Trong thế giới hiện đại, nơi ngoại hình ngày càng được chú trọng và các tiêu chuẩn về cái đẹp thường được tô vẽ qua mạng xã hội, truyền thông, nhiều đứa trẻ đã và đang lớn lên với tâm lý mặc cảm về ngoại hình của chính mình.

Từ làn da không trắng, vóc dáng “khác biệt”, chiều cao khiêm tốn hay đơn giản là không được giống các hình mẫu lý tưởng, những điều tưởng chừng nhỏ nhặt lại có thể trở thành gánh nặng tâm lý lớn đối với trẻ. Trong hành trình giúp con vượt qua mặc cảm ngoại hình, cha mẹ chính là người bạn đồng hành quan trọng nhất.

Khi trẻ nhìn mình qua ánh mắt của người khác

Trẻ em không sinh ra với mặc cảm, chúng học cách cảm nhận giá trị bản thân thông qua phản hồi của môi trường xung quanh. Một câu nói vô tình từ bạn bè như “sao bạn mập vậy?”, ánh nhìn so sánh từ người lớn… đều có thể khiến trẻ bắt đầu nghi ngờ chính mình. Khi bị chê bai, trêu ghẹo hoặc cảm thấy mình “không đủ đẹp”, trẻ dễ sinh ra tự ti, thu mình, ngại giao tiếp, thậm chí phát triển các rối loạn tâm lý như rối loạn ăn uống, trầm cảm hay lo âu xã hội.

Cha mẹ, người thầy đầu tiên về lòng tự trọng và tình yêu bản thân

Trước khi con trẻ bước ra xã hội, chính gia đình là nơi hình thành những cảm nhận đầu tiên về bản thân. Cha mẹ càng chú trọng vào giá trị nội tâm, càng truyền được cho con sự tự tin và vững vàng.

Ngưng so sánh, bắt đầu lắng nghe: Nhiều bậc phụ huynh vô tình gieo mặc cảm cho con khi so sánh con với bạn bè, anh chị em: “Sao con không trắng như chị?”, “Con mập quá rồi đó!”. Những câu nói tưởng như vô hại ấy lại có sức sát thương lớn. Hãy thay vào đó là những lời ghi nhận, thấu hiểu: “Mẹ thấy con đang cố gắng rèn luyện sức khỏe, mẹ rất tự hào”, hoặc “Không sao nếu con khác biệt, ai cũng có vẻ đẹp riêng mà”.

Xây dựng giá trị thật cho con: Thay vì khen con chỉ vì xinh đẹp, hãy dành lời khen cho sự kiên trì, lòng tốt, sự thông minh, sáng tạo. Khi con biết giá trị của mình không nằm ở ngoại hình, con sẽ tự tin hơn trước mọi đánh giá từ người khác.

Làm gương cho con về tình yêu bản thân: Trẻ học rất nhiều từ cách cha mẹ đối diện với cơ thể mình. Một người mẹ luôn tự ti về cân nặng, hay một người cha hay phàn nàn về ngoại hình, sẽ vô tình truyền cho con niềm tin rằng: “Chỉ đẹp mới có giá trị”.

Hướng dẫn con chăm sóc bản thân từ sự yêu thương, không phải áp lực

Việc giúp con vượt qua mặc cảm ngoại hình không đồng nghĩa với việc mặc kệ mọi nhu cầu chăm sóc bản thân. Cha mẹ có thể hướng dẫn con ăn uống lành mạnh, tập thể thao, lựa chọn quần áo phù hợp… nhưng hãy làm điều đó từ sự khuyến khích, hỗ trợ và yêu thương, chứ không phải từ việc chỉ trích, ép buộc hay tạo áp lực thay đổi để được xã hội chấp nhận.

Khi cần, đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia tâm lý

Nếu con có biểu hiện buồn bã kéo dài, sợ đi học, lo âu khi gặp người lạ, từ chối ăn uống hoặc bộc lộ các hành vi tự tổn thương… cha mẹ cần nghiêm túc xem xét việc cho con gặp chuyên gia tâm lý. Đây không phải là điều gì tiêu cực mà là cách thể hiện trách nhiệm và tình yêu thương sâu sắc dành cho con.

Hãy để con biết mình luôn được yêu thương

Mỗi đứa trẻ, dù ngoại hình thế nào, đều xứng đáng được yêu thương, trân trọng và khuyến khích thể hiện bản thân một cách chân thật. Một cái ôm đúng lúc, một câu nói “ba/mẹ yêu con”, một sự đồng hành không phán xét… có thể là liều thuốc chữa lành mạnh mẽ nhất.