Trong kho tàng ẩm thực Việt Nam, có những món ăn tuy giản dị nhưng lại gắn bó mật thiết với bữa cơm gia đình và mang nhiều giá trị dinh dưỡng. Trong đó phải kể tới các món ăn từ lá hẹ.
Lá hẹ (tên khoa học Allium tuberosum) thuộc họ Hành – Alliaceae. Cây hẹ sống lâu năm, mọc thành từng bụi thấp, cao từ 20 – 40 cm. Lá có hình dẹt, thon dài, màu xanh đậm, mềm, khi ngắt có mùi hăng nhẹ đặc trưng. Hoa hẹ nhỏ màu trắng, mọc thành chùm, thường nở rộ vào mùa hè và mùa hè thu. Lá hẹ thường được dùng làm rau gia vị hoặc chế biến thành các món canh, món xào, tạo hương thơm nồng đặc trưng và bổ sung dinh dưỡng cho bữa ăn.
Cây hẹ có nguồn gốc từ vùng Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, sau đó được du nhập và trồng phổ biến ở nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam. Nhờ thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, hẹ dễ dàng phát triển ở hầu hết các vùng miền nước ta. Từ nông thôn đến thành thị, lá hẹ đều là loại rau quen thuộc, góp mặt trong nhiều món ăn dân dã của người Việt.
Hẹ là loại cây rất dễ trồng, không kén đất, chỉ cần đất tơi xốp, thoát nước tốt và có ánh sáng vừa phải. Người trồng thường chọn củ hẹ hoặc gốc hẹ để nhân giống, trồng theo luống hoặc chậu. Sau khi trồng khoảng 1- 1,5 tháng, lá hẹ có thể thu hoạch, cắt sát gốc để cây tiếp tục mọc lứa mới. Với đặc tính sống dai, cây hẹ có thể cho thu hoạch liên tục trong nhiều năm, rất phù hợp để trồng tại gia đình làm rau sạch.
Trong các món được chế biến từ lá hẹ, thì lá hẹ xào trứng được ưa chuộng hơn cả. Trứng gà, trứng vịt hay trứng cút đều có vị béo bùi, dễ chế biến, trong khi lá hẹ lại có mùi thơm hăng nhẹ, vị ngọt dịu và chứa nhiều chất dinh dưỡng. Khi kết hợp cùng nhau, hai nguyên liệu này tạo nên một món ăn hòa quyện: trứng vàng ươm, mềm mịn xen lẫn những sợi hẹ xanh mướt, vừa bắt mắt vừa ngon miệng.
Cách chế biến cũng vô cùng đơn giản. Chỉ cần rửa sạch lá hẹ, cắt khúc ngắn vừa ăn, sau đó đánh đều trứng với chút gia vị rồi cho vào chảo. Khi trứng vừa chín tới thì thêm lá hẹ, đảo nhanh tay để giữ được độ xanh tươi và hương vị đặc trưng. Món ăn hoàn thành trong vòng vài phút, thích hợp cho những bữa cơm bận rộn nhưng vẫn muốn đủ dinh dưỡng.
Một điểm thú vị khiến món trứng xào lá hẹ được nhiều gia đình ưa chuộng chính là giá cả vô cùng rẻ. Hiện nay, giá trứng gà dao động khoảng 3.000 – 4.000 đồng/quả, trứng vịt khoảng 3.500 – 5.000 đồng/quả, còn trứng cút thì chỉ khoảng 25.000 – 30.000 đồng/30 quả. Lá hẹ bán ngoài chợ phổ biến với giá từ 20.000 – 30.000 đồng/kg, mà để nấu một đĩa trứng xào lá hẹ chỉ cần vài lạng. Tính ra, chỉ với khoảng 20.000 – 30.000 đồng, bạn đã có ngay một đĩa trứng xào lá hẹ hấp dẫn, đủ cho cả gia đình 3–4 người. Đây là mức giá vô cùng hợp lý, phù hợp với mọi đối tượng, từ sinh viên, người lao động cho đến các bữa cơm gia đình đông người.
Không chỉ là món ăn ngon, trứng xào lá hẹ còn nổi bật bởi giá trị dinh dưỡng. Trứng cung cấp nguồn protein chất lượng cao, giàu vitamin A, D, E và các khoáng chất như sắt, kẽm, canxi. Đây là thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe, hỗ trợ phát triển cơ bắp và cải thiện trí não.
Trong khi đó, lá hẹ từ lâu đã được dân gian xem như một loại thảo dược. Đông y cho rằng hẹ có tính ấm, vị cay ngọt, có tác dụng bổ thận, ôn trung, tán huyết, giải độc. Lá hẹ chứa nhiều vitamin C, A, chất xơ và các hợp chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và tốt cho tim mạch. Đặc biệt, nhiều người còn tin rằng ăn lá hẹ thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe sinh lý và phòng ngừa cảm cúm khi giao mùa.
Lợi ích khi ăn trứng xào lá hẹ
Tăng cường hệ miễn dịch
Trong lá hẹ có nhiều vitamin C và hợp chất allicin với tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm tự nhiên. Khi kết hợp cùng nguồn protein dồi dào từ trứng, món ăn giúp cơ thể sản sinh nhiều kháng thể hơn, từ đó nâng cao sức đề kháng và khả năng chống lại bệnh tật.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Hàm lượng chất xơ phong phú trong lá hẹ có tác dụng kích thích nhu động ruột, ngăn ngừa táo bón. Đồng thời, các hoạt chất kháng khuẩn trong hẹ giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Bên cạnh đó, protein từ trứng lại dễ hấp thu, cung cấp năng lượng và góp phần tái tạo niêm mạc đường tiêu hóa.
Giúp kiểm soát cân nặng
Lá hẹ chứa ít calo nhưng giàu chất xơ, mang lại cảm giác no lâu. Trứng cung cấp lượng protein chất lượng cao, giúp duy trì khối cơ và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Vì vậy, món trứng xào lá hẹ là lựa chọn thích hợp cho người đang ăn kiêng, giảm cân hoặc giữ vóc dáng.
Tốt cho sức khỏe tim mạch
Trong lá hẹ có allicin và flavonoid – hai hợp chất giúp giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt, đồng thời cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ hạ huyết áp. Trứng lại bổ sung thêm vitamin D, B12 cùng axit folic – những dưỡng chất cần thiết để duy trì một trái tim khỏe mạnh.
Bảo vệ thị lực
Lá hẹ và trứng đều giàu vitamin A, lutein và zeaxanthin – các chất chống oxy hóa giúp bảo vệ mắt trước tác hại của ánh sáng xanh và gốc tự do. Nhờ đó, món ăn góp phần giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt do tuổi tác.