Trong thời đại số, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là với thế hệ trẻ. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, trẻ có thể tiếp cận thế giới, kết nối bạn bè, học hỏi kiến thức… nhưng đồng thời cũng đối mặt với vô vàn rủi ro: tin giả, bắt nạt mạng, nội dung độc hại, hay thậm chí là lệch lạc về nhận thức và cảm xúc.
Trước thực tế này, cha mẹ không thể chọn cách cấm đoán tuyệt đối, càng không thể buông lỏng. Thay vào đó, cần đồng hành, hướng dẫn để con trở thành người dùng mạng xã hội thông minh và có trách nhiệm.
Đừng cấm, hãy hướng dẫn
Nhiều phụ huynh chọn cách cấm đoán hoàn toàn con dùng mạng xã hội vì sợ những mặt tiêu cực. Tuy nhiên, điều này không chỉ không hiệu quả mà còn có thể khiến trẻ tìm cách lén lút sử dụng, dẫn đến thiếu kiểm soát. Thay vì cấm, hãy cùng con thảo luận về lý do sử dụng, lựa chọn nền tảng phù hợp và đặt ra các nguyên tắc an toàn ngay từ đầu.
Gợi ý: Đặt giới hạn thời gian sử dụng mỗi ngày; Không dùng mạng xã hội trong giờ học, trước giờ ngủ; Không chia sẻ thông tin cá nhân như địa chỉ nhà, số điện thoại, trường học…
Dạy con nhận biết và phản ứng với nội dung độc hại
Trẻ em chưa có khả năng phân tích và đánh giá thông tin như người lớn. Vì vậy, rất dễ bị ảnh hưởng bởi các nội dung sai lệch, tiêu cực hoặc nguy hiểm. Cha mẹ cần giúp con nhận diện dấu hiệu của tin giả, video có tính kích động, lôi kéo hoặc mang tính gây hấn.
Cha mẹ có thể: Cùng xem một nội dung mạng và hỏi con nghĩ gì, phân tích đúng sai. Dạy con cách kiểm tra thông tin qua nguồn đáng tin cậy. Hướng dẫn con cách chặn, báo cáo những tài khoản xấu, hoặc tìm đến người lớn nếu gặp điều bất thường.
Khơi dậy sự tử tế và trách nhiệm trên không gian mạng
Không chỉ là người tiêu dùng nội dung, nhiều trẻ em ngày nay còn sản xuất và chia sẻ nội dung. Đây là cơ hội để rèn luyện sự sáng tạo, nhưng cũng là lúc cần nhấn mạnh về trách nhiệm. Cha mẹ hãy dạy con về hậu quả của việc bình luận tiêu cực, chia sẻ thông tin chưa kiểm chứng, hoặc làm tổn thương người khác chỉ vì vài lượt “like”.
Thông điệp cần truyền tải: Mỗi phát ngôn trên mạng đều có sức ảnh hưởng. Đừng nói điều gì trên mạng mà con không dám nói ngoài đời thật. Hãy là người lan toả điều tích cực, không phải người khiến người khác tổn thương.
Làm gương từ chính hành vi của cha mẹ
Trẻ học qua quan sát. Nếu cha mẹ suốt ngày cắm mặt vào điện thoại, chia sẻ tràn lan hình ảnh con cái lên mạng, hoặc tranh cãi gay gắt trên Facebook, rất khó yêu cầu con ứng xử văn minh trên mạng. Hãy bắt đầu từ chính bản thân mình.
Ví dụ thực tế: Tôn trọng quyền riêng tư của con khi đăng ảnh hoặc thông tin lên mạng. Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử trong gia đình. Trò chuyện trực tiếp thay vì chỉ tương tác qua tin nhắn.
Cập nhật cùng con, thay vì tụt lại phía sau
Mạng xã hội phát triển nhanh chóng, mỗi ngày lại có một xu hướng, ứng dụng hay “hot trend” mới. Đừng để mình trở thành người đứng ngoài thế giới của con. Hãy trò chuyện, hỏi han và học cùng con – để hiểu, cảnh báo đúng lúc và để làm bạn thực sự trong hành trình số hóa này.
