Từng là loại rau mọc dại ven sông, bờ mương, rau muống một thời bị xem là “rau nhà nghèo”, nay lại trở thành món đặc sản trong nhiều nhà hàng, quán ăn. Không chỉ dễ ăn, dễ chế biến, rau muống còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, là món rau “quốc dân” của nhiều gia đình Việt.
Rau muống (danh pháp khoa học: Ipomoea aquatica) là một loại cây thân thảo thuộc họ Bìm bìm. Đây là loài cây nhiệt đới phổ biến tại Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam. Rau muống có hai loại chính: rau muống nước (thân bò, thân rỗng, lá lớn) thường mọc ở ao hồ, mương rạch; và rau muống cạn (thân nhỏ hơn, chắc và giòn), thường được trồng trong luống khô hoặc thủy canh.
Rau muống có đặc điểm thân rỗng, dễ bò lan, có rễ ở các đốt thân khi gặp nước. Lá rau hình trái tim hoặc mũi mác, hoa màu tím nhạt hoặc trắng. Đây là loại cây phát triển nhanh, dễ trồng và không kén đất.
Rau muống có vị ngọt nhẹ, thanh mát, khi luộc giữ được độ giòn đặc trưng. Tùy vào cách chế biến mà rau muống có thể mang đến nhiều tầng vị khác nhau: khi luộc thì thanh ngọt, xào tỏi thì đậm đà, nướng vắt chanh thì thơm cay, hay ăn sống thì mát miệng, giòn sần sật.
Món đơn giản nhất là rau muống luộc, chấm cùng mắm tỏi hoặc nước tương, ăn vào ngày hè vừa mát vừa bổ. Hay rau muống xào tỏi, chỉ cần ít tỏi phi thơm, đảo nhanh tay là có ngay đĩa rau xanh giòn, dậy mùi hấp dẫn. Ngoài ra, rau muống còn được dùng để làm nộm rau muống tai heo, giòn sần sật, trộn cùng chanh, tỏi, ớt, rau thơm, lạc rang, vừa bắt vị vừa chống ngán.
Ở các vùng miền, người ta còn chế biến canh chua rau muống với me hoặc sấu, thanh mát, kích thích tiêu hóa. Đặc biệt, trong những nồi lẩu cá lóc hoặc lẩu lươn, rau muống là nguyên liệu ăn kèm lý tưởng, vừa tạo độ giòn, vừa cân bằng vị béo của nước lẩu.
Rau muống có quanh năm, nhưng phát triển mạnh vào mùa hè. Giá rau muống rất phải chăng, dao động từ 5.000 – 12.000 đồng/bó, tùy vào loại (muống nước, muống cạn) và thời điểm trong năm. Rau muống thủy canh hoặc trồng theo hướng hữu cơ thường có giá cao hơn.
Không chỉ ngon, rau muống còn là nguồn thực phẩm giàu chất xơ, vitamin A, C, sắt và canxi. Loại rau này hỗ trợ tiêu hóa, thanh nhiệt cơ thể, tốt cho người bị thiếu máu, táo bón, cao huyết áp. Rau muống còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, góp phần bảo vệ gan, thận và hệ miễn dịch.
Dưới đây là các tác dụng của rau muống với sức khoẻ
Ngăn ngừa thiếu máu
Với lượng sắt tương đối cao – khoảng 2,5mg trong mỗi 100g rau – rau muống có tác dụng tăng cường sản xuất hemoglobin, từ đó phòng ngừa hiệu quả bệnh thiếu máu. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những người cần bổ sung sắt từ thực phẩm tự nhiên.
Tăng khả năng miễn dịch
Rau muống chứa lượng lớn vitamin C – một chất chống oxy hóa mạnh có khả năng tăng cường sức đề kháng. Việc bổ sung rau muống vào khẩu phần ăn giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, vi rút gây cảm cúm và nâng cao hệ miễn dịch tổng thể.
Tăng cường thị lực
Bên cạnh vitamin C, rau muống còn giàu vitamin A – dưỡng chất thiết yếu cho đôi mắt. Vitamin A trong rau giúp bảo vệ giác mạc, chống lại tác động của các gốc tự do và hỗ trợ cải thiện thị lực, đặc biệt hiệu quả với người thường xuyên làm việc trong môi trường thiếu ánh sáng.
Ngăn ngừa tổn thương gan
Các chất chống oxy hóa trong rau muống có vai trò điều hòa hoạt động của enzym giải độc trong gan, từ đó giảm thiểu tác động của các gốc tự do gây hại. Nhờ đó, rau muống được xem là thực phẩm hỗ trợ hiệu quả trong việc bảo vệ gan và điều trị các bệnh lý như vàng da.
Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Một số thành phần trong rau muống có khả năng giúp điều hòa đường huyết bằng cách hỗ trợ hấp thụ lượng đường dư thừa trong máu. Việc bổ sung rau muống thường xuyên vào khẩu phần ăn có thể góp phần cải thiện tình trạng bệnh ở người tiểu đường. Tại Ấn Độ, rau muống còn được xem là loại rau quan trọng trong chế độ ăn của phụ nữ mang thai mắc tiểu đường.
