Từ những vùng quê nghèo khó của dải đất miền Trung nắng gió, món khoai xéo từng là "cứu cánh" trong những ngày đói kém nay bỗng trở thành đặc sản được ưa chuộng ở thành phố. Ít ai ngờ rằng, món ăn dân dã gắn liền với tuổi thơ của biết bao thế hệ giờ lại "lên đời", được bán trên các chợ mạng và khu chung cư với giá từ 100.000 - 120.000 đồng/kg.
Thời xưa, khi gạo còn thiếu thốn, khoai lang trở thành nguồn lương thực chính. Người dân không chỉ luộc khoai ăn tươi mà còn cắt lát, phơi khô để tích trữ quanh năm, từ đó món khoai xéo ra đời.
Gọi là "xéo" bởi khi nấu, người ta phải dùng đũa xéo mạnh nồi khoai đã chín cùng nếp, đậu xanh hoặc đậu đỏ và đường, cho đến khi hỗn hợp thật nhuyễn. Sau đó, khoai xéo được gói trong lá chuối và ép chặt, tạo thành từng bánh vuông vức, thơm lừng mùi khoai, đậu, và lá chuối. Món ăn vừa bùi, vừa ngọt, mang hương vị ấm áp của quê nhà.
Ngày nay, khoai xéo không chỉ là món ăn gợi nhớ tuổi thơ, mà còn trở thành "đặc sản quê" được người thành phố ưa chuộng. Những hộp khoai xéo nấu sẵn được đóng gói đẹp mắt, bán với giá từ 35.000–40.000 đồng/hộp 400g. Ngoài ra, nhiều người còn mua khoai khô – loại đã được cắt lát, phơi nhiều nắng với giá từ 50.000–80.000 đồng/kg để tự tay nấu món khoai xéo tại nhà.
Không chỉ là món ăn, khoai xéo còn trở thành nguồn thu nhập cho nhiều người con xứ Nghệ nơi đất khách. Chị Minh (người gốc miền Trung đang sống ở Hà Nội) bén duyên với việc nấu khoai xéo sau vài lần chia sẻ món quê cho bạn bè. Giờ đây, chị bán hàng trăm suất mỗi ngày, vừa gìn giữ hương vị quê hương, vừa có thêm thu nhập ổn định.
Không chỉ lạ miệng, khoai xéo còn tốt cho sức khỏe. 100 gram khoai lang sống chứa: Lượng calo: 86, Nước: 77%, Chất đạm: 1,6 gam, Carb: 20,1 gram, Đường: 4,2 gam, Chất xơ: 3 gam, Chất béo: 0,1 gam.
Các tác dụng của khoai lang đối với sức khỏe
Tốt cho đường ruột
Khoai lang chứa chất xơ và chất chống oxy hóa giúp thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi cho đường ruột. Các nghiên cứu đã phát hiện chất chống oxy hóa trong khoai lang tím thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh, bao gồm một số loài Bifidobacterium và Lactobacillus.
Số lượng lớn các loại vi khuẩn này trong ruột giúp đường ruột tốt hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh như hội chứng ruột kích thích (IBS), tiêu chảy.
Ngoài ra, chế độ ăn giàu chất xơ chứa 20-33 gam mỗi ngày có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư ruột kết.
Có thể giúp chống ung thư
Khoai lang cung cấp nhiều chất chống oxy hóa khác nhau, có thể giúp chống lại một số loại ung thư.
Anthocyanins - một nhóm chất chống oxy hóa có trong khoai lang tím - đã được phát hiện có tác dụng làm chậm sự phát triển của một số loại tế bào ung thư bao gồm cả bàng quang, ruột kết, dạ dày và vú.
Chiết xuất từ khoai lang cam và vỏ khoai lang cũng được phát hiện có đặc tính chống ung thư trong các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.
Tuy nhiên, các nghiên cứu này vẫn chưa kiểm tra tác dụng ở người.
Hỗ trợ thị lực
Khoai lang rất giàu beta-carotene (chất chống oxy hóa tạo ra màu cam tươi của khoai) và anthocyanins có trong khoai lang tím có thể giúp ngăn ngừa mất thị lực và cải thiện sức khỏe của mắt.
Có thể tăng cường chức năng não
Cácnghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng khoai lang có thể cải thiện sức khỏe của não bằng cách giảm viêm và ngăn ngừa suy giảm tinh thần và sa sút trí tuệ. Lợi ích này là nhờ chất anthocyanins có trong khoai lang. Tuy nhiên, vẫn chưa biết liệu chúng có tác dụng tương tự ở người hay không.
Có thể hỗ trợ hệ thống miễn dịch
Khoai lang vỏ cam là một trong những nguồn dồi dào beta-carotene, một hợp chất thực vật được chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể bạn.
Vitamin A rất quan trọng đối với một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Nó cũng có lợi cho đường ruột. Đường ruột khỏe mạnh là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch tốt.
Cải thiện tóc và da
Loại củ này rất giàu vitamin A, C và E tốt cho tóc và da.
Vitamin E có khả năng làm tăng sự phát triển và tăng mật độ tóc ở những người bị rụng tóc nhiều. Nguyên do là loại vitamin này có đặc tính chống oxy hóa có thể giúp giảm một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng rụng tóc là stress oxy hóa.
Vitamin C được sử dụng phổ biến trong điều trị các vấn đề về da liễu như điều trị tăng sắc tố và lão hóa da. Vitamin C cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, một loại protein cấu trúc quan trọng của da. Loại vitamin này cũng có đặc tính chống viêm nên giúp quản lý các vấn đề về da như mụn trứng cá và giúp vết thương nhanh lành.