Cuộc cạnh tranh và hợp tác giữa Công ty Cổ phần Xây lắp Thủy sản II và Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Bắc Ninh đã phác họa nên một bức tranh sống động về thị trường đấu thầu xây lắp hiện nay, nơi năng lực và sự chuyên nghiệp là những yếu tố quyết định.

Hai nhà thầu, hai chiến lược, hai con đường

Xây lắp Thủy sản II đại diện cho con đường phát triển dựa trên chiều sâu, tập trung vào một lĩnh vực chuyên ngành (công trình thủy), xây dựng năng lực cốt lõi vượt trội và trở thành người dẫn đầu. Chiến lược của họ là tham gia các gói thầu giá trị lớn, phức tạp và sẵn sàng liên danh để quy tụ sức mạnh.

Ngược lại, Xây dựng Bắc Ninh chọn con đường phát triển theo chiều rộng. Với quy mô nhỏ hơn, họ tham gia đa dạng các gói thầu hạ tầng, tập trung vào một địa bàn cụ thể (TP HCM), và tận dụng sự linh hoạt cũng như các mối quan hệ với các bên mời thầu để tìm kiếm cơ hội.

Tính chuyên nghiệp là "giấy thông hành" quan trọng nhất

Những lần trượt thầu của Xây dựng Bắc Ninh đã cho thấy một bài học đắt giá: sự cẩu thả và thiếu chuyên nghiệp trong việc chuẩn bị hồ sơ dự thầu sẽ phải trả giá. Việc đề xuất nhân sự không đáp ứng yêu cầu về bằng cấp, đang trùng lịch ở dự án khác, hay biện pháp thi công mâu thuẫn là những lỗi sơ đẳng nhưng chí mạng.

Điều này cho thấy, dù một nhà thầu có chiến lược kinh doanh tốt đến đâu, nếu không đảm bảo được tính chính xác và trung thực của hồ sơ dự thầu, họ vẫn sẽ bị loại khỏi cuộc chơi. Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia ngày càng minh bạch đã giúp các chủ đầu tư và đơn vị tư vấn dễ dàng hơn trong việc xác minh chéo thông tin và phát hiện những điểm bất hợp lý.

Khoảng trống cần minh bạch

Câu chuyện về mối quan hệ giữa Xây dựng Bắc Ninh và đơn vị tư vấn Cát An cũng đặt ra một vấn đề lớn hơn. Mặc dù pháp luật không cấm một nhà thầu tham gia nhiều gói thầu của cùng một bên mời thầu, nhưng nó đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan chức năng để đảm bảo môi trường cạnh tranh thực sự lành mạnh.

Luật sư Võ Quang Vinh (Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long) kết luận: “Tinh thần của Luật Đấu thầu 2023 là tạo ra một sân chơi bình đẳng, nơi các nhà thầu có đủ năng lực được lựa chọn một cách khách quan. Việc hồ sơ dự thầu bị loại vì các lỗi về năng lực, kinh nghiệm cho thấy cơ chế sàng lọc của luật đang phát huy tác dụng. Về phía nhà thầu, họ cần nhận thức rằng đầu tư vào việc xây dựng một hồ sơ dự thầu trung thực, chuyên nghiệp chính là đầu tư cho uy tín và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp mình.”