Gan nhiễm mỡ thường được nhắc đến như một hệ quả của béo phì. Tuy nhiên, thực tế không ít người gầy, thậm chí gầy lâu năm, vẫn mắc căn bệnh này do nhiều nguyên nhân liên quan đến lối sống, dinh dưỡng và bệnh lý nền.
Người gầy bị gan nhiễm mỡ, nghe có vẻ lạ nhưng là thật
Nhiều người vẫn nghĩ gan nhiễm mỡ chỉ xảy ra ở người béo phì, do mỡ thừa tích tụ quá mức trong cơ thể. Nhưng theo thống kê từ các bệnh viện tuyến trung ương, tỷ lệ người gầy bị gan nhiễm mỡ không hề nhỏ, đặc biệt là những người gầy lâu năm, suy dinh dưỡng hoặc có chế độ ăn thiếu cân bằng, thường xuyên căng thẳng, dùng rượu bia, hoặc mắc bệnh chuyển hóa.
Những nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ ở người gầy
Không thừa cân nhưng gan vẫn tích mỡ, nguyên nhân nằm ở đâu? Dưới đây là một số tác nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:
Chế độ ăn mất cân đối
Người gầy không đồng nghĩa với việc ăn uống lành mạnh. Có người gầy do ăn uống thất thường, bỏ bữa, lạm dụng đồ ăn nhanh hoặc thực phẩm nhiều đường, nhiều chất béo bão hòa, trong khi lại thiếu vitamin, khoáng chất và chất xơ cần thiết cho gan.
Ít vận động
Cơ thể không được rèn luyện sẽ làm chậm quá trình chuyển hóa mỡ, khiến mỡ dễ tích tụ ở gan và các cơ quan nội tạng, đặc biệt nếu người đó làm việc văn phòng, ngồi nhiều, ít tập thể dục.
Tiêu thụ rượu bia, thuốc lá
Một số người gầy vẫn có thói quen uống rượu bia thường xuyên dù chỉ chút chút mỗi ngày. Cồn sẽ tấn công tế bào gan, làm rối loạn chuyển hóa chất béo, dẫn đến tích mỡ trong gan.
Giảm cân sai cách
Ăn kiêng cực đoan, nhịn đói, dùng thuốc giảm cân hoặc detox cấp tốc sẽ khiến gan bị sốc, rối loạn quá trình xử lý chất béo, dẫn đến gan nhiễm mỡ.
Bệnh lý nền
Người gầy mắc tiểu đường, rối loạn lipid máu, hội chứng ruột kích thích, rối loạn chức năng tuyến giáp… có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ cao dù không có biểu hiện bên ngoài.
Triệu chứng của gan nhiễm mỡ ở người gầy
Phần lớn trường hợp không có triệu chứng cụ thể ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên gặp các biểu hiện sau thì nên cẩn trọng:
Mệt mỏi, uể oải dù nghỉ ngơi đầy đủ
Chán ăn, đầy hơi, buồn nôn nhẹ
Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải
Vàng da nhẹ (ở giai đoạn nặng)
Xét nghiệm máu cho thấy men gan tăng
Chỉ khi siêu âm gan hoặc làm xét nghiệm men gan, mỡ máu, chức năng gan, bác sĩ mới phát hiện được tình trạng gan nhiễm mỡ.
Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị sớm
Gan nhiễm mỡ nếu không được kiểm soát có thể tiến triển thành các bệnh lý nghiêm trọng hơn như:
Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH)
Xơ gan
Ung thư gan
Suy giảm chức năng gan kéo dài
Người gầy cần làm gì để phòng ngừa gan nhiễm mỡ?
Ăn uống đúng cách
Duy trì chế độ ăn đủ năng lượng, cân bằng giữa tinh bột - đạm - chất béo tốt
Hạn chế thực phẩm chiên rán, đồ ngọt, đồ uống có cồn
Bổ sung thực phẩm tốt cho gan như atiso, nghệ, tỏi, rau lá xanh, cá béo, ngũ cốc nguyên cám
Tập thể dục đều đặn
Dù không giảm cân, người gầy vẫn nên duy trì ít nhất 30 phút hoạt động thể lực mỗi ngày như đi bộ nhanh, yoga, bơi lội…
Tăng khối cơ sẽ hỗ trợ chuyển hóa mỡ hiệu quả hơn
Không lạm dụng rượu bia, thuốc lá
Rượu bia dù ở mức nhẹ vẫn là yếu tố nguy cơ gây tổn thương gan.
Hạn chế tối đa hoặc bỏ hẳn là tốt nhất.
Khám sức khỏe định kỳ
Đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh gan, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa
Nên tầm soát gan 1–2 lần mỗi năm, đặc biệt qua siêu âm và xét nghiệm máu
Gan nhiễm mỡ là bệnh lý đáng lo ngại nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều chỉnh lối sống phù hợp. Người gầy không nên chủ quan, bởi vóc dáng không phản ánh hết tình trạng sức khỏe nội tạng.
Nếu bạn đang thuộc nhóm người có cân nặng thấp, nhưng lối sống ít vận động, chế độ ăn thiếu cân bằng, hay sử dụng rượu bia, hãy chủ động kiểm tra sức khỏe gan ngay từ hôm nay, đừng để đến khi gan lên tiếng thì đã quá muộn.
