Giảm cân cấp tốc bằng nhịn ăn, bỏ bữa, lạm dụng thuốc… không chỉ gây mệt mỏi, suy kiệt mà còn khiến nhiều chị em rơi vào tình trạng mất kinh, rối loạn nội tiết tố…

Nỗi ám ảnh cân nặng và trào lưu giảm cân cực đoan

Trong xã hội hiện đại, áp lực về ngoại hình đặc biệt là hình mẫu thon gọn, eo con kiến khiến nhiều người, nhất là phụ nữ, dễ bị cuốn vào các trào lưu giảm cân hà khắc. Mạng xã hội tràn lan các thực đơn “low carb”, “detox chanh mật ong 7 ngày”, “giảm 5kg trong một tuần”... kèm theo hình ảnh "trước – sau" đầy cuốn hút. Không ít người tin vào hiệu quả thần tốc này và lao vào hành trình ép cân cực đoan mà không lường trước hậu quả.

Ép cân quá đà gây rối loạn hormone như thế nào?

Cơ thể người phụ nữ là một hệ thống phức tạp, đặc biệt nhạy cảm với sự thay đổi của năng lượng, dinh dưỡng và tâm lý. Khi cơ thể bị thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng do ăn kiêng khắt khe, hệ trục dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng (trục HPO) sẽ bị ức chế. Đây là trục điều hành toàn bộ chu kỳ kinh nguyệt và hoạt động sinh sản của nữ giới.

Khi lượng mỡ cơ thể xuống quá thấp, hoặc thiếu chất trầm trọng, não bộ nhận tín hiệu cơ thể đang trong trạng thái sinh tồn, từ đó hạn chế việc tiết hormone sinh dục. Điều này khiến rối loạn rụng trứng, mất kinh, giảm ham muốn tình dục và về lâu dài là nguy cơ vô sinh.

Biểu hiện thường gặp khi rối loạn nội tiết do giảm cân không đúng cách

Mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều: Dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận biết nhất. Người bình thường có chu kỳ 28-32 ngày, nếu bị mất kinh 2-3 tháng liên tiếp cần xem lại chế độ dinh dưỡng, luyện tập và lối sống.

Rụng tóc nhiều, da xấu đi: Thiếu hormone estrogen khiến tóc mỏng, dễ gãy rụng; da trở nên khô, sạm, dễ nổi mụn.

Thay đổi tâm lý: Căng thẳng, dễ cáu gắt, mất ngủ, lo âu là hậu quả của rối loạn hormone và thiếu hụt các vi chất thiết yếu.

Cơ thể mệt mỏi, suy giảm miễn dịch: Việc ăn uống nghèo nàn khiến cơ thể thiếu sắt, vitamin B12, D, kẽm... dẫn đến giảm sức đề kháng, dễ mắc bệnh.

Hậu quả lâu dài ảnh hưởng sinh sản

Nhiều người nghĩ mất kinh chỉ là rối loạn tạm thời, nhưng thực tế, nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm suy giảm dự trữ buồng trứng, giảm chất lượng trứng, làm mỏng niêm mạc tử cung… tất cả đều ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản bị mất kinh kéo dài do giảm cân quá mức có thể cần đến thuốc hỗ trợ rụng trứng hoặc các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Việc phục hồi hoàn toàn hệ nội tiết là một quá trình dài, không thể ngày một ngày hai.

Ngoài ra, giảm mỡ quá mức khiến nồng độ estrogen giảm, làm tăng nguy cơ loãng xương sớm, rối loạn lipid máu và các bệnh tim mạch, đặc biệt khi phụ nữ bước vào độ tuổi tiền mãn kinh.

Vậy làm thế nào để giảm cân an toàn mà không hại nội tiết?

Thay vì cắt giảm cực đoan, bạn cần thiết lập một chế độ giảm cân khoa học, vừa giúp đạt được vóc dáng lý tưởng, vừa bảo vệ sức khỏe tổng thể và hệ hormone. Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản:

Ăn uống cân bằng, không nhịn bữa

Không nên giảm quá 500-800 calo/ngày so với mức cần thiết.

Cần ăn đầy đủ các nhóm thực phẩm: đạm, tinh bột, chất béo lành mạnh, rau xanh, trái cây.

Chia nhỏ bữa ăn, ăn đúng giờ để ổn định đường huyết và hỗ trợ trao đổi chất.

Tập luyện vừa phải, không ép bản thân kiệt sức

Tập 30–60 phút mỗi ngày, kết hợp giữa cardio và luyện cơ.

Nghe theo cơ thể – nếu cảm thấy kiệt sức, hãy nghỉ ngơi.

Đừng quên ngủ đủ giấc và thư giãn tinh thần.

Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và dấu hiệu bất thường

Nếu thấy kinh nguyệt thưa dần, rong kinh hoặc mất hẳn, cần đi khám bác sĩ chuyên khoa.

Đặc biệt lưu ý khi có các biểu hiện đi kèm như đau đầu, tăng rụng tóc, thay đổi tâm lý.

Không sử dụng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc

Nhiều loại thuốc giảm cân trên thị trường chứa chất cấm, gây hại tim mạch, gan, thận và hệ thần kinh.

Tốt nhất, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ sản phẩm hỗ trợ nào.

Lời khuyên từ chuyên gia

Vẻ đẹp thực sự không đến từ con số trên cân, mà từ sự khỏe mạnh, năng lượng và tự tin của chính bạn. Nếu muốn giảm cân, hãy chọn cách tôn trọng cơ thể mình. Cơ thể là người bạn đồng hành lâu dài, đừng vì ngoại hình nhất thời mà làm tổn thương nó.

Giảm cân là hành trình đòi hỏi sự hiểu biết, kiên trì và tôn trọng cơ thể. Ép cân quá đà chỉ khiến bạn rơi vào vòng luẩn quẩn của rối loạn hormone, mất kinh, ảnh hưởng sinh sản và nhiều hệ lụy lâu dài khác. Nếu bạn thật sự muốn đẹp hãy bắt đầu bằng việc khỏe mạnh trước.

Nếu bạn cần hỗ trợ xây dựng thực đơn giảm cân an toàn hoặc tư vấn về rối loạn nội tiết, đừng ngần ngại tìm đến các chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ nội tiết. Đầu tư cho sức khỏe hôm nay chính là cách bảo vệ sắc đẹp và chất lượng sống cho mai sau.