Mới đây, Thanh tra Sở Y tế TP HCM đã công bố quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty TNHH Bệnh viện Thẩm mỹ SiLi (Bệnh viện Thẩm mỹ SiLi) tại địa chỉ Vinamit Building, số 22A Nguyễn Văn Trỗi, phường 17, quận Phú Nhuận, TP HCM.

Với 7 hành vi sai phạm, cơ sở này bị phạt 245 triệu, tước giấy phép hoạt động trong thời gian 3 tháng; Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh của người chịu trách nhiệm chuyên môn của cơ sở trong thời hạn 2 tháng. Đồng thời buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa nội dung quảng cáo chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận trước khi thực hiện.

Mối đe dọa sức khỏe cộng đồng

Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, bác sĩ Trần Minh Tú cho rằng, vụ việc cần được nhìn nhận dưới góc độ rủi ro y tế nghiêm trọng, thay vì chỉ xem là vi phạm thủ tục hành chính.

“Khi một cơ sở không lập sổ khám chữa bệnh, không lưu giữ hồ sơ y tế, thì không có căn cứ để theo dõi sức khỏe bệnh nhân trước, trong và sau can thiệp. Với các thủ thuật thẩm mỹ vốn tiềm ẩn rủi ro, không có hồ sơ khiến việc xử lý tai biến trở nên cực kỳ khó khăn, thậm chí không thể truy cứu trách nhiệm”, bác sĩ Tú phân tích.

Đặc biệt, bác sĩ Tú cảnh báo, hành vi cung cấp dịch vụ vượt ngoài phạm vi chuyên môn rất nguy hiểm. Phạm vi chuyên môn là giới hạn bảo vệ người bệnh. Nó được thiết lập dựa trên năng lực, kinh nghiệm và giấy phép được cấp. Khi vượt ranh giới này, dù chỉ là một tiểu phẫu, cũng có thể dẫn đến tai biến nặng nề, từ nhiễm trùng, biến dạng cho đến tử vong.

Theo bác sĩ Tú, thực tế thời gian qua ghi nhận không ít biến chứng thẩm mỹ nghiêm trọng như hoại tử mô, sốc phản vệ, nhiễm trùng huyết… đa phần đều liên quan đến cơ sở hoạt động không phép hoặc vượt chuyên môn.

Một chi tiết tưởng chừng nhỏ nhưng cực kỳ đáng ngờ là việc Bệnh viện Thẩm mỹ SiLi không treo biển hiệu, không niêm yết giá dịch vụ.

“Không có biển hiệu, không công khai giá là dấu hiệu của sự thiếu minh bạch. Họ muốn hoạt động ‘chui’, lách luật, đánh vào tâm lý ham rẻ và thiếu hiểu biết của khách hàng. Đó là cách biến một dịch vụ y tế thành một cuộc mua bán rủi ro”, bác sĩ Tú cảnh báo.

Bên cạnh đó, hoạt động quảng cáo sai sự thật, thổi phồng hiệu quả của các thủ thuật làm đẹp cũng khiến người tiêu dùng rơi vào cái bẫy mang tên “lột xác nhan sắc”. “Quảng cáo không được kiểm duyệt, không có cơ sở chuyên môn sẽ dễ khiến người dân nhầm lẫn giữa sự thật và viễn cảnh tô vẽ. Khi tai biến xảy ra, người chịu hậu quả không ai khác chính là khách hàng”, bác sĩ Tú nói thêm.

Ngoài ra, bác sĩ Tú cho rằng, cần có một quy trình kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ khách hàng cũ (nếu còn lưu giữ), đồng thời mở đường cho nạn nhân (nếu có) lên tiếng để được hỗ trợ về y tế và pháp lý.

“Trước khi thực hiện bất kỳ thủ thuật nào, hãy kiểm tra kỹ giấy phép hoạt động, chứng chỉ hành nghề, phạm vi chuyên môn của bác sĩ. Tất cả thông tin này hiện đã được công khai trên Cổng thông tin Sở Y tế TP HCM và các nền tảng tra cứu chính thống.

Nhan sắc có thể làm lại, nhưng mạng sống thì không. Mỗi người dân cần tỉnh táo, mỗi cơ quan chức năng cần mạnh tay hơn và mỗi phương tiện truyền thông cần góp tiếng nói để ngăn chặn những ‘thẩm mỹ viện trá hình’ lộng hành”, bác sĩ Tú cảnh báo.

