Theo Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng thuốc dân tộc, cá ngựa có tên gọi khác là hải mã hoặc thủy mã, sống ở vùng biển và thường được người dân thu bắt vào mùa hạ hoặc mùa thu. Bộ phận dùng làm thuốc của cá ngựa là toàn thân con cá ngựa loại bỏ màng da, bỏ ruột rồi phơi khô.

Vị thuốc cá ngựa có công năng chính là ôn thận tráng dương và tán kết tiêu sưng. Cá ngựa thường dược dùng làm thuốc bổ, kích thích sinh dục, chữa liệt dương, phụ nữ khó mang thai, đau lưng mỏi gối hay bị báng bụng. Khi dùng ngoài, cá ngựa còn có công dụng chữa đinh độc, u nhọt.

Cá ngựa đã được ghi vào sách thuốc cổ "Cương mục thập di" của Trung Quốc năm 1975. Theo đó, dược liệu này có thể chữa thần kinh suy nhược, cơ thể yếu mệt, đau lưng (nhất là ở người cao tuổi), phụ nữ đau bụng, đẻ khó, nam giới bất lực về sinh lý, chứng đinh nhọt hay sang lở. Ngoài ra, trong một số trường hợp, cá ngựa cũng có thể chữa được bệnh hen suyễn. Phương thức là ngày dùng từ 4 đến 12g chia làm ba lần dưới dạng thuốc bột hoặc dùng viên uống với nước hoặc rượu, có thể dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác như dâm dương, kỷ tử.

Theo quan niệm của ngư dân vùng biển, cá ngựa để tươi ngâm rượu mới quý. Do đó, trong mỗi chuyến ra khơi, họ thường mang theo một lít rượu trắng để ngâm ngay khi bắt được cá. Họ còn cho biết phải dùng một đôi cá ngựa , nhất là đôi cá đang "quấn nhau" và còn nguyên mắt mới tốt.

Dùng ngoài, tán cá ngựa thành bột mịn để rắc có công dụng chữa lở loét. Ở Trung Quốc, người ta dùng cá ngựa tươi nấu với thịt gà ăn làm thuốc bổ khí huyết, ôn thận dương.

Một số bài thuốc có cá ngựa trong y học dân gian:

- Chữa liệt dương ở đàn ông hoặc phụ nữ chậm có con do suy dương khí: cá ngựa (30g đã chế biến), bàn long sâm (30g), cốt toái bồ (20g), long nhãn (20g). Tất cả cắt nhỏ, ngâm trong một lít rượu trong vòng từ 5 đến 7 ngày, càng lâu càng tốt. Ngày uống từ 20 đến 40ml. Người không uống được rượu có thể pha thêm nước và mật ong mà uống.

- Chữa thở khò khè: cá ngựa (5g) cùng đương quy (10g). Tất cả sắc cùng 200ml nước đến khi còn 50ml. Uống làm một lần trong ngày.

- Chữa viêm thận mãn tính: cá ngựa (1 con to) rang cho chín vàng giòn, tán bột; bầu dục lợn (1 quả) bổ đôi rửa sạch, cho bột cá ngựa vào, buộc chặt. Hấp cách thủy rồi ăn làm một lần trong ngày, liền trong vòng 15 ngày.