Người xưa có câu: “Ngựa tốt sẽ bị người khác cưỡi, người tốt sẽ bị người khác phụ”.
Nhiều người hiểu lầm câu này, cho rằng lòng tốt vốn là một cái sai, dễ dẫn đến việc bị người khác cố ý ức hiếp. Thế nhưng, không phải lòng tốt gây ra họa mà nguyên nhân thực sự là: Một người nếu quá lương thiện mà không biết nắm giữ chừng mực sẽ dễ dàng để đối phương lấn tới.
Nếu bạn suy nghĩ kỹ thì mọi sự trên đời đều có lý như vậy. Nếu bạn luôn dễ dãi, chẳng bao giờ từ chối yêu cầu của người khác, thậm chí luôn có gì đáp nấy thì mọi người thường cũng sẽ không coi trọng bạn.
Trong cuộc sống, khi bạn đánh mất chừng mực của bản thân, luôn chỉ nghĩ đến người khác mà bỏ quên chính mình, bạn sẽ dễ trở thành đối tượng bị thờ ơ, bị bắt nạt. Sự yếu đuối không phải là nguyên nhân chính khiến bạn bị bắt nạt. Thái độ thiếu chừng mực trong giao tiếp mới thực sự biến bạn thành “người vô hình” trong các mối quan hệ.
Hãy nhớ, người khác bắt nạt bạn, không phải vì bạn yếu đuối, mà là do 3 nguyên nhân sau đây:
1. Không biết từ chối, để người khác lợi dụng
Bản chất con người, càng dễ dàng thỏa mãn, dục vọng càng lớn lên vô độ, đạo lý này người xưa đã nhìn thấu từ lâu. Giao tiếp giữa người với người cũng vậy, nếu một người không bao giờ biết từ chối, luôn đáp ứng mọi yêu cầu của người khác, hay hoàn toàn bỏ qua cảm xúc của bản thân, chỉ sợ từ chối làm mất mặt đối phương, thì sự nhượng bộ vô điều kiện này chỉ khiến người ta được nước lấn tới.
Đến một ngày, khi bạn không thể đáp ứng yêu cầu của họ nữa, họ không những không nhớ đến tình nghĩa cũ, mà còn nảy sinh oán giận, vứt bỏ công sức của bạn ra sau đầu, thậm chí còn tìm cách trả đũa.
Thực tế thường là như thế này: Bất kể trong mối quan hệ nào, nếu bạn cứ mãi nhượng bộ, thỏa hiệp, trong mắt bạn đó là sự trân trọng, nhưng trong mắt đối phương lại trở thành điều hiển nhiên. Khi đó, sự ấm ức của bạn chẳng ai đoái hoài, nhưng một khi không đáp ứng được kỳ vọng của họ, họ sẽ cảm thấy mất mặt, bị coi thường, rồi quay ra tìm đủ cớ để chỉ trích bạn.
Lòng tốt không có giới hạn và chừng mực thì chẳng khác nào dung túng cho dục vọng của người khác ngày một phình to. Ngược lại, nếu bạn biết cách từ chối đúng lúc, biết nghĩ cho cảm xúc của mình hơn, mối quan hệ ấy sẽ dễ dàng bền vững hơn.
2. Làm “Người tốt quá mức”, không có lập trường riêng
Có một câu nói rằng: “Giúp đỡ là cái tình, không giúp cũng là cái lý”.
Câu nói này đã nói lên chừng mực trong các mối quan hệ. Thế nhưng, trong cuộc sống, luôn có những người xem việc giúp người khác là nghĩa vụ của mình, cảm thấy nếu người khác mở lời mà mình không giúp thì thật có lỗi với họ.
Đây thực ra là một nhận thức sai lệch. Trên đời này vốn chẳng ai phải chịu trách nhiệm với ai một cách tự nhiên. Giúp được là cái tình, không đủ khả năng hay không làm được cũng chẳng phải là lỗi lầm, bạn không cần phải tự trách mình vì điều đó.
Nếu bạn cứ vô nguyên tắc mà ôm đồm mọi yêu cầu của người khác, không có ranh giới của riêng mình, trong mắt người khác bạn sẽ trở thành “người tốt quá mức”. Họ sẽ nghĩ bạn hiền lành, dễ đối phó, thậm chí có thể sai khiến bạn mà chẳng cần trả giá.
Hãy hiểu rằng, không phải ai cũng trân trọng sự giúp đỡ của bạn và cũng không phải ai cũng biết ơn vì sự giúp đỡ ấy. Một khi họ đã quen với việc nhận lấy từ bạn, họ sẽ xem đó là chuyện hiển nhiên.
