Ngộ độc chất gây nghiện do tái sử dụng thuốc lá điện tử
Mới đây, các bác sĩ Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi nam, 15 tuổi, nhập viện trong tình trạng chóng mặt, buồn nôn, loạng choạng, bủn rủn tay chân… nguyên nhân được xác định là do sử dụng thuốc lá điện tử.
Theo chia sẻ của gia đình, trẻ từng sử dụng thuốc lá điện tử trong khoảng một năm và đã ngưng khoảng ba tháng gần đây. Tuy nhiên, do bị bạn bè rủ rê, trẻ đã tái sử dụng và ngay sau đó xuất hiện các triệu chứng bất thường như nôn, nói nhảm, kích thích. Gia đình đã nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện địa phương để sơ cứu, sau đó chuyển lên cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
Tại đây, trẻ được chẩn đoán theo dõi ngộ độc chất gây nghiện/trẻ dùng thuốc lá điện tử. Bệnh nhi được truyền dịch và điều trị tích cực theo phác đồ. Sau hai ngày điều trị, tình trạng sức khỏe trẻ đã ổn định và được xuất viện.
Chất gây nghiện ảnh hưởng nghiêm trọng tới trẻ
Thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery Systems – ENDS), còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như vape, vaporizer hay e-hookah, là các thiết bị điện tử cầm tay hoạt động bằng pin. Thiết bị này làm nóng một loại dung dịch lỏng chứa nicotine cùng các hóa chất khác, tạo ra một loại khí dung (hay còn gọi là aerosol hoặc sol khí) để người dùng hít vào.
Trao đổi về việc tác hại của thuốc lá điện tử đối với trẻ vị thành niên, các bác sĩ Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương bệnh viện Nhi TƯ cho biết, thuốc lá điện tử chứa một hàm lượng nicotine nhất định. Đây là một chất gây nghiện mạnh, dễ khiến trẻ lo âu, bồn chồn, mất kiểm soát hành vi.
Đặc biệt, nicotine ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ đang phát triển, làm suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung và học tập của trẻ. Ngoài ra, một số nghiên cứu còn cho thấy thuốc lá điện tử còn làm tăng nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ, suy giảm miễn dịch và sức đề kháng.
Dung dịch sử dụng thường chứa nicotine pha với propylene glycol và glycerin – khi đốt nóng có thể tạo ra chất gây kích ứng phổi, thậm chí ung thư. Đáng lo ngại, nồng độ nicotine trong sản phẩm không rõ ràng, dễ dẫn đến sử dụng quá liều và ngộ độc cấp tính. Thực trạng hiện nay một số trẻ khi dùng thuốc lá điện tử còn pha thêm các hoạt chất chứa các chất ma túy hoặc chất kích thích.
Thuốc lá điện tử cũng như thuốc lá truyền thống đều gây ảnh hưởng tới cả trẻ em, phụ nữ và những người hút thuốc lá thụ động.
Việc sử dụng hàng nghìn hương vị thuốc lá điện tử hấp dẫn như vani, nước hoa, hoa quả (chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho), kẹo (như kẹo anh đào, kẹo bông gòn, kẹo chocolate, bạc hà)… không chỉ để lôi kéo người hút chính mà ngay cả người hút thụ động cũng cảm thấy thích thú thậm chí là nghiện.
Các chất hóa học trong khói của thuốc lá điện tử còn bám vào sofa, rèm cửa, giường, chăn, ga, gối, quần áo, trên bề mặt vật dụng có thể gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe. Sử dụng thuốc lá điện tử còn tiềm ẩn nguy cơ gây cháy nổ đặc biệt khi sạc pin.
Cha mẹ cần làm gì để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ thuốc lá điện tử?
Mặc dù thuốc lá điện tử đã bị cấm hoàn toàn tại Việt Nam từ ngày 1/1/2025 theo quy định của pháp luật, nhưng thực tế cho thấy thuốc lá điện tử vẫn len lỏi trong môi trường học đường. Với thiết kế ngụy trang tinh vi dưới dạng bút, USB, thỏi son... thuốc lá điện tử dễ dàng qua mắt phụ huynh và giáo viên, khiến học sinh sử dụng mà không bị phát hiện.
Đáng báo động hơn, nhiều trường hợp còn pha trộn chất ma túy dạng lỏng không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nguy cơ gây nghiện và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là não bộ đang phát triển của trẻ vị thành niên.
Để phòng ngừa tình trạng trẻ em sử dụng thuốc lá điện tử, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và bản thân các em. Đối với nhà trường nên tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe, hướng dẫn trẻ kỹ năng từ chối và tổ chức các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh giảm căng thẳng.
Học sinh cần biết nói “không” trước lời rủ rê, đồng thời chia sẻ với thầy cô, cha mẹ khi gặp tình huống khó xử. Gia đình cũng cần quan tâm, lắng nghe và theo sát con, phối hợp cùng nhà trường để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời và hiệu quả.
