Theo Đông y, rễ cây diếp cá có vị cay, hơi đắng, tính hơi lạnh, đi vào kinh phế, can và tỳ, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi thấp, lợi tiểu, hoạt huyết tiêu thũng, hành khí hóa ứ, thường được dùng trong điều trị các chứng nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng đường tiết niệu, các bệnh tiêu hóa, bệnh phụ khoa và các trường hợp mụn nhọt, viêm da.
Thanh nhiệt, giải độc vượt trội
Rễ diếp cá được cho là có tác dụng thanh nhiệt giải độc mạnh mẽ hơn so với phần thân và lá. Điều này giúp cơ thể loại bỏ các độc tố tích tụ, làm mát cơ thể, rất hữu ích trong các trường hợp nóng trong, mụn nhọt, hoặc các bệnh liên quan đến nhiệt.
Lợi tiểu, tiêu thũng hiệu quả
Rễ diếp cá sở hữu khả năng lợi tiểu mạnh mẽ. Điều này có nghĩa là nó giúp cơ thể đào thải lượng nước dư thừa, giảm sưng phù (tiêu thũng) do tích nước. Đặc tính này rất có lợi cho những người bị phù nề, bí tiểu, hoặc các vấn đề về đường tiết niệu. Các hợp chất như quercitrin và isoquercitrin trong diếp cá được cho là đóng vai trò quan trọng trong tác dụng lợi tiểu này.
Rễ rau diếp cá có cực nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe. Ảnh: China South of The Clouds
Hỗ trợ trị bệnh đường hô hấp
Rễ cây diếp cá được cho rằng có tác dụng kháng khuẩn và kháng virus. Dịch chiết từ rễ diếp cá có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn và virus, bao gồm cả các chủng vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp. Một nghiên cứu của trường Đại học Khoa học và Công nghệ Trung hoa đã chỉ ra rằng rằng các hạt nano giống exosome được chiết xuất từ rễ cây diếp cá chứa các microRNA (miRNA) có khả năng ức chế các virus RNA đường hô hấp, bao gồm cả virus cúm A (H1N1) và SARS-CoV-2.
Tác dụng giảm viêm
Bên cạnh đó, các nghiên cứu cũng cho thấy trong rễ cây diếp cá có chứa các hợp chất với khả năng giảm viêm bằng cách ức chế các cytokine gây viêm và các con đường tín hiệu liên quan.
Hoạt huyết tiêu ứ, giảm sưng đau
Trong y học cổ truyền, rễ diếp cá còn có tác dụng hoạt huyết tiêu thũng, hành khí hóa ứ. Điều này có nghĩa là nó giúp cải thiện lưu thông máu, tán ứ huyết, từ đó giảm sưng đau do bầm tím, chấn thương hoặc các tình trạng viêm sưng cục bộ. Đây là một công dụng ít được biết đến nhưng rất quý giá của rễ diếp cá.
Cải thiện tình trạng trĩ và táo bón
Mặc dù lá diếp cá đã nổi tiếng với công dụng trị trĩ và táo bón, nhưng rễ diếp cá cũng đóng góp vào việc này. Với khả năng thanh nhiệt, nhuận tràng và lợi tiểu, rễ diếp cá giúp làm mềm phân, giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, từ đó cải thiện các triệu chứng của bệnh trĩ và giảm tình trạng táo bón.
Kiểm soát đường huyết
Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy rễ diếp cá có khả năng hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Các hoạt chất trong rễ diếp cá có thể giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm hấp thu glucose, mặc dù cần thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để xác định rõ cơ chế và hiệu quả lâm sàng. Đây là một tiềm năng hứa hẹn cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ.
Tăng cường hệ miễn dịch
Rễ diếp cá chứa các hợp chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương của gốc tự do, từ đó tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài, giảm nguy cơ mắc các bệnh thông thường như cảm cúm, ho.
Cách sử dụng rễ cây diếp cá
Cũng giống như lá diếp cá, rễ cây diếp cá cũng có thể ăn sống kèm với các món ăn khác như một loại rau sống. Bên cạnh đó rễ diếp cá cũng có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như trộn salat, nước ép rễ diếp cá, rễ rau diếp cá xào tỏi.
Ngoài ra, có thể sắc nước uống: Rửa sạch rễ diếp cá (có thể dùng tươi hoặc phơi khô), sau đó sắc lấy nước uống hàng ngày.
Kết hợp trong các bài thuốc: Rễ diếp cá có thể được kết hợp với các loại thảo dược khác theo chỉ dẫn của thầy thuốc Đông y để tăng cường hiệu quả điều trị cho từng tình trạng bệnh cụ thể.
