Không thắp hương sau 7 giờ tối
Trong nhịp sống hiện đại, do công việc bận rộn, nhiều gia đình thường chọn thời điểm thuận tiện để thắp hương. Tuy nhiên, theo quan niệm xưa, việc thắp hương vào buổi tối là điều kiêng kỵ, ngoại trừ trường hợp phải làm lễ vào giờ cố định. Đặc biệt trong tháng 7 âm lịch – còn gọi là tháng cô hồn – người ta càng tránh thắp hương vào buổi tối.
Theo truyền thuyết dân gian, tháng 7 là lúc “mở cửa mả”, Diêm Vương cho các vong hồn trở lại dương thế. Trong đó không chỉ có những hương linh được con cháu cúng bái, mà còn có cả những vong hồn lang thang, không nơi nương tựa, hay những linh hồn uất ức, oan khuất chưa được siêu thoát. Khi ngửi thấy hương khói, những hồn ma này có thể kéo đến, khiến gia đình bị bao trùm bởi khí âm, dẫn đến cảm giác nặng nề, dễ sinh bệnh tật, mệt mỏi hoặc xung đột trong nhà.
Ngoài ra, việc thờ cúng vốn cần được tiến hành trong không khí trang nghiêm. Ban đêm thường u ám, thiếu ánh sáng, khó tạo được sự thành kính và tôn nghiêm cần có. Thêm vào đó, sau một ngày dài, con người dễ mệt mỏi, thiếu tập trung, khó giữ được sự trọn vẹn trong việc khấn lễ. Vì vậy, các nghi lễ quan trọng thường nên thực hiện vào ban ngày để thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên và thần linh.
Xét trên phương diện đời sống thực tế, buổi tối cũng là lúc các thành viên quây quần trong nhà. Khói hương dễ khiến không khí ngột ngạt, ảnh hưởng đến sức khỏe. Hơn nữa, theo quan niệm tâm linh, ban đêm vốn là khoảng thời gian âm khí mạnh, nếu tiến hành cúng lễ rất dễ bị “ám vía”, tác động đến tài lộc, sức khỏe, đồng thời làm tăng cảm giác bất an cho các thành viên trong gia đình.
Không thắp hương giờ Ngọ (từ 11 trưa đến 13 chiều)
Theo quan niệm phong thủy và tín ngưỡng dân gian, giờ Ngọ (11h – 13h) là khoảng thời gian đặc biệt vì dương khí lên đến cực thịnh. Mọi vật đều đang ở trạng thái “dương nhiều – âm ít”, trái ngược với tính chất của việc thắp hương, vốn mang ý nghĩa kết nối cõi âm, tưởng nhớ tổ tiên và cầu nguyện thần linh.
Chính vì vậy, người xưa thường kiêng thắp hương vào giờ này bởi:
Dương khí quá mạnh: Đây là thời điểm “âm khí” yếu, khiến cho sự giao hòa giữa hai cõi khó trọn vẹn, linh hồn tổ tiên khó tiếp nhận được lời khấn nguyện.
Mất đi sự linh ứng: Thắp hương vốn để cầu bình an, tài lộc, hoặc tưởng niệm người đã khuất. Nhưng nếu chọn giờ không hợp, việc khấn nguyện dễ bị xem như “không tới nơi tới chốn”, hiệu quả giảm đi.
Tính chất xung khắc: Giờ Ngọ được coi là “giờ Hỏa vượng”, trong khi việc thắp hương vốn đã mang tính Hỏa. Nếu kết hợp cùng lúc, dễ tạo cảm giác vượng hỏa quá mức, không tốt về mặt phong thủy.
Theo dân gian, nên thắp hương khấn vái tổ tiên ông bà vào khoảng từ 6h đến 10h là đẹp nhất bởi đây là khung giờ tốt, bắt đầu một ngày mới. Trước khi các hoạt động của cả gia đình bắt đầu, nên thắp cho gia tiên nén hương thơm để mong cầu một ngày mới tốt lành.
Khi thực hiện các nghi lễ cúng bái, gia chủ cần ăn mặc kín đáo, gọn gàng, tránh mặc đồ luộm thuộm, rườm rà hay hoa hòe hoa sói.
Lọ hoa và mâm quả trên bàn thờ nên đặt vị trí nào mới đúng?
Theo quan niệm truyền thống, việc đặt lọ hoa trên bàn thờ sẽ tùy thuộc vào số lượng bình hoa mà gia chủ sử dụng. Nếu chỉ có một bình hoa thì cần tuân theo nguyên tắc “đông bình, tây quả”, tức là lọ hoa đặt phía đông và mâm quả đặt phía tây. Nguyên tắc này xuất phát từ quy luật tự nhiên: mặt trời mọc ở hướng đông, cây cối phải nở hoa trước khi kết trái. Vì vậy, trong thờ cúng, hoa được đặt phía đông còn mâm hoa quả đặt phía tây để giữ sự hài hòa và hợp phong thủy.
Cách xác định hướng trên bàn thờ được tính từ trong nhìn ra. Bên trái của bàn thờ (bên tả) chính là phía đông, còn bên phải (bên hữu) là phía tây. Thông thường, bàn thờ gia tiên thường quay về hướng nam, vì vậy lọ hoa sẽ đặt ở bên trái bàn thờ, mâm quả đặt bên phải bàn thờ. Khi gió đông hoặc đông nam thổi vào, hương thơm từ hoa sẽ lan tỏa khắp không gian thờ cúng. Đĩa trái cây đặt ở bên phải bàn thờ không chỉ đúng theo nguyên tắc mà còn thuận tiện cho việc bày biện, sắp xếp.
Trong trường hợp bàn thờ rộng rãi, gia chủ có thể chọn đặt hai bình hoa đối xứng ở hai bên, tạo nên sự cân đối và sang trọng. Khi đó, mâm ngũ quả sẽ được bày ở giữa bàn thờ, ngay phía trước bát hương. Tuy nhiên, số lượng hoa nhiều hay ít, bình hoa to hay nhỏ còn tùy thuộc vào diện tích bàn thờ cũng như điều kiện của từng gia đình, miễn sao vẫn đảm bảo sự trang nghiêm, hài hòa và tôn kính.
*Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm!
