Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ nổi tiếng với lúa gạo, cây trái, mà còn là nơi sản sinh nhiều loài rau cỏ có hương vị độc đáo, trong đó rau mác là một ví dụ điển hình. Loài cây này cùng họ với lục bình, thường mọc ở những vùng trũng, ngập nước quanh năm. Lá cây có hình giống mũi mác, nhọn đầu, tròn thân, nên dân gian gọi là rau mác.
Rau mác vốn là rau dại ở miền Tây
Vào mùa nước nổi, rau mác theo nước mà vươn lên, cọng trắng ngần, mập mạp, giòn dai tự nhiên. Trước kia, loại rau này chỉ gắn với bữa cơm đạm bạc của người nông dân hay dùng làm thức ăn cho gia súc. Nhưng nay, rau mác đã trở thành món ngon lạ miệng, được người thành phố ưa chuộng trong những năm gần đây.
Những cọng rau non được nhổ sạch, cắt bỏ gốc dính bùn, có thể đem luộc chấm cá kho, nấu lẩu mắm hoặc xào tỏi, xào tép. Món ăn từ rau mác vừa có vị ngọt, vừa dai mềm khiến ai đã một lần nếm thử đều khó quên. Cầu kỳ hơn, người ta còn bóp sơ rau cho ra bớt nước, sau đó xào với tóp mỡ, tỏi phi, thêm chút nước mắm ngon là đã có một món ăn đưa cơm tuyệt hảo.
Ở các chợ miền Tây hay trên chợ mạng, rau mác được rao bán với giá từ 80.000 đến 90.000 đồng/kg. Đến mùa, nhiều người tìm mua rau mác về để chế biến món ăn đổi bữa cho gia đình.
Nhờ "cơn sốt" rau mác, bà con ở các xã Khánh Bình Tây, Khánh Bình Tây Bắc (huyện Trần Văn Thời, Cà Mau) đã mở rộng mô hình trồng rau mác để bán ra thị trường. Công việc tuy vất vả, lấm lem bùn đất nhưng cho thu nhập khá ổn định. Không chỉ là loại rau sạch tự nhiên, rau mác còn là "của để dành" cho người dân quê khi mùa nước nổi về.
Rau mác có vị ngọt thanh và mùi thơm đặc trưng, các nhà hàng đưa vào thực đơn đãi khách
Rau mác thường được thu hoạch sau khoảng 2 tháng kể từ khi trồng. Tuy nhiên, thời gian thu hoạch có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, chăm sóc và giống rau. Rau mác có thể thu hoạch bằng cách tỉa dần hoặc cắt cả gốc, tùy thuộc vào mục đích sử dụng.
Chị Hòa (người bán rau mác ở miền Tây) chia sẻ: "Loại rau này có quanh năm nhưng thời điểm mùa hè. Lúc này, người dân thu hoạch rau mác rồi đóng gói cẩn thận để gửi lên thành phố. Cây rau mác thân rỗng, dễ bị giập khi vận chuyển nên phải nhẹ nhàng và tỉ mẩn.
Một kg rau mác có giá khoảng 90.000 đồng. Nhiều người đặt mua vài cân về làm quà cho người thân bạn bè. Ngoài bán trên chợ mạng, tôi còn nhập vào các nhà hàng quán ăn để phục vụ du khách gần xa. Rau này nấu canh chua hoặc luộc chấm mắm kho là thích hợp nhất, đảm bảo ai ăn thử cũng thích mê mẩn".
Không chỉ ngon miệng, rau mác còn có giá trị trong y học cổ truyền. Theo nghiên cứu, chiết xuất từ rau mác có tác dụng kháng viêm, giảm đau, lợi tiểu, giải độc, thanh nhiệt, hỗ trợ điều trị các bệnh về đường tiết niệu và tiêu hóa.