Đối với người mắc bệnh tiểu đường, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò then chốt trong quá trình kiểm soát đường huyết và phòng ngừa biến chứng. Không chỉ cần quan tâm đến hàm lượng đường trong thực phẩm, người tiểu đường còn cần cân nhắc đến chỉ số đường huyết (GI) và khả năng chuyển hóa của từng loại thực phẩm.
Nhiều loại rau củ quả tuy giàu dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất, nhưng lại có thể làm tăng đường huyết nếu không sử dụng đúng cách hoặc ăn quá nhiều. Thông tin dưới đây sẽ điểm qua một số loại rau củ quả phổ biến tốt cho sức khỏe nhưng cần được người tiểu đường sử dụng một cách thận trọng và có kiểm soát.
Khoai tây giàu tinh bột nhưng có thể khiến lượng đường trong máu tăng cao. (Ảnh minh họa).
1. Khoai tây
Khoai tây là nguồn cung cấp tinh bột dồi dào, chứa nhiều kali, vitamin C và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, với người tiểu đường, khoai tây lại là thực phẩm cần đặc biệt lưu ý do có chỉ số đường huyết (GI) khá cao, đặc biệt khi được nấu chín mềm, nghiền nhuyễn hoặc chiên rán.
Khi ăn khoai tây, lượng đường trong máu có thể tăng nhanh chóng, gây khó khăn trong việc kiểm soát đường huyết. Người tiểu đường vẫn có thể ăn khoai tây nhưng nên chọn cách chế biến như luộc cả vỏ, ăn kèm với rau có chất xơ để làm chậm hấp thu đường.
Đồng thời, cần kiểm soát khẩu phần và không nên ăn khoai tây thay cơm trong bữa ăn. Việc kết hợp hợp lý và ăn uống điều độ sẽ giúp tận dụng lợi ích dinh dưỡng của khoai tây mà không gây hại cho sức khỏe.
2. Bí đỏ
Bí đỏ là loại thực phẩm giàu beta-caroten, vitamin A và chất chống oxy hóa, tốt cho mắt và hệ miễn dịch. Ngoài ra, bí đỏ còn chứa chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và giúp tạo cảm giác no.
Bí đỏ giàu dưỡng chất nhưng có chỉ số đường huyết cao. (Ảnh minh họa).
Tuy nhiên, bí đỏ có chỉ số đường huyết từ trung bình đến cao, tùy theo cách chế biến. Việc ăn nhiều bí đỏ ninh nhừ hoặc nấu cháo có thể khiến đường huyết tăng nhanh, đặc biệt ở người tiểu đường type 2. Mặc dù bí đỏ ít calo và không chứa chất béo, người tiểu đường nên ăn với lượng vừa phải và ưu tiên các món luộc, hấp thay vì nấu nhừ hoặc làm bánh ngọt.
Kết hợp bí đỏ cùng rau xanh và protein trong bữa ăn sẽ giúp ổn định lượng đường trong máu và tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng của loại thực phẩm này mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
3. Bắp
Bắp là nguồn cung cấp carbohydrate, chất xơ, vitamin B và khoáng chất thiết yếu như: magie, sắt. Tuy nhiên, vì chứa lượng tinh bột cao, bắp cũng có thể làm tăng đường huyết nếu ăn nhiều hoặc không cân đối với các thực phẩm khác. Chỉ số đường huyết của bắp thuộc mức trung bình, nhưng vẫn cần được người tiểu đường theo dõi kỹ lưỡng.
Một trái bắp luộc có thể cung cấp khoảng 30-35g carbohydrate, tương đương một chén cơm trắng nên cần tính toán vào khẩu phần tinh bột hàng ngày. Người tiểu đường có thể ăn bắp nhưng nên chọn bắp nguyên hạt, nấu chín vừa phải và kết hợp cùng các loại đạm, rau xanh để hạn chế sự gia tăng đường huyết. Tránh sử dụng bắp chế biến sẵn có đường, bắp rang bơ hoặc các món có nhiều chất béo đi kèm.
Bắp được xem là thực phẩm cung cấp nhiều năng lượng nhưng có thể làm tăng đường huyết.(Ảnh minh họa).
4. Xoài
Xoài là loại trái cây nhiệt đới được ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon và giàu vitamin C, A, chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, xoài chín có hàm lượng đường cao và chỉ số đường huyết ở mức trung bình cao, dễ làm tăng nhanh glucose máu sau ăn. Với người tiểu đường, ăn xoài chín với số lượng lớn có thể làm mất kiểm soát đường huyết, đặc biệt nếu ăn khi bụng đói hoặc kết hợp cùng thực phẩm nhiều đường, tinh bột.
Tuy nhiên, xoài xanh hoặc xoài chín vừa có thể là lựa chọn hợp lý nếu ăn với lượng nhỏ và có kiểm soát. Nên ăn xoài vào giữa buổi, không ăn sau bữa chính và không kết hợp với món ngọt khác. Nếu biết cách cân đối khẩu phần và lựa chọn thời điểm ăn phù hợp, người tiểu đường vẫn có thể thưởng thức loại trái cây này một cách an toàn.
Xoài, đặc biệt là xoài chín có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới người mắc bệnh tiểu đường. (Ảnh minh họa).
5. Chuối
Chuối là nguồn cung cấp kali, vitamin B6 và chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa và tim mạch. Tuy nhiên, chuối chín chứa lượng đường tự nhiên cao và có chỉ số đường huyết trung bình đến cao, tùy mức độ chín. Việc ăn một quả chuối lớn hoặc quá chín có thể khiến đường huyết tăng nhanh, gây khó kiểm soát với người tiểu đường.
Chuối tốt cho tiêu hóa, tim mạch nhưng không tốt cho người mắc bệnh tiểu đường. (Ảnh minh họa).
Chuối cũng dễ tiêu hóa nhanh, nên nếu ăn khi bụng đói hoặc không kết hợp cùng thực phẩm giàu chất đạm, chất béo hay chất xơ, nguy cơ tăng glucose máu sau ăn sẽ cao hơn. Người tiểu đường nên ăn chuối xanh hoặc chuối vừa chín tới, chia nhỏ khẩu phần (1/2 quả/lần), ăn kèm sữa chua không đường hoặc hạt để làm chậm quá trình hấp thu đường. Như vậy, vẫn có thể hưởng lợi từ giá trị dinh dưỡng của chuối mà không ảnh hưởng tiêu cực đến đường huyết.