Nhắc đến Quảng Ninh, nhiều người thường nghĩ ngay đến những danh thắng nổi tiếng như vịnh Hạ Long, núi Bài Thơ, hay những đặc sản biển phong phú như sá sùng, cù kỳ, sam biển… Thế nhưng, với người dân bản địa, ẩm thực Quảng Ninh không chỉ có hải sản. Nơi đây còn sở hữu một sản vật độc đáo, mang cái tên vừa lạ vừa quen, đó là con cà sáy Tiên Yên. Với những ai lần đầu nghe, chắc hẳn sẽ tò mò và muốn thử để biết loài vật mang cái tên đặc biệt ấy có hương vị thế nào.
Con cà sáy là giống gia cầm lai giữa vịt và ngan
Cà sáy thực chất là giống vịt lai ngan, được người dân xã Tiên Yên nuôi từ lâu đời. Nhờ được lai tạo từ hai loài gia cầm, cà sáy có nhiều ưu điểm vượt trội: thịt vừa chắc, vừa ngọt, lại không hề bị tanh. Chúng thường được thả nuôi tự nhiên nên chất lượng thịt thơm ngon, khác hẳn vịt hay ngan nuôi nhốt. Người dân địa phương cho biết, ở Quảng Ninh cũng có nhiều nơi nuôi cà sáy nhưng loài này nuôi ở Tiên Yên là ngon nhất bởi nơi đây có môi trường trong lành, nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào, giúp chúng phát triển khỏe mạnh.
Một con cà sáy đạt chuẩn thường nuôi từ 7 tháng đến 1 năm, cân nặng từ 2,5 đến 2,7kg. Nếu nuôi non quá, thịt chưa đủ ngọt; còn nuôi quá già, thịt sẽ bị dai. Điểm đặc trưng để nhận biết cà sáy ngon chính là bộ cánh dài, khi đứng cánh đan chéo vào nhau, phần lông cuối tạo thành dấu nhân (X). Lúc này, thịt cà sáy vừa tới độ, da dày vàng óng, giòn sần sật, trong khi phần thịt bên trong lại chắc và ngọt tự nhiên.
Cà sáy có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn: luộc, nướng, quay, nấu cháo, rựa mận… Mỗi cách nấu lại mang đến một hương vị riêng. Cà sáy nướng nổi tiếng với lớp da vàng óng, béo ngậy, khi cắn vào giòn rụm, phần thịt lại mềm chắc, đậm đà. Cà sáy rựa mận là món ăn thường xuất hiện trong dịp lễ, Tết của người dân xã Tiên Yên, sử dụng các loại gia vị truyền thống như riềng, mẻ, mắm tôm. Thịt sau khi chặt miếng sẽ được ướp 10 - 30 phút, sau đó nấu cùng khoai môn hoặc khoai lang để tạo độ sánh, đồng thời hút bớt mỡ, giúp món ăn không bị ngấy.
Trước kia, cà sáy chủ yếu được nuôi để phục vụ nhu cầu của người dân địa phương. Nhưng từ khi du lịch Quảng Ninh phát triển, cái tên cà sáy Tiên Yên ngày càng được nhiều du khách biết đến. Ai đến đây cũng đều tò mò muốn thử món đặc sản này bởi cái tên lạ lẫm và hương vị đặc biệt. Nhờ vậy, cà sáy đã bước ra khỏi phạm vi của một món ăn gia đình, trở thành đặc sản thương hiệu của Quảng Ninh.
Hiện nay, cà sáy được bày bán nhiều tại chợ địa phương hoặc trong các nhà hàng, quán ăn. Giá bán dao động từ 120.000 – 140.000 đồng/kg đối với cà sáy sống, còn cà sáy đã làm sạch có giá khoảng 180.000 đồng/kg. Nhờ giá trị kinh tế cao, nhiều hộ dân trong vùng đã mở rộng quy mô nuôi cà sáy, cung cấp cho cả thị trường địa phương và du khách. Vào mỗi dịp lễ Tết, cà sáy càng trở nên đắt hàng, không chỉ để thưởng thức tại chỗ mà còn được mua làm quà mang về.