Trong một diễn biến mới nhất liên quan đến gói thầu xây lắp vướng nhiều kiến nghị tại Sở Xây dựng TP. Cần Thơ, chủ đầu tư đã ban hành quyết định điều chỉnh một số nội dung của Hồ sơ mời thầu (HSMT). Động thái này được cho là phản ứng sau các văn bản kiến nghị của nhà thầu. Tuy nhiên, điều đáng nói là sự điều chỉnh này lại không hề đả động đến yêu cầu về "công nhân kỹ thuật" – nội dung gây tranh cãi và bị cho là trái luật nhiều nhất.

Điều chỉnh những gì sau hàng loạt kiến nghị?

Cụ thể, vào ngày 13/08/2025, ông Nguyễn Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Cần Thơ, đã ký Quyết định số 105/QĐ-SXD về việc phê duyệt điều chỉnh E-HSMT của Gói thầu xây lắp (Bao gồm chi phí xây dựng và chi phí điều tiết đảm bảo ATGT), thuộc dự án "Lắp đặt đèn tín hiệu, thiết bị an toàn giao thông và sơn vạch kẻ đường các tuyến Đường tỉnh" (Mã TBMT: IB2500329627).

Nội dung điều chỉnh tập trung vào Bảng tiêu chuẩn đánh giá về năng lực và kinh nghiệm, bao gồm hai thay đổi chính:

1. Bãi bỏ yêu cầu về cấp doanh nghiệp: Tiêu chí "Nhà thầu là doanh nghiệp cấp nhỏ hoặc siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp" đã được loại bỏ. Điều này đồng nghĩa với việc mở rộng cánh cửa cho cả các doanh nghiệp lớn tham gia gói thầu.
2. Bổ sung yêu cầu về hợp đồng tương tự: HSMT sau điều chỉnh yêu cầu nhà thầu phải có tối thiểu 01 hợp đồng tương tự đã hoàn thành với tư cách nhà thầu chính hoặc nhà thầu phụ. Hợp đồng này phải là công trình giao thông cấp IV trở lên, có giá trị tối thiểu 1.105.000.000 đồng và bắt buộc phải có các hạng mục: "Thi công lắp đặt đèn tín hiệu giao thông" và "Thi công hạng mục đảm bảo an toàn".

Sự điều chỉnh này cho thấy Chủ đầu tư đã có ghi nhận và phản ứng trước các kiến nghị. Tuy nhiên, khi nhìn lại toàn bộ quá trình, hành động này dường như chỉ giải quyết "phần ngọn" của vấn đề.

Kiến nghị cốt lõi về "công nhân kỹ thuật" bị phớt lờ

Vấn đề khiến các nhà thầu bức xúc và tốn nhiều giấy mực nhất lại hoàn toàn không được đề cập trong quyết định điều chỉnh. Cần nhắc lại, trước đó, HSMT do Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Lập Xuân lập đã yêu cầu các nhà thầu phải chứng minh khả năng huy động tối thiểu 05 công nhân kỹ thuật và nộp kèm văn bằng, chứng chỉ, hợp đồng lao động.

Các nhà thầu đã chỉ ra rằng yêu cầu này vi phạm quy định tại Phụ lục 10, Thông tư 22/2024/TT-BKHĐT, vốn liệt kê đây là một trong những tiêu chí gây hạn chế cạnh tranh. Dù đã có văn bản trả lời nhưng chỉ mang tính bảo vệ quan điểm, việc Chủ đầu tư tiếp tục "im lặng" về yêu cầu này trong quyết định điều chỉnh mới nhất khiến các nhà thầu không khỏi thất vọng.

Chuyên gia nói gì về động thái của Chủ đầu tư?

Phân tích về động thái "điều chỉnh nửa vời" này, các chuyên gia đã đưa ra những nhận định sắc sảo.

Luật sư Nguyễn Thị Hương, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho rằng: "Hành động điều chỉnh HSMT của Chủ đầu tư là đáng ghi nhận, nhưng việc chỉ điều chỉnh một số tiêu chí mà bỏ qua tiêu chí gây tranh cãi nhất cho thấy sự thiếu nhất quán. Nếu đã công nhận HSMT có điểm chưa phù hợp và cần sửa đổi, tại sao lại không xử lý triệt để vấn đề mà nhà thầu đã chỉ ra bằng các căn cứ pháp lý rõ ràng? Việc này có thể tạo ra một tiền lệ không tốt, khiến các nhà thầu e ngại về tính khách quan và sự cầu thị thực sự của chủ đầu tư trong việc tiếp thu các kiến nghị hợp pháp."

Từ góc độ thực tiễn đấu thầu, chuyên gia đấu thầu Phạm Giang bình luận: "Việc này giống như 'gãi không đúng chỗ ngứa'. Các nhà thầu kiến nghị về yêu cầu công nhân kỹ thuật vì nó là một rào cản vô lý, không thực tế và có dấu hiệu vi phạm luật. Trong khi đó, Chủ đầu tư lại điều chỉnh yêu cầu về quy mô doanh nghiệp và hợp đồng tương tự. Sự thay đổi này thậm chí có thể làm thay đổi cấu trúc cạnh tranh của gói thầu theo một hướng khác, nhưng không giải quyết được gốc rễ vấn đề là tạo ra một sân chơi công bằng và thực tế cho tất cả. Một khi sự minh bạch và công bằng không được đảm bảo, mục tiêu lựa chọn được nhà thầu tốt nhất với giá cạnh tranh nhất của Luật Đấu thầu sẽ khó có thể đạt được."

Rõ ràng, quyết định điều chỉnh HSMT của Sở Xây dựng Cần Thơ đã không làm tình hình trở nên sáng tỏ hơn, mà ngược lại, còn làm dấy lên nhiều câu hỏi hơn về sự kiên định một cách khó hiểu đối với một yêu cầu bị cho là không phù hợp. Các bên liên quan sẽ tiếp tục quan sát chặt chẽ các bước đi tiếp theo của Chủ đầu tư trong việc lựa chọn nhà thầu cho gói thầu này.