So sánh con với người khác là một thói quen phổ biến của cha mẹ với mong muốn thúc đẩy con tiến bộ. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy, hành vi này không chỉ không mang lại hiệu quả tích cực mà còn có thể gây ra những tổn thương kéo dài đến suốt đời.

So sánh, một hình thức phủ nhận giá trị cá nhân của con

Khi bị đặt lên bàn cân với bạn bè hay anh chị em, trẻ không chỉ cảm thấy mình “kém cỏi” mà còn mất niềm tin vào bản thân. Thói quen này làm lu mờ sự khác biệt và cá tính riêng biệt của mỗi đứa trẻ. Trẻ sẽ dần hình thành suy nghĩ: “Mình không đủ tốt”, “Dù cố gắng thế nào cũng không bằng người khác”, từ đó dẫn đến tự ti, mặc cảm, hoặc tệ hơn là thu mình, từ bỏ cố gắng.

Tổn thương lòng tự trọng và sự phát triển nhân cách

Trẻ em thường ghi nhớ sâu sắc những lời nói của cha mẹ. Những so sánh lặp đi lặp lại sẽ ăn sâu vào tiềm thức, khiến trẻ sống trong sự lo lắng, sợ bị đánh giá. Khi lớn lên, trẻ có thể trở thành người cầu toàn, sợ sai, không dám thể hiện quan điểm cá nhân vì sợ bị so sánh hay chê bai. Một số khác thì phản ứng tiêu cực, nổi loạn, chống đối để khẳng định mình.

So sánh không giúp con tốt hơn, chỉ khiến con xa cách cha mẹ

Nhiều cha mẹ cho rằng so sánh là cách khích lệ, nhưng thực chất trẻ không thấy được sự kỳ vọng tích cực mà chỉ cảm nhận được sự thất vọng. Thay vì tạo động lực, việc so sánh lại tạo ra áp lực và khiến con cảm thấy cha mẹ không hiểu mình. Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái vì thế ngày càng xa cách, thiếu sự tin tưởng và thấu cảm.

Nên ghi nhận và đồng hành

Thay vì so sánh con với “con nhà người ta”, cha mẹ nên học cách so sánh con với chính bản thân con của ngày hôm qua, ghi nhận những tiến bộ dù là nhỏ nhất, tôn trọng sự khác biệt và tạo môi trường để con phát triển thế mạnh cá nhân.

Hãy đặt mình vào vị trí của con để thấu hiểu: Ai cũng muốn được công nhận và yêu thương vô điều kiện, nhất là từ cha mẹ. Khi trẻ cảm nhận được sự tin tưởng và đồng hành, các con sẽ tự tin hơn, phát triển đúng cách.