Từ ngày 1/7/2025, Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 chính thức có hiệu lực với nhiều điểm mới về chính sách thuế. Chuyên gia tài chính đã chỉ ra những điểm mới, đồng thời đưa ra những khuyến cáo với doanh nghiệp, hộ kinh doanh.
Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu đã đưa ra các khuyến cáo đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh đối với chính sách thuế mới trong Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024.
Nhiều điểm mới về chính sách thuế
Từ 1/7, Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 chính thức có hiệu lực, chuyên gia có thể chỉ ra những điểm đáng lưu ý về các chính sách thuế mới này?
TS Nguyễn Trí Hiếu: Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 có một số điểm mới. Trong đó đáng chú ý, mọi giao dịch mua hàng hóa, dịch vụ, kể cả giao dịch dưới 20 triệu đồng đều bắt buộc phải có hóa đơn và chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt chẳng hạn như chuyển khoản, thẻ, ví điện tử. Nếu doanh nghiệp muốn khấu trừ giá trị gia tăng đầu vào, quy định miễn chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt cho các khoản chi dưới 20 triệu đồng trước đây đều bị bãi bỏ. Điều này đồng nghĩa, mọi khoản chi dù nhỏ hay lớn đều phải thực hiện thông qua thanh toán không dùng tiền mặt như chuyển khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc các phương thức hợp lệ khác, nếu doanh nghiệp muốn được hưởng quyền khấu trừ thuế GTGT đầu vào.
Thêm vào đó, các hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế giá trị gia tăng từ ngày 1/1/2026 thay vì mức 100 triệu đồng như trước đây, tức là nâng mức doanh thu phải nộp thuế từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng/năm.
Một điểm mới nữa là sự thay đổi cách tính thuế giá trị gia tăng đối với các hàng hóa nhập khẩu, giá tính thuế sẽ bao gồm cả thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế môi trường (nếu có), thay vì chỉ tính trên giá tại cửa khẩu như trước. Tức là cộng thêm các loại thuế khác làm cơ sở để tính thuế giá trị gia tăng.
Cùng với đó, việc tăng cường sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế sẽ nâng cao tính liên kết dữ liệu và minh bạch hóa các giao dịch. Tôi cho rằng, đây là những thay đổi quan trọng nhất chính sách thuế mới trong Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024.
Bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh nộp thuế như thế nào?
Từ ngày 1/6/2025 đến hết ngày 31/12/2025, chính sách bỏ thuế khoán được áp dụng đối với hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, thuộc các ngành nghề có bán hàng, cung cấp dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng như: trung tâm thương mại, siêu thị, bán lẻ, ăn uống, nhà hàng, khách sạn, vận tải hành khách, nghệ thuật, vui chơi, giải trí, chiếu phim, dịch vụ phục vụ cá nhân...Từ ngày 1/1/2026 trở đi, chính thức bỏ thuế khoán đối với tất cả hộ, cá nhân kinh doanh.
Sau khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh có 2 lựa chọn nộp thuế: Phương pháp kê khai thuế: áp dụng với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên. Phương pháp nộp thuế theo từng lần phát sinh áp dụng với cá nhân kinh doanh không thường xuyên, không có địa điểm kinh doanh cố định.
Cách tính thuế theo phương pháp kê khai: Theo quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC: Doanh thu tính thuế bao gồm toàn bộ khoản thu từ bán hàng, cung ứng dịch vụ, tiền hoa hồng, giá trị khuyến mãi, chiết khấu, hỗ trợ bán hàng... bao gồm cả khoản đã thu và chưa thu tiền. Tỷ lệ thuế trên doanh thu gồm tỷ lệ thuế GTGT và tỷ lệ thuế TNCN quy định theo từng ngành nghề (Phụ lục I Thông tư 40). Công thức tính thuế: Số thuế GTGT = Doanh thu tính thuế GTGT × Tỷ lệ % thuế GTGT. Số thuế TNCN = Doanh thu tính thuế TNCN × Tỷ lệ % thuế TNCN.
Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần lưu ý điều gì?
Với những điểm mới theo Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần lưu ý điều gì thưa chuyên gia?
TS Nguyễn Trí Hiếu: Tôi cho rằng, trước hết, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần phải chuyển đổi thanh toán không dùng tiền mặt bằng các phương thức thanh toán điện tử bao gồm chuyển khoản ngân hàng, ví điện tử cũng như phương tiện thanh toán khác.
Cần phải có thời gian bởi các doanh nghiệp, đặc biệt là hộ kinh doanh vẫn còn thói quen dùng tiền mặt thanh toán giao dịch. Trong thời gian tới nếu họ vẫn tiếp tục sử dụng phương thức thanh toán bằng tiền mặt, có thể xem là tránh, né luật và bị xử phạt vi phạm hành chính.
