Từ loại “thực phẩm vàng” được nhiều người ưa chuộng bởi mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe, yến chưng dễ thành hiểm họa nếu pha tạp chất, sản xuất không đảm bảo chất lượng.

Quảng cáo lên mây, chất lượng chưa được kiểm chứng

Chỉ lướt mạng xã hội vài phút, người tiêu dùng dễ bắt gặp rất nhiều livestream rao bán yến chưng sẵn với lời quảng cáo như “nguyên chất 100%”, “tỷ lệ yến lên tới 60%”, “sợi yến dài dai đặc biệt”, “yến nóng đặt mới chưng”, “độc quyền trên thị trường”, “phù hợp từ mẹ bầu đến người ăn kiêng”…

Giá sản phẩm thì đủ kiểu, dao động từ 20.000 - 160.000 đồng/hũ, kèm các combo khuyến mãi dày đặc kiểu mua 10 tặng 2, mua 50 tặng 15. Điển hình, có nơi còn quảng cáo yến chưng 50% yến tươi giá chỉ 1.289.000 đồng cho 50 hũ, tặng thêm 16 hũ, tức mỗi hũ chưa đến 16.500 đồng.

Đáng chú ý, gần đây loạt TikToker nổi tiếng như Lê Anh Nuôi, Bác Sĩ Cung, Phạm Thoại, Long Chun cũng bị "réo tên" từng quảng cáo sản phẩm yến chưng với mức giá "rẻ giật mình".

Một loại yến chưng được quảng cáo yến nhung hươu, bào ngư/ Ảnh VOV

Trước những mức giá này, nhiều người hoài nghi về chất lượng thật sự của sản phẩm. Trong khi đó, người trong nghề nuôi yến thẳng thắn chia sẻ, không có chuyện yến thật mà rẻ đến vậy.

Theo một người nhiều năm làm trong ngành, sản phẩm làm từ tổ yến thiên nhiên nguyên chất có giá thành cao, khá kén khách và khó tiêu thụ. Còn yến hũ công nghiệp giá rẻ thường được làm từ các sản phẩm gọi là “rác yến nhập”. Các nhà yến hay mua rác yến về để tạo mùi dụ chim và giữ chim yến ở lại. Hàng chén, cám, chết... trong ngành gọi chung là rác yến. Thành phần là yến lẫn tạp chất yến hoặc hàng yến chết bỏ đi.

Rác yến được thu mua công khai trên các trang chợ yến rất nhiều, có giá siêu rẻ, khoảng vài trăm nghìn đến 1-2 triệu đồng/kg tùy phân loại. Sau khi mua về, rác yến được dùng hóa chất để tẩy trắng và trộn phụ gia cho vào máy tạo sợi, trộn với các gia vị làm yến hũ giá rẻ.

Không chỉ có các loại yến chưng giá rẻ tràn lan trên mạng mà ngay cả những cửa hàng kinh doanh yến tại một số địa phương cũng không đảm bảo chất lượng.

Trong ma trận yến chưng, người tiêu dùng bị bủa vây bởi những lời quảng cáo có cánh, nhưng thiếu cơ sở để kiểm nghiệm chất lượng.

Lực lượng chức năng thu giữ toàn bộ sản phẩm yến nghi không đảm bảo chất lượng/ Ảnh VTV

Yến chưng dễ thành hiểm họa nếu pha tạp chất

Theo các chuyên gia về dinh dưỡng, yến sào vốn được coi là “thực phẩm vàng” bởi giàu protein, 18 loại axit amin và khoáng chất như canxi, magie, kẽm… nên thường được sử dụng cho người bệnh, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai. Nhưng nếu sản phẩm giả, pha tạp, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm thì không những không bồi bổ mà còn gây hại cho sức khỏe.

Các chuyên gia cảnh báo, sản phẩm tổ yến kém chất lượng hoặc làm giả có thể bị pha tạp bằng gelatin công nghiệp, hóa chất tạo mùi, chất bảo quản vượt ngưỡng cho phép, thậm chí chứa vi sinh vật gây hại.

Khi sử dụng lâu dài, người tiêu dùng có nguy cơ gặp các vấn đề như: Ngộ độc thực phẩm do tồn dư vi sinh vật, kim loại nặng hoặc phụ gia không đạt chuẩn. Dị ứng, kích ứng đường hô hấp hoặc tiêu hóa, đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có cơ địa nhạy cảm. Thậm chí dẫn đên suy giảm chức năng gan, thận nếu sử dụng sản phẩm có chứa hóa chất độc hại trong thời gian dài.

Do đó, chuyên gia khuyến nghị, người tiêu dùng chỉ nên mua yến sào, yến chưng từ các thương hiệu uy tín, có địa chỉ sản xuất rõ ràng, được cấp phép lưu hành. Kiểm tra kỹ bao bì, hạn sử dụng, giấy chứng nhận chất lượng hoặc tem truy xuất nguồn gốc. Tuyệt đối không mua sản phẩm không nhãn mác, hàng trôi nổi hoặc bán online không qua kiểm soát.

Trước thực trạng bát nháo thị trường yến sào, Hiệp hội Yến sào Việt Nam đã có văn bản gửi nhiều cơ quan quản lý như: Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Công an... phản ánh và kiến nghị liên quan đến công tác quản lý thị trường yến sào, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng, góp phần phát triển bền vững ngành hàng yến sào Việt Nam.

Theo phản ánh từ các hội viên Hiệp hội Yến sào Việt Nam và doanh nghiệp, trong ngành yến sào vẫn còn tồn tại tình trạng sản phẩm yến sào có dấu hiệu chưa bảo đảm các chỉ tiêu chất lượng như thành phần dinh dưỡng, chỉ số an toàn thực phẩm (như nitrit...), cũng như nguồn gốc xuất xứ chưa rõ ràng.