Trong mắt nhiều phụ huynh, một đứa trẻ học giỏi và ngoan ngoãn thường là niềm tự hào lớn lao. Thế nhưng, không ít trường hợp những đứa trẻ ấy khi bước vào đời lại loay hoay trước những tình huống đơn giản như giao tiếp, tự chăm sóc bản thân, quản lý thời gian hay xử lý mâu thuẫn.

Khi đối mặt với cuộc sống thật, những “con ngoan trò giỏi” ấy lại dễ lúng túng, thụ động và dễ tổn thương. Vậy lỗi tại ai khi con thiếu hụt kỹ năng sống, thứ vốn quan trọng không kém học vấn?

Thành tích học tập được đặt lên hàng đầu

Nhiều cha mẹ, vì mong con thành công, đã vô tình đặt toàn bộ kỳ vọng vào bảng điểm. Con học giỏi là yên tâm, là thành công bước đầu. Từ đó, thời gian, năng lượng và cả lịch trình của con đều xoay quanh việc học văn hóa: học ở trường, học thêm, học kỹ năng mềm cũng là để… học tốt hơn. Nhưng kỹ năng sống lại bị xem nhẹ, thậm chí bỏ quên.

Sự kiểm soát quá mức từ gia đình

Không ít trẻ ngoan ngoãn đơn giản là do “vâng lời tuyệt đối”. Cha mẹ quyết định mọi thứ, từ ăn gì, mặc gì, học gì, chơi với ai, đi đâu. Con không có cơ hội được tự chọn, tự sai và tự sửa. Hậu quả là trẻ không dám thể hiện chính kiến, không biết cách đưa ra lựa chọn hay tự chịu trách nhiệm cho hành vi của mình.

Trường học chú trọng kiến thức, thiếu kỹ năng

Mặc dù chương trình giáo dục hiện nay đã bắt đầu đưa kỹ năng sống vào giảng dạy, nhưng phần lớn vẫn thiên về lý thuyết hoặc tích hợp sơ sài trong các môn học. Trong khi đó, những kỹ năng thực tế như giải quyết xung đột, quản lý cảm xúc, kỹ năng sinh tồn, ứng xử xã hội… lại rất thiếu hụt.

Xã hội đánh giá “con ngoan trò giỏi” theo tiêu chuẩn cũ

Một đứa trẻ ngoan theo tiêu chuẩn cũ – tức là không cãi người lớn, làm theo lời thầy cô, học nhiều và đạt điểm cao thường được khen thưởng và công nhận. Điều đó vô tình khiến trẻ tin rằng, chỉ cần “ngoan” và “giỏi” là đủ. Họ không được khuyến khích phản biện, sáng tạo, không được học cách đứng dậy sau vấp ngã.

Cha mẹ chưa làm gương về kỹ năng sống

Kỹ năng sống không chỉ là kỹ năng tự vệ, nấu ăn hay giao tiếp, mà còn là sự linh hoạt, khả năng thích nghi và biết cách xử lý các tình huống phức tạp trong đời sống. Trẻ em học kỹ năng sống qua quan sát người lớn. Nhưng nếu cha mẹ luôn căng thẳng, lúng túng với cuộc sống, hoặc sống khép kín, thì rất khó để trẻ tự học hỏi kỹ năng đó từ gia đình.