớm đưa các dự án vào vận hành, khai thác, không để lãng phí, thất thoát.

Việc ban hành Nghị quyết 212/NQ-CP không chỉ thể hiện sự quyết liệt của Chính phủ khi vừa thực hiện đúng tinh thần của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực và lãng phí, mà còn quán triệt Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư để tiếp tục khơi thông các nguồn lực phát triển. Đây là một tín hiệu mạnh mẽ, khẳng định cam kết của Chính phủ trong việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân. Việc giải quyết các dự án BT đình trệ không chỉ giúp hoàn thành các công trình hạ tầng cấp bách mà còn củng cố niềm tin của giới đầu tư vào môi trường kinh doanh tại Việt Nam.