Phở, bún từ lâu đã trở thành bữa sáng quen thuộc, tiện lợi và đầy hấp dẫn của nhiều người Việt. Hương vị thơm ngon, dễ ăn, dễ tìm khiến hai món này hiện diện ở khắp mọi nơi, từ quán vỉa hè đến nhà hàng sang trọng. Tuy nhiên, với những ai đang mắc bệnh tiểu đường, căn bệnh đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ lượng tinh bột nạp vào cơ thể, câu hỏi đặt ra là: Người tiểu đường có nên ăn phở, bún hay không?
Phở, bún: Món ngon quen thuộc nhưng nhiều tinh bột
Phở, bún đều có thành phần chính là gạo trắng. Trong quá trình chế biến, gạo được xay xát kỹ, loại bỏ phần cám, vỏ nên trở thành tinh bột tinh luyện. Loại tinh bột này có chỉ số đường huyết (GI) cao, nghĩa là dễ tiêu hóa, hấp thu nhanh và làm đường huyết tăng mạnh sau khi ăn.
Một tô phở hay bún trung bình có thể cung cấp khoảng 40–60 gram tinh bột, tương đương 2–3 chén cơm nhỏ. Nếu ăn thêm bánh quẩy, uống trà đá ngọt hay nước ngọt kèm theo, lượng carbohydrate còn tăng cao hơn. Với người tiểu đường, nếu ăn không kiểm soát, nguy cơ tăng đường huyết đột biến là điều dễ xảy ra.
Phở, bún không hẳn cấm kỵ với người tiểu đường
Điều quan trọng là người tiểu đường không nhất thiết phải kiêng tuyệt đối phở, bún, mà cần biết cách lựa chọn, ăn uống điều độ, phù hợp với thể trạng. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, người bệnh tiểu đường vẫn có thể ăn phở, bún với lượng vừa phải, cân đối dinh dưỡng và theo dõi đường huyết sát sao.
Nguyên tắc ăn phở, bún an toàn cho người tiểu đường
Ăn lượng vừa phải, không ăn tô lớn
Nhiều người có thói quen ăn phở, bún tô “đặc biệt” hoặc “full topping” kèm nhiều bánh quẩy, khiến tổng tinh bột và chất béo vượt xa nhu cầu thực. Người tiểu đường chỉ nên ăn tô nhỏ, vừa đủ no, tránh ăn thêm bánh mì, quẩy.
Tăng cường rau xanh, giá đỗ, rau thơm
Chất xơ trong rau giúp làm chậm hấp thu đường, giảm chỉ số đường huyết của bữa ăn. Một tô phở, bún nhiều rau, ít bánh sẽ tốt hơn tô đầy sợi bún, phở nhưng ít rau.
Chọn loại thịt nạc, nước dùng ít béo
Nên ưu tiên thịt nạc, thịt gà bỏ da thay vì gầu, nạm, xương nhiều mỡ. Tránh nước dùng béo ngậy, nhiều mỡ động vật.
Không ăn phở, bún kèm nước ngọt
Tránh uống trà đường, nước ngọt có gas, sữa đặc vì làm tăng đường huyết nhanh.
Tính toán tổng lượng tinh bột trong ngày
Nếu ăn phở, bún vào bữa sáng, bữa trưa và tối nên giảm cơm, bánh mì hoặc các thực phẩm giàu tinh bột khác. Ưu tiên chia nhỏ bữa ăn trong ngày.
Ưu tiên các loại bún, phở làm từ ngũ cốc nguyên cám
Nếu có điều kiện, hãy thử phở gạo lứt, bún gạo lứt, bún ngũ cốc để bổ sung chất xơ, vitamin và khoáng chất. Những loại này có chỉ số GI thấp hơn, tốt hơn cho kiểm soát đường huyết.
Ăn chậm, nhai kỹ
Thói quen này không chỉ tốt cho tiêu hóa mà còn giúp giảm tốc độ tăng đường huyết.
Những ai cần đặc biệt cẩn trọng khi ăn phở, bún
Người tiểu đường type 1 hoặc đang phải tiêm insulin cần tham khảo bác sĩ để tính toán lượng tinh bột phù hợp.
Người có đường huyết không ổn định, hay bị tăng đường huyết sau ăn nên hạn chế phở, bún tinh luyện.
Người đang bị biến chứng tiểu đường như bệnh thận, tim mạch cần kiểm soát nghiêm ngặt khẩu phần ăn.
Nên ăn phở, bún vào thời điểm nào?
Tốt nhất nên ăn vào buổi sáng hoặc trưa, tránh ăn phở, bún vào buổi tối muộn vì lúc này cơ thể ít vận động, dễ tăng đường huyết khi ngủ. Sau bữa ăn, nên đi bộ nhẹ 15–30 phút để hỗ trợ chuyển hóa đường.
Lời khuyên từ bác sĩ
Người bệnh tiểu đường không cần tuyệt đối kiêng phở, bún. Vấn đề nằm ở chỗ ăn bao nhiêu, ăn như thế nào và kết hợp với các món khác ra sao. Điều quan trọng nhất là người bệnh cần hiểu rõ chế độ dinh dưỡng, đo đường huyết định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thể trạng.
Với người tiểu đường, phở, bún không phải là món ăn cấm. Tuy nhiên, cần kiểm soát lượng tinh bột, ưu tiên rau xanh, chọn thịt nạc, nước dùng ít béo và ăn với khẩu phần hợp lý. Kết hợp vận động, dùng thuốc đúng hướng dẫn và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp người bệnh yên tâm thưởng thức những món ăn yêu thích mà vẫn giữ đường huyết ổn định.
