Stress không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng, giấc ngủ, sức khỏe tổng thể, mà còn tác động đáng kể đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ. Nhiều nghiên cứu cho thấy, căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn hoạt động nội tiết, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, chất lượng trứng, tinh trùng và khả năng thụ thai.
Stress làm rối loạn hormone sinh sản
Khi căng thẳng, cơ thể sẽ tăng tiết hormone cortisol và adrenaline. Hai loại hormone này ức chế hoạt động của hormone sinh sản như GnRH (gonadotropin-releasing hormone), LH (luteinizing hormone) và FSH (follicle-stimulating hormone). Ở nữ giới, điều này có thể gây rối loạn chu kỳ kinh, thậm chí vô kinh tạm thời. Ở nam giới, stress kéo dài có thể làm giảm testosterone, ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng.
Ảnh hưởng đến rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt
Ở phụ nữ, stress có thể khiến quá trình rụng trứng diễn ra không đều hoặc bị ức chế hoàn toàn. Chu kỳ kinh nguyệt trở nên thất thường, khó xác định thời điểm dễ thụ thai, khiến việc lập kế hoạch mang thai gặp khó khăn.
Giảm chất lượng trứng và tinh trùng
Căng thẳng mạn tính gây tăng các gốc tự do trong cơ thể, dẫn đến stress oxy hóa. Quá trình này ảnh hưởng đến DNA của trứng và tinh trùng, làm giảm khả năng thụ tinh và tăng nguy cơ sảy thai sớm.
Tác động đến chức năng tình dục
Stress thường đi kèm với lo âu và trầm cảm, khiến ham muốn tình dục giảm. Ở nam giới, căng thẳng kéo dài có thể gây rối loạn cương dương, xuất tinh sớm hoặc khó xuất tinh. Ở nữ giới, stress làm giảm hưng phấn, khô âm đạo, khiến việc quan hệ trở nên khó khăn.
Tăng nguy cơ các bệnh lý ảnh hưởng đến sinh sản
Stress làm suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục hoặc các rối loạn nội tiết như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và lạc nội mạc tử cung – những nguyên nhân hàng đầu gây hiếm muộn.
Cách giảm stress để cải thiện khả năng sinh sản
Luyện tập thể dục nhẹ nhàng: Yoga, đi bộ, bơi lội giúp giảm căng thẳng và cân bằng hormone.
Ngủ đủ giấc: 7–8 giờ mỗi đêm giúp cơ thể phục hồi và ổn định nội tiết.
Ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu omega-3, vitamin E, C, kẽm và selen.
Kỹ thuật thư giãn: Thiền, hít thở sâu, massage.
Tâm lý trị liệu: Tham vấn chuyên gia nếu stress kéo dài hoặc kèm theo trầm cảm.
Ảnh hưởng đến quá trình làm tổ của phôi thai
Cortisol tăng cao có thể làm giảm độ dày và tính tiếp nhận của niêm mạc tử cung, khiến phôi thai khó bám và phát triển, từ đó giảm tỷ lệ thụ thai thành công.
Gián tiếp ảnh hưởng thông qua lối sống không lành mạnh
Khi bị stress, nhiều người dễ hút thuốc, uống rượu, thức khuya hoặc ăn uống thất thường. Đây đều là các yếu tố làm giảm khả năng sinh sản và tăng nguy cơ sảy thai.
Stress là yếu tố vô hình nhưng có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến khả năng sinh sản. Việc nhận diện và chủ động kiểm soát căng thẳng không chỉ giúp cải thiện cơ hội thụ thai mà còn nâng cao chất lượng sức khỏe tinh thần và thể chất cho cả hai vợ chồng.
