Ngày 7/2, Khoa Hồi sức nội khoa và chống độc phối hợp cùng Khoa Hồi sức truyền nhiễm, Viện Lâm sàng các bệnh Truyền nhiễm, Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiếp nhận và điều trị thành công một bệnh nhân nam 36 tuổi với chẩn đoán: Sốt mò, biến chứng suy đa tạng.
Tiền sử bệnh nhân không có bệnh lý mạn tính, sinh sống gần đồi núi. Khởi phát với triệu chứng sốt cao liên tục, mệt mỏi, tự điều trị tại nhà bốn ngày nhưng bệnh không đỡ.
Bốn ngày tiếp theo bệnh nhân được điều trị tại hai bệnh viện tuyến trước với chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng; được dùng kháng sinh phổ rộng đường tĩnh mạch, phối hợp kháng sinh, lọc máu liên tục, thở máy; tuy nhiên bệnh không cải thiện.
Từ vết loét các bác sĩ tìm ra nguyên nhân cô gái suy đa tạng do sốt mò - Ảnh BSCC
Bệnh nhân được chuyển lên Bệnh viện TWQĐ 108 trong tình trạng sốt cao, suy đa tạng (trụy mạch, viêm cơ tim, suy hô hấp cấp tiến triển, tổn thương gan thận cấp tính, giảm tiểu cầu). Đây là tình trạng nhập viện khá phổ biến của bệnh cảnh sốc nhiễm trùng biến chứng suy đa tạng, có thể gây ra do nhiều loại tác nhân vi sinh vật, đòi hỏi điều trị kháng sinh phổ rộng trong khi chờ kết quả phân lập được mầm bệnh.
Tuy nhiên, qua khám lâm sàng bác sỹ phát hiện vùng ngực phải bệnh nhân có vết loét điển hình của bệnh sốt mò, từ đó chỉ định xét nghiệm và kháng sinh đặc hiệu.
Kết quả xét nghiệm khẳng định bệnh nhân có nhiễm Orientia tsutsugamushi, là mầm bệnh gây bệnh sốt mò, phác đồ điều trị đặc hiệu được duy trì. Tình trạng suy đa tạng cải thiện, bệnh nhân được ra viện sau 7 ngày điều trị.
Bệnh nặng có thể dự phòng được
Sốt mò là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do tác nhân Orientia tsutsugamushi, lây truyền qua vết đốt của ấu trùng mò. Bệnh thường khởi phát đột ngột với sốt cao, liên tục, thường đáp ứng tốt với điều trị đặc hiệu, tuy nhiên, có thể tiến triển cấp tính đến suy chức năng đa tạng và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Phát hiện ra vết loét điển hình của bệnh sốt mò có thể giúp định hướng sớm chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân. Vết loét điển hình của sốt mò hình thành tại vị trí ấu trùng mò đốt, có hình tròn hoặc bầu dục, đường kính 1 mm đến 2 cm, vẩy nâu nhạt hoặc sẫm màu, thường ở vùng da mềm, ẩm, như bộ phận sinh dục, vùng hạ nang, hậu môn, bẹn, nách, cổ, ..., đôi khi ở những vị trí khác trên cơ thể.
Bệnh nhân suy đa tạng phải lọc máu - Ảnh BSCC
Vết loét gặp ở 65 – - 80% trường hợp sốt mò, thường chỉ có một vết loét, hiếm khi có 2-3 vết loét. Đặc điểm của vết loét trong sốt mò là “ba không”, gồm không đau, không ngứa, (do đó) bệnh nhân không biết sự hiện diện của vết loét, vì thế thường chỉ được phát hiện qua thăm khám lâm sàng của bác sỹ.
Tuy nhiên, vẫn có một tỉ lệ nhất định bệnh nhân sốt mò không có triệu chứng điển hình, đòi hỏi các phương pháp chẩn đoán bổ trợ. Tại Bệnh viện TWQĐ 108, xét nghiệm PCR xác định Orientia tsutsugamushi đã được phát triển và áp dụng thường quy trong thực hành lâm sàng, giúp hỗ trợ chẩn đoán kịp thời và chính xác bệnh sốt mò.
Tuy nguy hiểm nhưng bệnh sốt mò có thể dự phòng được. Mò và ấu trùng ưa sống ở nơi đất xốp, ẩm mát, trong các khe hang, ven bờ sông suối, nơi râm mát có bụi rậm và cây thấp. Khi lưu trú, làm việc tại những nơi có đặc điểm trên và trong vùng dịch tễ của sốt mò nên mang giầy, tất, chít ống quần, tránh ngồi, nằm hoặc để đồ đạc trực tiếp lên mặt đất, bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây.
Trường hợp sốt chưa rõ nguyên nhân kèm theo có yếu tố dịch tễ của sốt mò nên đến cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.
BS Nguyễn Sĩ Thấu – BS Vũ Quang Hưng (Bệnh viện TWQĐ 108)
