Trong nhịp sống hiện đại, nhiều gia đình vì lịch sinh hoạt bận rộn hoặc thói quen sử dụng thiết bị điện tử khiến trẻ nhỏ thường xuyên đi ngủ muộn, thậm chí sát nửa đêm. Tuy nhiên, điều tưởng chừng vô hại này lại đang âm thầm gây tổn hại nghiêm trọng đến sự phát triển trí não và thể chất của trẻ.
Ngủ muộn, thói quen phổ biến đáng lo
Không khó để bắt gặp cảnh tượng trẻ em 8-10 tuổi vẫn thức khuya cùng cha mẹ xem TV, chơi game hoặc cầm điện thoại trong phòng tối. Nhiều phụ huynh cho rằng, miễn là trẻ ngủ đủ tổng thời lượng 8 tiếng mỗi ngày thì không ảnh hưởng gì. Nhưng theo các chuyên gia y tế và tâm lý, điều quan trọng không chỉ là “ngủ đủ” mà là “ngủ đúng giờ”.
Giờ ngủ lý tưởng với trẻ nhỏ từ 3 đến 12 tuổi là từ 20h đến 21h, muộn nhất là 22h. Khoảng thời gian từ 21h đến 2h sáng là “khung giờ vàng” để cơ thể tiết hormone tăng trưởng và não bộ thực hiện quá trình củng cố trí nhớ, phát triển thần kinh.
Hệ quả âm thầm nhưng nghiêm trọng
Giảm khả năng tập trung và ghi nhớ
Trẻ ngủ muộn, dậy trễ thường cảm thấy mệt mỏi vào buổi sáng, khó tập trung trong giờ học. Não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển nhanh, nếu không được nghỉ ngơi đúng giờ sẽ khiến khả năng ghi nhớ, xử lý thông tin bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ảnh hưởng đến chiều cao và thể chất
Hormone tăng trưởng, yếu tố quan trọng quyết định chiều cao được tiết ra mạnh nhất vào khoảng 23h đến 1h sáng. Nếu trẻ ngủ muộn, cơ thể sẽ không sản sinh đủ lượng hormone này, làm chậm quá trình phát triển thể chất, đặc biệt là chiều cao.
Rối loạn đồng hồ sinh học
Ngủ muộn và dậy trễ sẽ làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên của trẻ. Cơ thể không theo đúng chu kỳ ngày đêm có thể dẫn đến rối loạn nội tiết, hệ miễn dịch suy yếu, dễ mắc các bệnh lý như béo phì, tiểu đường, thậm chí ảnh hưởng tâm lý như cáu gắt, lo âu.
Tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu ở trẻ em
Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ ngủ không đúng giờ có nguy cơ gặp vấn đề tâm lý cao hơn nhóm trẻ có lịch sinh hoạt đều đặn. Tình trạng ngủ không sâu giấc, thức dậy mệt mỏi, thiếu năng lượng kéo dài có thể dẫn tới cảm xúc tiêu cực và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tâm thần.
Trách nhiệm của cha mẹ trong việc thiết lập thói quen ngủ lành mạnh
Cha mẹ chính là người định hình thói quen sinh hoạt cho trẻ. Việc duy trì lịch ngủ, thức khoa học không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện mà còn tạo nền tảng sức khỏe lâu dài.
Một số gợi ý để trẻ đi ngủ sớm hơn:
Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử sau 19h: Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính bảng ức chế melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ.
Tạo thói quen thư giãn trước giờ ngủ: Đọc sách, kể chuyện, massage nhẹ nhàng giúp trẻ cảm thấy bình tĩnh và dễ đi vào giấc ngủ.
Thiết lập khung giờ ngủ cố định mỗi ngày: Dù là cuối tuần hay ngày thường, nên cho trẻ đi ngủ và thức dậy vào giờ cố định để thiết lập nhịp sinh học ổn định.
Môi trường ngủ yên tĩnh, ánh sáng dịu: Phòng ngủ nên được tối giản tiếng ồn và ánh sáng, tạo cảm giác an toàn và dễ chịu cho trẻ.
