Ngày 2/6, ông Andriy Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm Chống thông tin sai lệch thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia của Ukraine tuyên bố, Ukraine đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái chưa từng có vào các căn cứ không quân của Nga, phá hủy ít nhất 13 máy bay ném bom chiến lược các loại. Con số này thấp hơn nhiều so với hơn 40 chiếc được Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) công bố trước đó. Ảnh: @ WTVR CBS 6.
Trong một bài đăng trên Telegram được Đài BBC News đưa tin, Kovalenko tuyên bố rằng, Chiến dịch Spiderweb, do Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) chỉ đạo, đã phá hủy các tài sản hàng không quan trọng của Nga, khiến nhiều máy bay khác bị hư hại, nhắm vào các sân bay như Olenya, Belaya, Dyagilevo, Ivanovo và Voskresensk. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Các nguồn tin từ Ukraine khẳng định rằng, các cuộc không kích này được thực hiện từ những chiếc xe tải chở container ngụy trang di chuyển tự do bên trong nước Nga. Vụ tấn công đã vô hiệu hóa 34% phi đội máy bay ném bom chiến lược của Moscow, trị giá 7 tỷ USD. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Nga thừa nhận các cuộc tấn công này nhưng không nêu rõ mức độ tổn thất. Đồng thời sự táo bạo của hoạt động này báo hiệu một giai đoạn mới trong cuộc xung đột, khi máy bay không người lái giá rẻ thách thức sự thống trị của máy bay chiến đấu trị giá hàng triệu đô la. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Chiến dịch này đánh vào trung tâm sức mạnh không quân của Nga. Sân bay Olenya, nằm gần Murmansk, cách Ukraine khoảng 1.930 km, là nơi đặt máy bay ném bom Tupolev Tu-95 và Tu-22M3, vốn là những loại máy bay thiết yếu cho các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa. Ảnh: @The Barents Observer.
Còn sân bay Belaya ở vùng Irkutsk của Siberia cách biên giới Ukraine hơn 4.500 km, là nơi có những máy bay máy bay ném bom Tupolev Tu-95 và Tu-22M3, bao gồm cả máy bay vận tải Tu-95 và An-12. Sân bay Dyagilevo ở Ryazan, cách Ukraine 514 km, đóng vai trò là trung tâm huấn luyện cho máy bay ném bom chiến lược, trong khi sân bay Ivanovo, cách Ukraine 804 km, và sân bay Voskresensk có nhiệm vụ hỗ trợ bổ sung các phương tiện hàng không quân sự. Ảnh: @ Defense Express.
Tupolev Tu-95, được NATO gọi là "Bear" , là máy bay ném bom chiến lược thời Chiến tranh Lạnh vẫn là trụ cột của không quân Nga. Lần đầu tiên bay vào năm 1952, máy bay bốn động cơ tua bin cánh quạt này dài 50m, có khả năng mang theo 15.000 kg vũ khí, bao gồm tên lửa hành trình Kh-101 được sử dụng chống lại các mục tiêu của Ukraine. Với tầm bay gần 15.000 km và tốc độ tối đa 820 km/h, Tu-95 có thể tấn công các mục tiêu ở xa mà không cần tiếp nhiên liệu, khiến nó trở nên lý tưởng cho các nhiệm vụ tấn công chiến lược. Ảnh: @Wikipedia.
Còn Tu-22M3, máy bay ném bom siêu thanh được giới thiệu vào những năm 1970, có tốc độ tối đa Mach 1,88 và tải trọng hơn 24.000 kg, bao gồm tên lửa chống hạm Kh-32. Với giá 70 triệu đô la một chiếc, nó bổ sung cho Tu-95 trong cả vai trò chiến lược và chiến thuật. Ảnh: @Wikipedia.