“Một đấu gạo là ân, một đấu gạo là oán” chính là nói về trường hợp này. Ban đầu bạn giúp đỡ họ vì lòng tốt, họ có thể sẽ rất biết ơn. Nhưng đến một ngày bạn không thể cho họ vay gạo nữa, họ có thể sẽ quay lưng thành thù và đổ hết mọi tội lỗi lên đầu bạn.
Hiện tượng này càng phổ biến hơn ở nơi công sở. Một khi bị gán mác “người tốt quá mức”, mọi người sẽ thấy bạn không có cá tính, dễ bắt nạt, ai cũng có thể sai bảo, nhưng chẳng ai thực sự trân trọng lòng tốt của bạn.
Ngược lại, nếu bạn có lập trường riêng trong công việc và cuộc sống, không phải lúc nào cũng đáp ứng mọi yêu cầu, người khác sẽ trân trọng sự giúp đỡ của bạn hơn. Bởi lẽ, khi sự giúp đỡ quá dễ dàng, nó sẽ trở nên mất giá trị trong lòng người nhận.
Vì vậy, đừng bao giờ để bản thân trở thành “người tốt quá mức”. Hãy giúp người khác trong khả năng của mình và luôn biết chừa lại khoảng trống cho bản thân. Có như vậy, bạn mới thực sự giành được sự tôn trọng từ người khác.
3. Quá dễ dãi, không bao giờ dám phản bác
Một người luôn dễ dãi với mọi yêu cầu, không biết từ chối, thường sẽ tự đẩy mình vào rắc rối. Những người này thường gánh vác những trách nhiệm không thuộc về mình, từ yêu cầu của người khác đến các nhiệm vụ ngoài lề, họ đều nhận hết. Nhưng sức lực của con người có hạn, việc ôm đồm quá mức chỉ khiến công việc không thể hoàn thành tốt, dễ dẫn đến bất mãn và chỉ trích.
Nhiều người lầm tưởng rằng dễ dãi với tất cả mọi người là biểu hiện của sự thân thiện. Nhưng trong mắt người khác, đó có thể là dấu hiệu của việc dễ bắt nạt. Vậy là, khi có công lao thì chẳng đến lượt bạn, nhưng khi có vấn đề thì bạn lại luôn là người chịu hậu quả.
Trong giao tiếp, sự phục tùng quá mức đồng nghĩa với việc người khác không để tâm đến lập trường của bạn, chỉ quan tâm đến lợi ích của họ và hoàn toàn không coi trọng bạn. Lâu dần, bạn sẽ mất đi tiếng nói trong mối quan hệ, trở thành người bị coi thường nhất.
Đó là bởi trong mắt họ, dù họ đối xử với bạn thế nào, bạn cũng sẽ không phản kháng. Vậy nên họ cứ mặc sức làm những gì họ muốn. Về mặt tâm lý, quá dễ dãi sẽ khiến một số người nghĩ rằng “bắt nạt bạn chẳng phải trả giá gì”, vì thế họ sẽ không thực sự coi trọng bạn.
Vậy nên, từ bây giờ, đừng làm người chỉ biết nghe lời nữa. Hãy nghĩ cho bản thân mình nhiều hơn. Nếu lợi ích bị tổn hại, hãy kiên quyết giữ vững lập trường. Nếu người khác không quan tâm đến cảm xúc của bạn, bạn cũng không cần phải quá nhượng bộ vì lợi ích của họ.
Bản chất của các mối quan hệ là sự quan tâm và trân trọng lẫn nhau, chỉ khi đó mới có thể bền vững. Ai cũng cần giao tiếp xã hội, nhưng đừng để mình trở thành đối tượng bị coi thường, bị ức hiếp.
Hãy học cách dứt khoát nói “không” khi cần để ngăn bước chân của những kẻ được voi đòi tiên.
Đừng để bản thân mắc kẹt trong chiếc gông của “người tốt quá mức”, hãy thể hiện lập trường và sống với thái độ rõ ràng.
Khi giao tiếp với người khác, không cần phải nhượng bộ mọi lúc, hãy giữ vững ranh giới cần có và phản bác một cách mạnh mẽ khi cần thiết.
Mong rằng trong những năm tháng sắp tới, bạn sẽ trở thành người xứng đáng được tôn trọng, được tin tưởng và được công nhận, vững vàng tiến bước trên đường đời, bất kể mưa gió ra sao, vẫn luôn ngẩng cao đầu mà đi.