Ốc núi là loài ốc sống hoang dã, thường chỉ xuất hiện vào mùa mưa tại các vùng núi đá vôi như Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa hay Quảng Bình. Người dân gọi đây là “lộc trời” vì chúng không nuôi được mà hoàn toàn sống tự nhiên, chỉ có thể tìm bắt trong những hốc đá, khe núi, sau những cơn mưa rào đầu mùa.
Sau mỗi trận mưa, bà con lại rủ nhau đi vào thung, lên núi tìm con ốc núi đá. Loại ốc này ưa bóng tối nên đi săn vào buối tối là dễ nhất. Trước đây, bà con chỉ bắt ốc để phục vụ bữa ăn gia đình nên lượng ốc còn nhiều. Giờ ốc cũng giảm nhiều rồi, có hôm đi đúng hướng thì bắt được 5-7kg ốc.
Trên thị trường, ốc núi được bán với giá khoảng 100.000 đồng/kg. Theo kinh nghiệm của người dâ địa phương, phần đuôi ốc là có giá trị nhất, vì thế khi ăn phải ăn hết toàn bộ phần ruột mới cảm nhận được vị bùi bùi, đăng đắng và thơm mùi lá cây rừng. Đây chính là điều làm nên sự khác biệt của ốc núi mà khó có loại đặc sản nào sánh được.
Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như: Luộc, xào lá lốt, hấp gừng, hấp xả, xào sả ớt, trộn gỏi... , ngon nhất là ốc hấp sả.
Mùa rộ săn con ốc núi đá chỉ kéo dài trong khoảng 3 tháng. Kinh nghiệm cho thấy, cứ những nơi sạch, có nhiều cây thuốc quý là nơi đó con ốc núi đá ở nhiều
Khi đi mua ốc núi, chị em nội trợ cần phải biết cách lựa chọn như:
- Khi chạm tay vào miệng ốc, những con nào khỏe và còn sống chúng sẽ nhanh chóng thụt lại.
- Ốc núi có mùi tanh tự nhiên, nếu bạn ngửi thấy mùi hôi khó chịu thì nên kiểm tra kĩ, tránh mua phải ốc thối, ốc chết.
- Chọn những con to, dày thịt thì ăn sẽ càng ngon và bổ.
- Không mua những con ốc bị vỡ bên ngoài vỏ, những con ốc nổi lên trên mặt nước là những con ốc đã chết, bạn nên bỏ qua chứ nếu không mua về chế biến sẽ không ngon.
Một con ốc trung bình bao gồm 80% nước, 15% protein và 2,4% chất béo. Chúng chứa nhiều vitamin E, A, K và B12 và các axit béo quan trọng, canxi, sắt, selen và magiê.
Ốc núi cũng như các loại ốc thông thường chứa nhiều dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe:
Giàu đạm, ít béo và ít calo - lý tưởng cho người ăn kiêng
100g thịt ốc cung cấp khoảng 16,1g protein - gần 1/3 nhu cầu mỗi ngày, nhưng lại rất ít chất béo và không chứa carbohydrate. Nhờ đó, thịt ốc là lựa chọn lý tưởng cho người đang kiểm soát cân nặng, ăn kiêng hay tập luyện tăng cơ.
Nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất phong phú
Thịt ốc chứa nhiều vitamin thiết yếu như A, E, B1, B3, B6, B12 – giúp tăng sức đề kháng, cải thiện thị lực, làm đẹp da và hỗ trợ hệ thần kinh. Bên cạnh đó, các khoáng chất như sắt, kẽm, magie, canxi và phốt pho trong ốc cũng góp phần duy trì sức khỏe tổng thể.
Selen - bảo vệ tuyến giáp, chống oxy hóa mạnh
Một điểm đặc biệt là ốc rất giàu selen – khoáng chất quan trọng giúp điều hòa hoạt động của tuyến giáp, tăng cường hệ miễn dịch và chống lại quá trình lão hóa. Selen còn giúp ngăn ngừa ung thư và bảo vệ tim mạch hiệu quả khi kết hợp với vitamin E.
Magie - hỗ trợ tim mạch, xương khớp và thần kinh
Thịt ốc chứa khoảng 250mg magie – tương đương 62% nhu cầu hằng ngày. Khoáng chất này đóng vai trò trong hơn 300 quá trình trao đổi chất, bao gồm ổn định huyết áp, điều hòa nhịp tim, giúp cơ thể thư giãn, giảm căng thẳng và hỗ trợ phát triển xương chắc khỏe.
Phốt pho - thành phần thiết yếu cho xương và năng lượng
Với khoảng 272mg phốt pho/100g, thịt ốc là nguồn cung lý tưởng để hỗ trợ răng và xương chắc khỏe, đồng thời giúp tổng hợp DNA, chuyển hóa năng lượng và duy trì pH cân bằng trong cơ thể.
Chưa dưỡng chất cho não bộ và gan
Ốc chứa khoảng 65mg choline – một dưỡng chất quan trọng với hệ thần kinh và trí não. Choline giúp hình thành acetylcholine – chất dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến trí nhớ, sự tập trung và giấc ngủ. Nó cũng hỗ trợ chức năng gan, ngăn tích tụ mỡ và cholesterol xấu.
Ít cholesterol, tốt cho tim mạch và người cao tuổi
Không giống như các loại thịt đỏ, thịt ốc có hàm lượng cholesterol và chất béo bão hòa thấp, giúp giảm nguy cơ cao huyết áp, đột quỵ, đau tim và các bệnh liên quan đến mạch máu. Đây là thực phẩm phù hợp cho người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền.
Giúp cải thiện tâm trạng và giấc ngủ
Tryptophan trong thịt ốc là một axit amin thiết yếu giúp tổng hợp serotonin – “hormone hạnh phúc” giúp cải thiện tâm trạng, giảm lo âu và hỗ trợ giấc ngủ ngon. Tryptophan còn thúc đẩy sự phát triển trí tuệ và tăng cường hệ miễn dịch.
Lưu ý
Mặc dù ốc là thực phẩm giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng nên ăn. Đặc biệt, những người mắc bệnh gout hoặc viêm khớp cần tránh vì ốc chứa nhiều đạm và canxi – hai yếu tố có thể làm gia tăng nồng độ axit uric, dẫn đến các cơn đau khớp dữ dội. Bên cạnh đó, những ai có cơ địa dị ứng với hải sản cũng nên thận trọng khi ăn ốc, bởi có thể gây ra các phản ứng như ngứa, nổi mề đay, buồn nôn,...
Ngoài ra, do ốc có tính hàn, người có vấn đề về tiêu hóa như viêm đại tràng, rối loạn tiêu hóa hoặc tiêu chảy cũng không nên dùng vì dễ khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, theo nghiên cứu của Đại học Tokyo (Nhật Bản), những người bị ho hoặc hen suyễn nên hạn chế ăn ốc và các loại hải sản khác, vì chúng có thể làm nặng thêm các triệu chứng hô hấp. Vì vậy, việc tiêu thụ ốc cần cân nhắc tùy theo thể trạng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.