Đối với các doanh nghiệp, vấn đề quản trị rủi ro và minh bạch hóa tài chính là các quan trọng. Các doanh nghiệp nên siết chặt lại tất cả việc thanh toán hóa đơn, đóng thuế, tránh tất cả hành động được xem là gian lận thuế, trốn thuế. Đây là tinh thần thượng tôn pháp luật mà doanh nghiệp và người dân cần phải tuân thủ. Đồng thời, các doanh nghiệp cần khẩn trương rà soát lại quy trình thanh toán, nâng cấp hệ thống kế toán và chuẩn bị đầy đủ các giải pháp tuân thủ để kịp thích ứng với quy định mới kể từ ngày 1/7/2025. Chủ động cập nhật, đào tạo nhân sự thực hiện theo quy định thuế mới. Các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cần có sự hỗ trợ về chính sách.
Xin cảm ơn chuyên gia về cuộc trao đổi trên!
Các quy định mới nhất về thuế có hiệu lực từ ngày 1/7/2025:
Theo Thông tư 86/2024/TT-BTC, Luật Thuế GTGT 2024 và Luật Quản lý thuế sửa đổi, bổ sung có 8 nội dung đáng chú ý:
Thay đổi lớn đối với mã số thuế
Mã số thuế do cơ quan thuế cấp cho cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh chỉ còn giá trị đến hết ngày 30/6/2025. Từ ngày 1/7/2025, số định danh cá nhân sẽ được sử dụng thay thế mã số thuế.
Điều chỉnh đối tượng không chịu thuế GTGT
Một số nhóm đối tượng không chịu thuế GTGT so với quy định hiện hành, gồm: phân bón; máy móc thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp; tàu đánh bắt xa bờ; lưu ký chứng khoán; dịch vụ tổ chức thị trường của sở giao dịch chứng khoán, trung tâm giao dịch chứng khoán; hoạt động kinh doanh chứng khoán khác. Sản phẩm xuất khẩu từ tài nguyên, khoáng sản sau chế biến chỉ được miễn thuế nếu thuộc danh mục do Chính phủ quy định. Ngoài ra, luật bổ sung miễn thuế với hàng hóa nhập khẩu dùng để tài trợ, ủng hộ phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh.
Sửa đổi giá tính thuế đối với hàng nhập khẩu
Theo Điều 7 Luật Thuế GTGT 2024, giá tính thuế đối với hàng nhập khẩu được sửa đổi thành: trị giá tính thuế nhập khẩu theo quy định pháp luật về thuế xuất khẩu, nhập khẩu; cộng thuế nhập khẩu; cộng các khoản thuế nhập khẩu bổ sung (nếu có); cộng thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường (nếu có).
Hướng dẫn cụ thể khai thuế GTGT đầu vào bị sai, sót
Khai vào kỳ phát sinh nếu việc bổ sung làm tăng số thuế phải nộp hoặc giảm số thuế được hoàn. Người nộp thuế phải nộp đủ phần tăng thêm và tiền chậm nộp (nếu có). Khai vào kỳ phát hiện nếu việc bổ sung làm giảm số thuế phải nộp hoặc chỉ điều chỉnh số thuế còn được khấu trừ chuyển sang kỳ sau.
Bổ sung trường hợp hoàn thuế
Cơ sở kinh doanh chỉ sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất 5% sẽ được hoàn thuế nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng hoặc 4 quý liên tiếp.
Thay đổi điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào
Từ 1/7/2025, mọi giao dịch mua hàng hóa, dịch vụ đều phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, kể cả giao dịch dưới 20 triệu đồng (trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ). Ngoài ra, các chứng từ như phiếu đóng gói, vận đơn, chứng từ bảo hiểm (nếu có) cũng được công nhận làm căn cứ khấu trừ thuế đầu vào với hàng hóa xuất khẩu.
Điều chỉnh thuế suất thuế GTGT của một số hàng hóa, dịch vụ
Áp dụng thuế suất 0% cho: vận tải quốc tế; công trình xây dựng, lắp đặt ở nước ngoài, trong khu phi thuế quan; hàng hóa tại khu cách ly, cửa hàng miễn thuế; dịch vụ hàng không, hàng hải phục vụ vận tải quốc tế. Áp dụng thuế suất 5% cho các mặt hàng trước đây không chịu thuế như: phân bón, tàu khai thác thủy sản vùng biển. Áp dụng thuế suất 10% cho các mặt hàng trước đây thuộc diện 5%, gồm: lâm sản chưa qua chế biến; đường và phụ phẩm sản xuất đường; thiết bị, dụng cụ chuyên dùng cho giảng dạy, nghiên cứu, thí nghiệm; các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, điện ảnh.
Bổ sung quy định với hàng hóa khuyến mại
Giá tính thuế GTGT là 0 đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại theo đúng quy định của pháp luật thương mại.
