Dị tật cơ quan sinh dục nam là những bất thường bẩm sinh, ảnh hưởng đến hình thái, chức năng và cả tâm lý – sinh lý của trẻ nam trong suốt cuộc đời.
Theo thống kê, 2-5% trẻ trai sinh ra mắc ít nhất một dị tật sinh dục, nếu được phát hiện sớm, phần lớn có thể điều trị hiệu quả bằng can thiệp ngoại khoa hoặc nội khoa.
Phát hiện sớm – Điều trị sớm là nguyên tắc vàng trong xử trí dị tật sinh dục nam. Cha mẹ cần cho trẻ đi khám Nam khoa – Tiết niệu nhi ngay khi thấy biểu hiện của một số dị tật thường gặp bao gồm:
Lỗ tiểu lệch thấp (Hypospadias)
Lỗ tiểu không nằm ở đỉnh dương vật mà nằm ở dưới thân, gốc dương vật hoặc thậm chí vùng tầng sinh môn.
Có thể kèm cong dương vật.
Cần phẫu thuật sửa chữa trước 18 tháng tuổi để đảm bảo chức năng tiểu tiện và sinh dục sau này.
Lỗ tiểu lệch cao (Epispadias)
Lỗ tiểu lệch cao là dị dạng bẩm sinh hiếm gặp của dương vật – trong đó lỗ tiểu không nằm ở đầu dương vật mà nằm ở mặt trên thân dương vật, thậm chí ở vùng mu hoặc bụng dưới.
Có thể kèm cong dương vật.
Cần phẫu thuật sửa chữa trước 18 tháng tuổi để đảm bảo chức năng tiểu tiện và sinh dục sau này.
Tinh hoàn ẩn (Cryptorchidism)
Tinh hoàn không xuống bìu, nằm trong bụng hoặc ống bẹn.
–Nếu không điều trị sớm (trước 12–18 tháng tuổi) → ảnh hưởng khả năng sinh sản, tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn.
Phẫu thuật hạ tinh hoàn (orchidopexy) là phương pháp điều trị tiêu chuẩn.
Dương vật nhỏ (Micropenis)
Chiều dài dương vật ngắn hơn 2,5 độ lệch chuẩn so với trung bình tuổi.
Có thể liên quan đến rối loạn nội tiết hoặc di truyền.
Cần đánh giá hormone, nếu đúng chỉ định có thể điều trị bằng nội tiết hoặc kết hợp ngoại khoa.
Dị tật bìu (bìu chẻ đôi, bìu lệch)
Ảnh hưởng thẩm mỹ, tâm lý, có thể kèm bất thường khác như ẩn tinh hoàn, lỗ tiểu lệch.
Phẫu thuật tạo hình bìu và định vị tinh hoàn.
Dương vật chôn vùi (Buried penis)
Dương vật bị lớp mỡ mu che phủ hoặc dính da gây nhầm lẫn với dương vật nhỏ.
Có thể can thiệp phẫu thuật sớm để cải thiện chức năng và thẩm mỹ.
Khối bất thường vùng bẹn – bìu
Có thể là thoát vị bẹn, tràn dịch tinh mạc, nang thừng tinh.
Thường thấy rõ khi trẻ khóc, rặn.
Cần đánh giá để can thiệp trước khi gây biến chứng.
Bìu bất thường
Bìu chẻ đôi, không đều, không có tinh hoàn, hoặc khối mềm bất thường.
Nên siêu âm kiểm tra ngay từ nhỏ.
Hẹp bao quy đầu bệnh lý
Trẻ tiểu khó, bao quy đầu sưng đỏ, có mủ trắng ở đầu dương vật.
Nếu không cải thiện với thuốc bôi sau 6 tuần, có thể cần cắt bao quy đầu.
Bất thường về lỗ tiểu, bìu, dương vật.
Không thấy tinh hoàn trong bìu.
Bất thường khi trẻ đi tiểu, hay tiểu ngược, tiểu lệch tia.
BSCK2 Nguyễn Văn Phúc (Khoa Nam học, Bệnh viện TWQĐ 108 )
