Vi khuẩn HP - thủ phạm gây viêm loét dạ dày, ung thư dạ dày không dễ bị tiêu diệt như nhiều người nghĩ. Dù đã điều trị theo phác đồ, không ít bệnh nhân vẫn tái nhiễm. Vậy đâu là lý do khiến loại vi khuẩn này cứng đầu và dễ quay trở lại?

Vi khuẩn HP là gì, nguy hiểm ra sao?

Helicobacter pylori (HP) là một loại xoắn khuẩn sống trong lớp nhầy bao phủ niêm mạc dạ dày. Khác với hầu hết các vi khuẩn không sống được trong môi trường acid, HP lại tồn tại tốt nhờ khả năng tiết enzyme urease để trung hòa acid. Đây chính là lý do nó dễ dàng cư trú lâu dài trong dạ dày mà không bị tiêu diệt.

HP là nguyên nhân hàng đầu gây viêm dạ dày, loét dạ dày tá tràng, và có liên quan đến 70-80% các ca ung thư dạ dày. Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HP cũng có triệu chứng rõ ràng, một số người có thể sống chung với HP suốt đời mà không phát bệnh, nhưng điều này tiềm ẩn nguy cơ ung thư về sau.

Vì sao HP khó bị tiêu diệt?

Tồn tại trong môi trường acid khắc nghiệt: HP sống trong môi trường acid đậm đặc của dạ dày, một nơi mà phần lớn vi khuẩn không thể sống sót. Việc ẩn nấp dưới lớp nhầy niêm mạc giúp HP tránh khỏi tác dụng của kháng sinh và hệ miễn dịch cơ thể.

Biến thể và kháng thuốc cao: HP có nhiều chủng và dễ đột biến để thích nghi với môi trường. Tại Việt Nam, tỷ lệ kháng thuốc Clarithromycin, một kháng sinh quan trọng trong phác đồ tiệt trừ HP lên tới hơn 30%. Tình trạng lạm dụng kháng sinh khiến vi khuẩn ngày càng kháng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị.

Cần điều trị kết hợp nhiều thuốc: Không giống những vi khuẩn thông thường chỉ cần một loại kháng sinh, để diệt HP thường phải dùng ít nhất 2 loại kháng sinh kết hợp với thuốc ức chế tiết acid dạ dày. Việc dùng thuốc không đủ liều, ngắt quãng hoặc bỏ dở giữa chừng là nguyên nhân khiến HP sống sót và quay trở lại mạnh hơn.

Vì sao HP dễ tái phát sau điều trị?

Nhiễm lại từ người thân: HP có thể lây qua đường ăn uống, nước bọt hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân. Trong gia đình có người nhiễm HP, nếu không điều trị đồng thời cho các thành viên, nguy cơ tái nhiễm là rất cao.

Không thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt: Ăn uống thiếu vệ sinh, ăn chung chén nước chấm, gắp thức ăn cho nhau, uống nước chưa đun sôi, vệ sinh tay kém trước khi ăn… là những yếu tố làm HP dễ lây lan và tái phát dù đã điều trị khỏi.

Không kiểm tra sau điều trị: Nhiều người sau khi uống hết thuốc không tái khám kiểm tra HP đã bị tiêu diệt chưa. Nếu HP vẫn còn, bệnh sẽ tiếp tục tiến triển âm thầm và dễ bùng phát trở lại.

Làm gì để điều trị hiệu quả và ngăn tái nhiễm HP?

Điều trị đúng phác đồ, đủ liệu trình: Uống thuốc đúng giờ, đủ liều, không tự ý ngưng thuốc.

Tái khám kiểm tra HP sau điều trị: Thường bằng test hơi thở hoặc test phân sau 4-6 tuần.

Điều trị đồng thời cho cả gia đình nếu có nhiều người nhiễm.

Thay đổi thói quen sống: Dùng riêng chén đũa, không gắp thức ăn cho người khác, ăn chín uống sôi, vệ sinh tay sạch sẽ.

Khám dạ dày định kỳ nếu từng nhiễm HP hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày.

Vi khuẩn HP tuy nhỏ bé nhưng vô cùng lì lợm. Diệt HP không chỉ dựa vào thuốc mà còn đòi hỏi người bệnh phải kiên trì, tuân thủ đúng phác đồ và thay đổi lối sống. Hiểu rõ bản chất khó diệt, dễ tái nhiễm của vi khuẩn này chính là chìa khóa để bảo vệ dạ dày lâu dài.