Còn Beriev A-50, một nền tảng cảnh báo sớm và kiểm soát trên không trị giá 350 triệu đô la, đóng vai trò là "đôi mắt trên bầu trời" của Nga, điều phối các hoạt động trên không bằng radar tiên tiến của mình. Với ít hơn 10 chiếc Beriev A-50 đang hoạt động, việc mất mát này được báo cáo sẽ là một đòn giáng mạnh vào sức mạnh không quân của Nga. Ảnh: @Wikipedia.
Theo các nguồn tin tình báo Ukraine được trích dẫn bởi tờ Kyiv Post, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã triển khai 117 máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV), được tuồn vào Nga bên trong những chiếc xe tải có mái che có thể thu vào, cho phép phóng gần các căn cứ không quân. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Máy bay không người lái FPV của Ukraine, có thể chứa thêm các mẫu như UJ-22 Airborne, đại diện cho một cách tiếp cận mang tính cách mạng đối với chiến tranh hiện đại. UJ-22, do Ukrjet phát triển, có phạm vi hoạt động 804 km và tải trọng gần 20 kg, đủ để tấn công chính xác vào các mục tiêu cố định như máy bay đang đỗ. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Với chi phí chỉ 10.000 đô la một chiếc, những chiếc máy bay không người lái này được sản xuất hàng loạt, cho phép Ukraine triển khai chúng với số lượng lớn. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Hoạt động này được lên kế hoạch trong 18 tháng dưới sự giám sát của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy và Trung tướng Vasyl Maliuk, giám đốc Cơ quan An ninh Ukraine, nhằm mục đích phá vỡ khả năng ném bom các thành phố của Ukraine của Nga. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Việc thực hiện chiến dịch này làm nổi bật sự khéo léo của Ukraine. Việc tuồn lậu 117 máy bay không người lái vào Nga, được giấu trong những chiếc xe tải được ngụy trang thành cabin di động, đòi hỏi 18 tháng lập kế hoạch và hậu cần bí mật. Khả năng của Cơ quan An ninh Ukraine khi phóng Máy bay không người lái FPV từ bên trong nước Nga, gần một cơ sở của Cơ quan An ninh Liên bang Nga nhấn mạnh sự táo bạo của chiến dịch này. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Các cảnh quay chưa được xác minh từ phương tiện truyền thông xã hội của Nga, được The Guardian trích dẫn, cho thấy máy bay ném bom chìm trong biển lửa tại sân bay Belaya, với khói bốc lên từ căn cứ Siberia. Thống đốc Irkutsk Igor Kobzev xác nhận máy bay không người lái được phóng từ một chiếc xe tải gần Belaya, nhưng Bộ Quốc phòng Nga chỉ thừa nhận các cuộc tấn công vào năm căn cứ không quân, tuyên bố các cuộc tấn công vào sân bay Ivanovo, Ryazan và Amur đã bị đẩy lùi. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Có thể thấy, tác động chiến lược của hoạt động này là rất sâu sắc. Tu-95 và Tu-22M3 đóng vai trò quan trọng trong các chiến dịch ném bom tầm xa của Nga, phóng tên lửa tàn phá cơ sở hạ tầng của Ukraine. Việc mất 13 máy bay trở lên—có khả năng là 40, theo tuyên bố của Cơ quan An ninh Ukraine—sẽ gây căng thẳng cho lực lượng không quân Nga, vốn dựa vào các nền tảng thời Liên Xô không còn được sản xuất nữa. Ảnh: @WTVR CBS 6.
Các lệnh trừng phạt và gián đoạn chuỗi cung ứng càng hạn chế khả năng thay thế tổn thất của Nga, đặc biệt là đối với Beriev A-50 khi chỉ có một số ít hoạt động. Các nguồn tin của Ukraine, được tờ Kyiv Post trích dẫn, cho rằng các cuộc không kích cũng nhắm vào các kho nhiên liệu và đường băng, có khả năng khiến nhiều máy bay khác phải nằm im trong nhiều tuần. Ảnh: @WTVR CBS 6.
