Lý do Nga không xây hầm trú ẩn
Một số ý kiến cho rằng, việc xây dựng các hầm trú ẩn cho máy bay ném bom hạt nhân - một thành phần quan trọng trong bộ ba hạt nhân của Nga, lẽ ra phải là nhiệm vụ ưu tiên ngay từ khi phi đội này được thành lập. Theo các chuyên gia quân sự của Topwar, khi xem xét kỹ lưỡng tình hình, có một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định của Nga.
Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (START-3) giữa Nga và Mỹ được gia hạn đến tháng 2/2026 vẫn có hiệu lực, mặc dù trên thực tế là các cơ chế kiểm soát của hiệp ước đã bị đóng băng. Một trong những yếu tố chính của thỏa thuận là tính minh bạch: máy bay ném bom chiến lược phải được đỗ ở những khu vực mở để có thể xác minh số lượng và tình trạng của chúng thông qua trinh sát vệ tinh hoặc kiểm tra. Quy tắc này nhằm mục đích giảm nguy cơ mất lòng tin giữa các bên tham gia, ngăn chặn sự hiểu lầm hoặc các sự cố bất ngờ gây leo thang căng thẳng.
Vào năm 2023, Moscow đã chấm dứt tham gia các thủ tục kiểm tra và ngừng trao đổi dữ liệu về kho vũ khí hạt nhân của nước này. Bất chấp quyết định đó, Nga vẫn công khai số lượng máy bay ném bom chiến lược, để khẳng định rằng Moscow vẫn tuân thủ hiệp ước. Mỹ vẫn chưa rút hoàn toàn khỏi START-3 và muốn cùng Nga duy trì hiệp ước này cũng như các cơ chế kiểm soát của hiệp ước. Đây có thể là lý do chính khiến Nga vẫn đặt các máy bay ném bom chiến lược ở ngoài trời và Ukraine đã lợi dụng “lỗ hổng” này để tấn công quy mô lớn vào các sân bay quân sự Nga.
Tác động đến tình hình chiến trường
Theo giới phân tích, cuộc tấn công mà Ukraine gọi là “Chiến dịch mạng nhện” diễn ra một cách phức tạp và táo bạo. Kiev đã tìm cách cài cắm máy bay không người lái vào các khu vực của Nga, từ Murmansk đến Irkutsk, tấn công các sân bay chứa máy bay ném bom chiến lược Tu-95, Tu-22 và máy bay trinh sát A-50.
Phương tiện truyền thông đưa tin, 40 máy bay Nga đã bị nhắm trúng trong cuộc tấn công này. Cơ quan An ninh Ukraine - đơn vị đã lập kế hoạch và thực hiện chiến dịch - tuyên bố rằng cuộc tấn công đã phá hủy 34% máy bay ném bom chiến lược của Nga có khả năng mang tên lửa hành trình. Các nguồn tin quốc phòng của Nga cho biết, mặc dù một số máy bay đã bốc cháy do cuộc tấn công, nhưng không có thiệt hại thực sự nào xảy ra.
“Chiến dịch mạng nhện” của Ukraine đã cho thấy sự lợi hại và nguy hiểm của các cuộc tấn công phi truyền thống. Đây cũng là một trong những đặc điểm chính của cuộc xung đột. Cuộc tấn công có thể tác động đáng kể đến cục diện chiến trường, trong bối cảnh lợi thế đang nghiêng về phía Nga.
Bất kể số lượng máy bay bị phá hủy là bao nhiêu, các nhà quan sát cho rằng, trong thời gian tới, Nga sẽ thận trọng hơn khi bố trí các máy bay ném bom còn lại. Cuộc tấn công mới nhất mà Ukraine thực hiện có thể làm giảm vai trò của máy bay ném bom Nga trong việc tấn công tiền tuyến, cơ sở hạ tầng và thành phố của Ukraine. Tuy vậy, Nga vẫn còn rất nhiều tên lửa và máy bay không người lái để tiếp tục chiến dịch tập kích nhằm vào các mục tiêu quân sự ở Ukraine
Đáng chú ý, các máy bay ném bom Tu-95 và Tu-22 có khả năng mang vũ khí hạt nhân. Việc mất đi một số oanh tạc cơ này có thể làm suy yếu bộ ba hạt nhân của Moscow, vốn cấu thành từ thành phần trên không (máy bay ném bom chiến lược) thành phần trên bộ (tên lửa) và trên biển (tàu ngầm).
Dự đoán phản ứng của Nga và Mỹ
Hầu hết các nhà quan sát đều dự đoán, dù sớm hay muộn, Điện Kremlin cũng sẽ ra đòn đáp trả đối với cuộc tấn công mới nhất của Ukraine. Trong khi một số blogger quân sự cho rằng Nga có thể sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật, thì nhiều ý kiến suy đoán, Moscow sẽ phản ứng theo cách thức truyền thống, chẳng hạn tiến hành các cuộc không kích lớn hơn và mạnh mẽ hơn vào Ukraine. Khi xét đến các tính toán và mục tiêu của Tổng thống Putin trong cuộc chiến này, việc sử dụng vũ khí hạt nhân không phải ưu tiên của Nga.
Một câu hỏi quan trọng là chính quyền Tổng thống Mỹ Trump sẽ phản ứng như thế nào với cuộc tấn công. Vài giờ sau khi tin tức được đăng tải trên truyền thông, Nhà Trắng chỉ nói rằng Ukraine không thông báo trước cho họ về hoạt động này. Cuộc tấn công xảy ra chỉ vài ngày sau chuyến thăm của các Thượng nghị sĩ Lindsey Graham và Richard Blumenthal tới Ukraine. 2 quan chức này thông báo rằng Thượng viện Mỹ sẽ tiến hành nhóm họp vào tuần tới để xem xét dự luật áp đặt các lệnh trừng phạt bổ sung lớn đối với Nga do họ dẫn đầu.
Tổng thống Trump đang phải chịu nhiều chỉ trích vì ông vẫn chưa thực hiện các biện pháp gây sức ép cho Nga sau khi Tổng thống Putin bác bỏ đề xuất ngừng bắn kéo dài. Theo giới phân tích, cuộc tấn công của Ukraine có thể tạo ra đòn bẩy mới cho ông Trump. Nhà lãnh đạo Mỹ có thể viện dẫn cuộc tấn công này cũng như những áp lực chính trị ở Washington về việc gây sức ép với Nga làm lý do để hối thúc Moscow chấp nhận lệnh ngừng bắn.
