Tưởng vết cắn nhỏ không ngờ bệnh nặng

Khoa Nhi Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí vừa tiếp nhận một bệnh nhi 10 tuổi vào viện do sưng nề và đau nhiều bàn tay trái do chuột cắn. Qua thăm khám, bệnh nhi được chẩn đoán Viêm tấy phần mềm bàn tay trái do chuột cắn.

Trẻ được tư vấn, tiêm phòng huyết thanh kháng độc tố uốn ván, tiêm vắc xin phòng dại, điều trị kháng sinh ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng lan tỏa. Sau 7 ngày điều trị, tình trạng của trẻ ổn định và đã ra viện.

Các bác sĩ Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí cảnh báo, chuột không chỉ là loài gặm nhấm gây hại đến lương thực, sách vở hay đồ đạc trong nhà – mà còn là nguồn lây bệnh nguy hiểm cho con người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Nếu bị chuột cắn, đó sẽ là mối nguy hiểm bạn không thể xem thường.

Nước bọt chuột chứa nhiều loại vi khuẩn và virus, có thể gây bệnh như: Sốt chuột cắn (rat-bite fever): sốt cao, phát ban, đau nhức toàn thân; Nhiễm trùng vết thương, mưng mủ, hoại tử nếu không được xử lý đúng cách; Nguy cơ lây truyền bệnh dại, đặc biệt nếu chuột mang mầm bệnh từ động vật khác.

TS.BS. Lê Xuân Dương, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, rất nhiều trường hợp người dân khi ngủ không mắc màn (mùng) để chuột bò vào và cắn vào chân, ngón tay chảy máu. Một số người chủ quan xem thường không đi bệnh viện kiểm tra nên đã nhiễm bệnh từ chuột. Có rất nhiều bệnh xảy ra do chuột cắn, trong đó, riêng bệnh sốt do chuột cắn cũng gây nhiều bệnh nguy hiểm:

Bệnh Sodoku: Người ta phân lập ra xoắn khuẩn từ máu của bệnh nhân nhiễm bệnh và đặt tên là Spirillum minus. Bệnh được lây một cách tình cờ, trực tiếp qua các vết cắn hoặc vết cào, hoặc gián tiếp thông qua tiếp xúc, hoặc ăn các thức ăn có lẫn nước tiểu của chuột chứa mầm bệnh. 25% số chuột được xét nghiệm có mang S. minus.

Thời kỳ ủ bệnh của bệnh Sodoku thường từ 5 ngày đến 4 tuần. Khởi phát đột ngột với biểu hiện: Sốt cao (39o+C - 40oC), ớn lạnh, sốt thành từng cơn, sốt không có tính chu kỳ, xen kẽ là thời kỳ không sốt. Sự tái phát cơn sốt có thể xuất hiện vài lần trong vòng từ 1 đến 3 tháng. Các dấu hiệu ngoài da là các ban sẩn xuất huyết, có xu hướng dính liền với nhau có thể tự khỏi, nhưng phần lớn các trường hợp xuất hiện ban xuất huyết hoại tử tại chỗ và có phản ứng của hạch khu vực. Bệnh nhân có thể có các biểu hiện đau cơ, đau khớp và thường diễn biến dẫn tới viêm khớp.

Trường hợp nặng, bệnh nhân có thể có các dấu hiệu của hệ thống thần kinh: đau đầu, ảo giác, mê sảng dẫn đến hôn mê. Biến chứng có thể xảy ra: viêm nội tâm mạc, viêm màng não, nhồi máu cơ tim, viêm gan, viêm màng phổi, viêm mào tinh hoàn, thiếu máu nặng. Nếu bệnh nhân không được điều trị, bệnh kéo dài thường 1 đến 2 tháng và gây ra tỷ lệ tử vong khoảng 6 đến 10%.

Bệnh sốt Haverhill: Bệnh sốt do chuột cắn căn nguyên là Streptobacillus moniliformis được biết đến dưới tên gọi là sốt Haverhill.