Cần xử nghiêm minh phòng ngừa từ gốc

Từ góc độ pháp lý, trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Minh Trí, Đoàn luật sư Hà Nội nhận định, các hành vi vi phạm của Bệnh viện Thẩm mỹ SiLi không đơn thuần là sai sót hành chính nhỏ lẻ, mà thể hiện dấu hiệu của việc hoạt động thiếu trách nhiệm, sai phạm có hệ thống, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng với người bệnh.

Luật sư Nguyễn Minh Trí cho biết, theo Điều 59, Luật Khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15, mọi cơ sở y tế phải lập, lưu trữ và bảo quản hồ sơ khám bệnh, chữa bệnh. Việc không lập sổ là hành vi vi phạm trách nhiệm chuyên môn, ảnh hưởng đến khả năng truy cứu trách nhiệm khi xảy ra tai biến y khoa. Chính vì vậy, đây là hành vi cố ý làm sai lệch hồ sơ hoặc bỏ qua công tác lưu trữ để trốn tránh trách nhiệm nếu xảy ra biến chứng cho bệnh nhân.

Bên cạnh đó, theo luật sư Nguyễn Minh Trí, khi cơ sở thẩm mỹ không niêm yết giá dịch vụ y tế là vi phạm khoản 2, Điều 7 Luật Giá năm 2012 và các văn bản hướng dẫn của Bộ Y tế về minh bạch giá dịch vụ y tế. Luật sư nhấn mạnh, việc không niêm yết giá dịch vụ là hành vi gian dối có chủ đích, tạo điều kiện để cơ sở mập mờ trong thu phí, có thể dẫn đến lừa dối người tiêu dùng. Đây là hành vi có dấu hiệu xâm phạm quyền lợi người bệnh, hoàn toàn có thể bị kiện dân sự.

Ngoài ra, cơ sở không có biển hiệu theo quy định là vi phạm, bởi biển hiệu là yêu cầu bắt buộc theo khoản 6, Điều 37 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023. Cơ sở không có biển hiệu có thể bị hiểu là đang cố tình hoạt động “chui”, lẩn tránh sự giám sát. Đây là cách che giấu thân phận pháp lý của cơ sở, dễ dẫn đến tình trạng hoạt động không phép, tiềm ẩn nguy cơ gian lận, trốn tránh kiểm tra, rất nguy hiểm đối với xã hội, luật sư Trí khẳng định.

Cũng theo luật sư Nguyễn Minh Trí, khoản 2 Điều 46 Luật Khám bệnh, chữa bệnh, các cơ sở phải duy trì đầy đủ điều kiện theo giấy phép đã được cấp. Việc không duy trì đủ điều kiện thể hiện sự thiếu năng lực và xem thường quy định pháp luật. Hành vi khám chữa bệnh vượt quá phạm vi chuyên môn vi phạm nghiêm trọng Điều 45 và Điều 52 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023.

Ngoài ra, nếu chứng minh được cơ sở cung cấp dịch vụ y tế không phép trong khi chưa đáp ứng điều kiện cơ bản, thì đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng theo Điều 39 Luật Khám bệnh, chữa bệnh. Nếu gây tổn hại sức khỏe hoặc tử vong cho bệnh nhân, hoàn toàn có thể bị truy cứu theo Điều 282 hoặc Điều 315 Bộ luật Hình sự.

Cơ sở còn vi phạm Điều 27 Luật Quảng cáo 2012 và Điều 93, Nghị định 54/2017/NĐ-CP quy định chi tiết về dược và quảng cáo sản phẩm y tế, cụ thể: Việc quảng cáo không kiểm duyệt nội dung rất nguy hiểm. Trong lĩnh vực y tế, thông tin sai lệch có thể dẫn đến hậu quả sức khỏe nghiêm trọng nếu bệnh nhân tin vào quảng cáo mà không kiểm chứng chuyên môn.

Theo luật sư Nguyễn Minh Trí, mức phạt 245 triệu đồng và tước giấy phép hoạt động, chứng chỉ hành nghề là đúng quy định theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP. Tuy nhiên, pháp luật không chỉ là công cụ xử phạt sau vi phạm, mà cần được thực thi nghiêm để phòng ngừa từ gốc. Trong lĩnh vực y tế, mọi sự dễ dãi đều có thể dẫn đến tổn thất không thể bù đắp bằng tiền. Vì vậy, ngoài xử phạt, cần công khai thông tin sai phạm, buộc khắc phục hậu quả, tăng cường hậu kiểm, đặc biệt là kiểm soát chặt chẽ quy trình cấp phép, duy trì điều kiện hoạt động của cơ sở.