Trong nhiều gia đình Việt Nam hiện nay, đặc biệt là các gia đình sống chung ba thế hệ, việc ông bà tham gia vào quá trình chăm sóc và nuôi dạy cháu là điều thường thấy. Đây vừa là lợi thế, vừa là thách thức. Nếu như tình thương và kinh nghiệm sống của ông bà có thể hỗ trợ rất nhiều cho con cháu, thì trong không ít trường hợp, sự can thiệp quá sâu lại khiến cha mẹ trẻ cảm thấy bị áp lực, mất kiểm soát trong việc dạy con. Vậy làm thế nào để xử lý tình huống nhạy cảm này một cách hài hòa?

Hiểu rằng ông bà cũng chỉ muốn tốt cho cháu

Trước tiên, cha mẹ cần nhận thức rõ một điều, phần lớn ông bà tham gia vào việc nuôi dạy cháu không phải vì muốn kiểm soát, mà bởi vì yêu thương. Họ lo lắng khi thấy cháu ốm, buồn lòng khi thấy cháu bị mắng, muốn truyền lại những kinh nghiệm nuôi con mà họ từng áp dụng. Tuy nhiên, do sự khác biệt thế hệ và những thay đổi trong quan điểm nuôi dạy hiện đại, những lời khuyên hoặc hành động của ông bà đôi khi lại đi ngược với mong muốn của cha mẹ trẻ.

Chủ động trò chuyện, tránh căng thẳng

Thay vì phản ứng tiêu cực hay cãi vã, hãy chọn cách đối thoại chân thành. Cha mẹ có thể nhẹ nhàng chia sẻ về những kiến thức mới trong việc chăm sóc trẻ, giải thích vì sao không nên cho trẻ ăn quá nhiều đồ ngọt, hay tại sao việc cho trẻ ngủ đúng giờ là quan trọng. Hãy dùng ngôn ngữ tích cực, tôn trọng cảm xúc của ông bà và thể hiện rằng bạn trân trọng sự giúp đỡ của họ. Đôi khi chỉ cần thay đổi cách diễn đạt, sự đối đầu có thể chuyển thành thấu hiểu.

Phân chia vai trò rõ ràng

Việc xác định rõ ai là người quyết định chính trong việc nuôi dạy con là rất cần thiết. Cha mẹ nên là người đưa ra định hướng, nguyên tắc và giới hạn cho con. Ông bà có thể hỗ trợ trong việc chăm sóc, chơi với cháu, hoặc phụ giúp các công việc hàng ngày. Khi mỗi người nắm rõ vai trò của mình, sự chồng chéo và xung đột sẽ được giảm thiểu.

Thống nhất các nguyên tắc dạy con

Một trong những vấn đề lớn nhất khi ông bà và cha mẹ bất đồng quan điểm là việc trẻ có thể bị “rối loạn”. Ví dụ, nếu cha mẹ cấm trẻ dùng điện thoại nhưng ông bà lại cho phép, đứa trẻ sẽ không còn hiểu rõ đâu là đúng – sai. Do đó, các thành viên trong gia đình nên cùng nhau thống nhất những nguyên tắc cơ bản trong việc dạy con như giờ giấc sinh hoạt, cách thưởng – phạt, giới hạn sử dụng thiết bị điện tử… Khi mọi người đồng thuận, trẻ cũng phát triển tốt hơn trong môi trường nhất quán.

Thay vì phản đối, hãy “dẫn dắt”

Nếu cảm thấy ông bà đang áp dụng những cách dạy lỗi thời hoặc thiếu phù hợp, thay vì phản đối trực diện, cha mẹ có thể “dẫn dắt” một cách khéo léo. Ví dụ, bạn có thể đưa ông bà xem những video, bài viết về phương pháp giáo dục tích cực, hoặc mời ông bà cùng tham gia lớp học kỹ năng nuôi dạy con. Bằng cách đó, ông bà sẽ thấy được tính hợp lý và khoa học trong cách làm của con cái mình, thay vì cảm thấy bị phủ nhận hay xúc phạm.

Linh hoạt và biết ơn

Cuối cùng, cha mẹ cũng cần hiểu rằng không có ai là hoàn hảo trong việc nuôi dạy con. Nếu ông bà có một số cách dạy chưa thật phù hợp, nhưng lại là người ở bên cháu mỗi ngày, chăm lo từng bữa ăn, giấc ngủ thì sự đóng góp đó rất đáng trân trọng. Sự linh hoạt, mềm mỏng trong ứng xử sẽ giúp giữ gìn hòa khí gia đình, tạo ra một môi trường sống tích cực và yêu thương cho đứa trẻ – điều quan trọng hơn cả bất kỳ nguyên tắc nuôi dạy nào.