Thời gian ủ bệnh từ 3 - 10 ngày. Bệnh xuất hiện đột ngột với các biểu hiện: Hội chứng nhiễm trùng, biểu hiện sốt cao trên 40 độ C, ớn lạnh, đau đầu. Hội chứng nhiễm trùng xuất hiện dai dẳng, gián đoạn; Triệu chứng của đường tiêu hóa như: buồn nôn, nôn xuất hiện khi Streptobacillus moniliformis lây qua đường tiêu hóa; Đau cơ, đau khớp có thể xuất hiện với đặc điểm đau di chuyển từ khớp này sang khớp khác. Một nửa số bệnh nhân có biểu hiện như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp nhiễm trùng không đối xứng, tập trung ở các khớp lớn.

Triệu chứng trên da với biểu hiện các ban xuất huyết ở gan bàn chân, gan bàn tay. Biểu hiện sốt sẽ giảm dần sau 3-5 ngày thậm chí không cần điều trị kháng sinh, các biểu hiện của khớp cũng biến mất trong khoảng 10-14 ngày. Trường hợp nặng thường có các biến chứng: viêm nội tâm mạc, nhồi máu cơ tim, viêm màng ngoài tim, viêm phổi, viêm màng não, hội chứng thiếu máu.

Nhiễm hantavirus: Đây là bệnh do chuột truyền qua chất thải như phân, nước tiểu, nước bọt của chuột. Người bệnh có triệu chứng như sốt cao, nhức đầu, mệt mỏi, hạ huyết áp, xuất huyết dưới da, tiểu ít, suy thận. tỷ lệ tử vong khoảng 5% nếu không điều trị kịp thời.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể bị lây truyền Bệnh dịch hạch (qua bọ chét); Uốn ván - bệnh nhiễm trùng, nhiễm độc toàn thân do trực khuẩn Clostridium tetani gây nên, tỷ lệ lây từ chuột sang rất thấp; Bệnh dại...

Gây nhiễm trùng toàn thân, suy đa tạng... cần phòng ngừa, chữa trị sớm

Theo TS.BS. Lê Xuân Dương, tỷ lệ mắc bệnh hơn 25% số bệnh nhân không được điều trị. Việc điều trị bệnh sốt chuột cắn kết hợp với việc chăm sóc vết cắn của chuột.

Bệnh sốt do chuột cắn là một bệnh hiếm gặp, gây nhiễm trùng toàn thân. Nguyên nhân do Spirillum minus hoặc Streptobacillus moniliformis gây nên. Các triệu chứng của bệnh sốt do chuột cắn có biểu hiện đột ngột với triệu chứng sốt cao, đau cơ, đau khớp, buồn nôn, nôn, đau đầu sau đó thường có nổi ban ở các chi, vùng trên thân người. Viêm đa khớp có thể xuất hiện ở một nửa số bệnh nhân. Các biến chứng có thể là viêm màng não, viêm cơ tim, viêm phổi và suy đa tạng.

Việc điều trị, ngoài chăm sóc vết cắn còn phải điều trị kháng sinh liều cao và các triệu chứng đi kèm. Ngay sau khi bị chuột cắn, nên rửa sạch bằng nước muối, thuốc sát trùng, nước xà phòng. Khi đến bệnh viện bệnh nhân cần được tiếp tục rửa sạch vết thương và tiêm phòng uốn ván.

Các bác sĩ Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí cảnh báo, trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị chuột tấn công. Do trẻ thường tò mò, chơi dưới đất, trong góc khuất, chạm vào nơi chuột sinh sống. Có thể bị cắn khi đang ngủ, đặc biệt trong khu vực nhà ở không đảm bảo vệ sinh.

Vì vậy, cha mẹ cần bảo vệ con bằng cách: Giữ gìn nhà cửa sạch sẽ, không để thức ăn rơi vãi, cần dọn rác thường xuyên; Chặn kín các khe hở, góc tối, nơi chuột có thể làm tổ hoặc xâm nhập; Dạy trẻ tránh tiếp xúc với chuột, không chơi ở những nơi ẩm thấp, tối tăm; Luôn kiểm tra kỹ vết thương – nếu nghi ngờ do chuột cắn cần rửa sạch ngay với xà phòng và nước ấm. Sát trùng bằng cồn hoặc betadine. Sau đó đưa trẻ đến cơ sở y tế để tiêm phòng và theo dõi.