Bệnh nhân là N.T.A (25 tuổi, sống tại Hà Nội) nhập viện trong tình trạng đau tức ngực phải, khó thở sau khi tập gym, được chẩn đoán tràn khí màng phổi - bệnh lý nguy hiểm cần xử trí kịp thời. Theo lời kể, bệnh nhân xuất hiện triệu chứng đau ngực phải, cảm giác nặng ngực rõ rệt sau khi thực hiện bài tập đẩy tạ. Cơn đau tăng lên khi ho, hít sâu, hoặc vận động mạnh khiến anh không thể tiếp tục tập luyện. Lo lắng, anh A đã đi khám để được các bác sĩ kiểm tra.
Sau khi thăm khám và chỉ định chụp X-quang ngực cho thấy, hình ảnh ghi nhận tràn khí khoang màng phổi phải. Ngay lập tức, bệnh nhân được kịp thời chuyển đến điều trị nội trú tại bệnh viện. Đồng thời tiếp tục chụp cắt lớp vi tính lồng ngực nhằm đánh giá chính xác mức độ tổn thương. Kết quả xác nhận bệnh nhân bị tràn khí khoang màng phổi phải mức độ vừa đến nhiều, kèm theo tổn thương nhu mô phổi (đám đông đặc ở thùy trên và phân thùy S5 phổi phải). Tình trạng này được nhận định do chấn thương phổi trong lúc gắng sức.
Hình ảnh tràn khí màng phổi của bệnh nhân qua phim chụp. Ảnh: BSCC.
ThS.BS Phạm Duy Hưng - Phó Khoa Nội, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân cho biết, hoạt động thể lực cường độ cao như tập gym, đẩy tạ có thể gây tăng áp lực trong lồng ngực, khiến bóng khí dưới màng phổi bị vỡ. Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng tràn khí màng phổi, dù bệnh nhân không có bệnh lý nền liên quan đến phổi. Sau khi xác định chẩn đoán, bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp thở oxy, đặt catheter dẫn lưu khoang màng phổi và sử dụng thuốc giảm đau.
Trải qua 2 ngày điều trị, tình trạng anh A chuyển biến tích cực, hết đau ngực, không còn khó thở, khí trong khoang màng phổi đã được dẫn lưu hết. Bác sĩ tiếp tục theo dõi sát sao bằng cách kẹp ống dẫn lưu, chụp X-quang phổi để đánh giá tiến triển hàng ngày.
Theo bác sĩ Hưng, tràn khí màng phổi tự phát nếu không được xử trí kịp thời, tình trạng tràn khí màng phổi có thể dẫn đến chèn ép tim và các mạch máu lớn, gây suy hô hấp, thậm chí tử vong. Khác với tràn khí màng phổi thứ phát thường gặp ở người có bệnh lý nền về phổi (COPD, lao phổi...), tràn khí màng phổi tự phát xảy ra ở những người trẻ, khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh phổi trước đó. Một số trường hợp không có dấu hiệu điển hình, khiến người bệnh chủ quan và dễ bỏ qua triệu chứng ban đầu.
Các hoạt động gắng sức như tập tạ rất dễ gây tràn khí màng phổi tự phát. Ảnh minh họa.
Nguyên nhân chủ yếu của tràn khí màng phổi tự phát thường do vỡ các bóng khí nhỏ, hoặc kén khí dưới màng phổi. Các bóng khí này có thể hình thành tự nhiên và tồn tại âm thầm trong phổi mà không gây ra bất kỳ biểu hiện nào cho đến khi bị vỡ do một tác động nhất định.
Trong đó, các hoạt động gắng sức hoặc thay đổi áp lực đột ngột trong lồng ngực được xem là yếu tố nguy cơ điển hình. Tập luyện thể thao cường độ cao, nâng tạ nặng, leo núi, lặn sâu, chơi nhạc cụ hơi, thậm chí là ho mạnh, hắt hơi liên tục - đều có thể kích hoạt bóng khí vỡ và dẫn đến tràn khí màng phổi. Ngoài ra, thể trạng cao gầy ở nam giới cũng là yếu tố dễ gặp trong nhóm nguy cơ, do cơ địa này khiến áp lực đỉnh phổi thấp hơn và dễ gây vỡ các bóng khí.
Từ những phân tích trên, bác sĩ Hưng khuyến cáo, người bệnh cần nhận diện sớm triệu chứng như đau ngực đột ngột, khó thở khi gắng sức, sau đó nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chẩn đoán, can thiệp kịp thời. Những người thường xuyên tập luyện thể thao, hoặc có hoạt động thể lực mạnh cũng cần lưu ý bảo vệ sức khỏe hô hấp, thăm khám định kỳ và lắng nghe cơ thể để hoạt động ở mức độ phù hợp.