Giấm giả ra đời chỉ trong vài giờ

Theo các chuyên gia công nghệ sinh học và thực phẩm, công thức sản xuất giấm giả hết sức đơn giản. Chỉ cần vài chục nghìn đồng để mua axit axetic công nghiệp, các cơ sở nhỏ lẻ đã có thể hòa loãng với nước, bổ sung thêm màu và hương liệu tổng hợp. Thành phẩm là những chai giấm trong veo, vị chua gắt, được gắn nhãn “giấm gạo”, “giấm táo” hay “giấm nếp” để dễ dàng tiêu thụ.

Trong khi đó, giấm lên men tự nhiên phải trải qua quy trình nuôi cấy vi sinh từ gạo, ngô hay trái cây, mất nhiều tuần hoặc nhiều tháng mới được thành phẩm, chi phí cao gấp nhiều lần. Sự khác biệt này khiến giấm hóa chất trở thành “chiêu làm giàu” nhanh chóng của không ít cơ sở sản xuất chui.

Mới đây, trong đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP Đà Nẵng đã phát hiện và bắt quả tang một cơ sở sản xuất giấm giả tinh vi do Kiều Văn Thanh (SN 1980) và vợ là Bùi Song Hậu (SN 1983) điều hành. Trung bình mỗi ngày, cơ sở này tung ra thị trường hơn 1.000 lít giấm thành phẩm, được dán nhãn “giấm gạo lứt” để đánh lừa người tiêu dùng.

Thực chất, toàn bộ số giấm trên được pha chế từ axit axetic công nghiệp với nước giếng khoan, theo tỷ lệ 2 lít axit/100 lít nước, hoàn toàn không qua quá trình lên men tự nhiên. Loại giấm rởm này tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe nếu sử dụng lâu dài.

Khám xét tại xưởng, lực lượng chức năng thu giữ hơn 2.000 chai giấm giả thành phẩm (tương đương 2.000 lít) cùng 20 can axit axetic nguyên chất khoảng 600 lít. Theo tính toán, lượng nguyên liệu này đủ để sản xuất tới 30.000 lít giấm giả đưa ra thị trường.

Công an TP Đà Nẵng đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Kiều Văn Thanh và áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Bùi Song Hậu để điều tra về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm”. Hiện vụ việc đang được mở rộng điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng liên quan.

Nguy cơ sức khỏe khó lường từ giấm giả

Các chuyên gia cảnh báo, giấm được sản xuất từ axit axetic công nghiệp không chỉ là hành vi gian lận thương mại mà còn tiềm ẩn những hiểm họa khôn lường đối với sức khỏe cộng đồng.

Axit axetic công nghiệp vốn được sử dụng trong lĩnh vực kỹ thuật như tẩy rửa, nhuộm, xử lý bề mặt kim loại… hoàn toàn không được phép dùng trong chế biến thực phẩm. Loại hóa chất này có thể chứa nhiều tạp chất, đặc biệt là kim loại nặng như chì, thủy ngân, cadimi – những chất có khả năng tích tụ lâu dài trong cơ thể.

Việc tiêu thụ giấm giả thường xuyên khiến niêm mạc dạ dày bị bào mòn, dẫn đến viêm loét, xuất huyết tiêu hóa, thậm chí tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Không chỉ vậy, gan và thận – những “bộ lọc” của cơ thể – sẽ phải làm việc quá tải để xử lý lượng hóa chất độc hại, dễ dẫn đến suy giảm chức năng, tổn thương không hồi phục.

Trong nhiều trường hợp, chỉ cần sử dụng giấm giả với nồng độ axit vượt ngưỡng cho phép, người tiêu dùng có thể bị ngộ độc cấp tính, gây buồn nôn, đau bụng dữ dội, rối loạn thần kinh, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội) từng nhấn mạnh: “Giấm lên men tự nhiên có vị chua dịu, mùi thơm đặc trưng, an toàn cho sức khỏe và còn chứa một số axit hữu cơ có lợi cho tiêu hóa. Ngược lại, giấm pha hóa chất chỉ có vị chua gắt, không hề mang lại lợi ích dinh dưỡng nào mà còn gây hại nếu dùng lâu dài”.

Người tiêu dùng cần cảnh giác

Trước thực trạng giấm giả đang len lỏi trên thị trường, các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng cần nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức để bảo vệ sức khỏe. Khi mua giấm, nên ưu tiên sản phẩm từ những thương hiệu uy tín, có đầy đủ tem nhãn, địa chỉ sản xuất rõ ràng và được phân phối tại siêu thị hoặc cửa hàng thực phẩm an toàn.

Cần đọc kỹ thành phần: giấm thật thường ghi rõ “giấm gạo lên men”, “giấm táo lên men” hay “giấm nếp lên men”, trong khi giấm giả chỉ chung chung là “axit axetic” hoặc “giấm pha chế”.

Một chi tiết quan trọng khác là giá bán: giấm lên men tự nhiên đòi hỏi thời gian sản xuất dài, chi phí cao, vì vậy giá thành cũng cao hơn so với loại giấm “siêu rẻ” bày bán tràn lan ngoài chợ.

Người tiêu dùng cũng có thể chủ động làm giấm tại nhà từ cơm, gạo nếp hoặc các loại hoa quả quen thuộc. Quá trình lên men tự nhiên không quá phức tạp, nhưng mang lại sản phẩm an toàn, vừa đảm bảo hương vị thơm dịu, vừa loại bỏ nỗi lo hóa chất độc hại.

Ngoài ra, có thể phân biệt giấm thật – giấm giả bằng một số cảm quan đơn giản: giấm thật có mùi thơm dịu, vị chua thanh, màu hơi ngả vàng hoặc đục nhẹ, đôi khi có cặn trắng; trong khi giấm giả thường trong veo bất thường, mùi hắc, vị chua gắt và gây rát cổ. Khi pha loãng nếm thử, giấm thật cho vị chua dễ chịu, còn giấm giả dễ gây cảm giác gắt, nóng, khó nuốt.

Tuy nhiên, đây chỉ là cách nhận biết sơ bộ, để đảm bảo an toàn lâu dài, tốt nhất vẫn nên chọn mua sản phẩm có thương hiệu và nguồn gốc rõ ràng.