Nam bệnh nhân T.V.T, 46 tuổi, nghiện rượu lâu năm, vừa được cứu sống tại Khoa Cấp cứu – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng viêm tụy cấp hoại tử đe dọa tính mạng.

Theo người nhà, bệnh nhân vẫn duy trì uống khoảng 500ml rượu mỗi ngày, từng nhiều lần nhập viện vì viêm tụy nhưng không thay đổi lối sống. Lần này, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng trên rốn, lan ra sau lưng, kèm buồn nôn và chướng bụng – dấu hiệu điển hình của viêm tụy cấp nặng.

Kết quả xét nghiệm cho thấy men tụy tăng vọt trên 1.000 đơn vị – gấp hơn 10 lần giới hạn bình thường. Đặc biệt, chỉ số triglyceride (mỡ máu) lên đến 16 mmol/L, trong khi mức an toàn chỉ từ 0,7–1,8 mmol/L.

ThS.BS Nguyễn Kim Anh, khoa Cấp cứu – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: "Chụp CT bụng phát hiện tuyến tụy viêm lan rộng, có hoại tử và xuất hiện nhiều ổ dịch quanh tụy. Đây là mức độ nặng nhất của viêm tụy cấp, nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến sốc, suy đa tạng và nguy cơ tử vong rất cao”.

Ngay lập tức, bệnh nhân được xử trí tích cực: nhịn ăn hoàn toàn, truyền dịch, insulin, dùng thuốc giảm tiết tụy, giảm đau, kháng viêm liều cao. Nhờ phát hiện sớm và điều trị đúng hướng, sau hai ngày, bệnh nhân tỉnh táo trở lại, hết đau bụng và chưa cần phẫu thuật.

Tuy nhiên, nguy cơ tái phát vẫn rất cao nếu không loại bỏ tận gốc nguyên nhân – tức là bỏ rượu và kiểm soát mỡ máu.

Theo BS Kim Anh, viêm tụy cấp là bệnh lý nguy hiểm có thể chuyển biến rất nhanh, từ đau bụng sang sốc, suy tạng và tử vong chỉ trong vài giờ. Nguyên nhân thường gặp nhất là do rượu bia kéo dài, rối loạn chuyển hóa (đặc biệt tăng triglyceride), hoặc tắc mật do sỏi.

“Nhiều bệnh nhân đã từng cấp cứu vì viêm tụy nhưng vẫn uống rượu, bỏ điều trị hoặc không kiểm soát mỡ máu, dẫn tới tổn thương tụy mạn tính, hoại tử, và để lại hậu quả lâu dài như đái tháo đường, rối loạn tiêu hóa, suy dinh dưỡng…”.

Bác sĩ Kim Anh chia sẻ thêm: “Chúng tôi từng gặp bệnh nhân khi lấy máu xét nghiệm, máu hút ra chia làm hai lớp – trên là lớp mỡ trắng đục, dưới mới là máu – cho thấy tình trạng tăng mỡ máu trầm trọng đến mức báo động.

Còn dịch tụy dẫn lưu ra đặc quánh, mùi hôi thối nặng – dấu hiệu cho thấy tụy đã hoại tử và nhiễm trùng nghiêm trọng. Những ca như vậy thường phải can thiệp hồi sức kéo dài, dẫn lưu dịch viêm, thậm chí phải phẫu thuật và tiên lượng sống rất thấp”.

Viêm tụy cấp không chỉ là hậu quả của rượu bia mà còn là lời cảnh báo cho một hệ tiêu hóa và chuyển hóa đang bị quá tải nghiêm trọng. Những người có biểu hiện đau bụng vùng thượng vị, lan ra sau lưng, kèm buồn nôn, chướng bụng, chán ăn – đặc biệt là người có tiền sử uống rượu hoặc rối loạn mỡ máu – cần đến viện ngay.

“Trong cấp cứu viêm tụy, thời gian là yếu tố sống còn. Can thiệp càng sớm, cơ hội sống càng cao. Chậm trễ chỉ vài giờ cũng có thể để lại hậu quả không thể phục hồi”, BS Kim Anh nhấn mạnh.