Không thể phủ nhận rằng điều hòa là vị cứu tinh trong những ngày nắng nóng, đặc biệt đối với dân văn phòng phải làm việc 8 tiếng mỗi ngày trong không gian kín. Tuy nhiên, sự tiện nghi này lại tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe, nhất là đối với phổi, cơ quan nhạy cảm và dễ tổn thương khi phải hít thở không khí khô, lạnh và ít lưu thông trong thời gian dài.

Nhiều người cho rằng ngồi làm việc trong phòng điều hòa là thoải mái và an toàn. Nhưng thực tế, nếu điều hòa không được bảo trì đúng cách, không khí lạnh và khô sẽ trở thành kẻ thù thầm lặng tấn công hệ hô hấp, khiến phổi bị ảnh hưởng nghiêm trọng mà người trong cuộc không hề hay biết.

Môi trường điều hòa – vùng nguy hiểm tiềm ẩn cho phổi

Điều hòa giúp kiểm soát nhiệt độ, nhưng đồng thời lại làm thay đổi cấu trúc không khí trong phòng. Khi bật điều hòa lâu, độ ẩm giảm mạnh, không khí trở nên khô và lưu thông kém, tạo điều kiện cho bụi, vi khuẩn, nấm mốc phát tán và lưu trú lâu dài. Những yếu tố này chính là nguyên nhân hàng đầu khiến phổi bị tổn thương.

Không khí khô khiến phổi mất lớp bảo vệ tự nhiên

Phổi và hệ hô hấp được bảo vệ bởi lớp niêm mạc mỏng giúp giữ ẩm và lọc bụi. Khi không khí quá khô, lớp màng này bị mất nước, khô rát và dễ nứt. Kết quả là vi khuẩn, virus và bụi mịn dễ dàng xâm nhập sâu vào phổi, gây viêm đường hô hấp trên, ho khan, khò khè hoặc nặng hơn là viêm phổi.

Theo các chuyên gia y tế, người làm việc trong môi trường điều hòa quá 8 tiếng/ngày có nguy cơ mắc các bệnh viêm phế quản hoặc viêm mũi dị ứng cao gấp 2–3 lần so với người làm việc trong không khí tự nhiên có lưu thông.

Vi khuẩn và nấm mốc ẩn náu trong điều hòa

Dàn lạnh và ống gió là môi trường lý tưởng cho nấm mốc, bụi và vi khuẩn tích tụ. Nếu không vệ sinh định kỳ, khi điều hòa hoạt động, toàn bộ mầm bệnh sẽ được phát tán ra không khí, khiến người trong phòng hít phải.

Một số loại nấm như Aspergillus hay Cladosporium có thể gây viêm phổi dị ứng, đặc biệt nguy hiểm với người có hệ miễn dịch yếu, người già và trẻ em

Không khí kém lưu thông làm giảm lượng oxy trong phổi

Phòng làm việc kín, bật điều hòa liên tục khiến lượng oxy giảm dần, trong khi khí CO₂ do con người thải ra không được thoát ra ngoài. Điều này khiến cơ thể bị thiếu oxy nhẹ kéo dài – một tình trạng âm thầm ảnh hưởng đến phổi, tim và não. Người làm việc lâu trong môi trường như vậy thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt và giảm hiệu suất công việc.

Những ai dễ bị tổn thương phổi khi làm việc trong phòng điều hòa?

Người có bệnh hô hấp mạn tính: như hen phế quản, viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm xoang hoặc dị ứng thời tiết. Không khí lạnh, khô dễ khiến bệnh tái phát hoặc nặng hơn.

Người hút thuốc hoặc hít khói thuốc thụ động: phổi đã yếu sẵn nên càng dễ bị kích ứng.

Người làm việc lâu trong phòng kín: nhân viên văn phòng, kỹ sư IT, nhân viên tổng đài, kế toán…

Trẻ em và người cao tuổi: hệ hô hấp yếu, khả năng điều hòa thân nhiệt kém, dễ bị viêm phổi hoặc cảm lạnh do điều hòa.

Biểu hiện phổi đang kêu cứu vì điều hòa

Nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng sau khi làm việc lâu trong phòng lạnh, rất có thể phổi đang bị ảnh hưởng:

Ho khan kéo dài, đặc biệt vào buổi sáng.

Cảm giác khô cổ, khô mũi, rát họng.

Thỉnh thoảng khó thở, hụt hơi hoặc đau tức ngực nhẹ.

Hay bị cảm lạnh, viêm họng hoặc nghẹt mũi.

Cơ thể mệt mỏi, thiếu tập trung do thiếu oxy.

Đừng coi thường những dấu hiệu này – đó là lời cảnh báo cho thấy hệ hô hấp của bạn đang bị tổn thương âm thầm.

Cách bảo vệ phổi khi làm việc trong môi trường điều hòa

Giữ nhiệt độ và độ ẩm phù hợp

Nhiệt độ lý tưởng là từ 25–27°C, không nên chênh lệch quá 7°C so với nhiệt độ ngoài trời.

Sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước nhỏ trong phòng để tránh khô không khí.

Nên tắt điều hòa hoặc mở cửa sổ 10–15 phút mỗi 2–3 tiếng để không khí lưu thông, giúp phổi được “thở” oxy tự nhiên.

Vệ sinh điều hòa định kỳ

Lọc gió nên được vệ sinh mỗi tháng một lần, còn hệ thống điều hòa tổng nên được bảo dưỡng 6 tháng/lần.

Nếu phát hiện mùi mốc, mùi lạ khi bật máy lạnh, cần vệ sinh hoặc thay bộ lọc.

Giữ sức khỏe cho phổi bằng thói quen tốt

Uống đủ nước: Giúp làm ẩm niêm mạc hô hấp và đào thải độc tố.

Ăn uống lành mạnh: Tăng cường thực phẩm chứa vitamin C (cam, chanh, ổi), thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, hạt chia), rau xanh, gừng và tỏi giúp kháng viêm, chống oxy hóa.

Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập thở sâu, yoga, hoặc đi bộ mỗi ngày giúp tăng dung tích phổi và cải thiện khả năng hô hấp.

Hạn chế xịt nước hoa hoặc dùng máy xông tinh dầu trong phòng lạnh, vì có thể gây kích ứng phổi.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn thường xuyên bị ho khan, khó thở, hoặc cảm giác tức ngực sau thời gian dài làm việc trong phòng điều hòa, nên đi khám chuyên khoa hô hấp. Bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang phổi hoặc đo chức năng hô hấp để phát hiện sớm tình trạng viêm phổi, viêm phế quản hoặc hen ẩn.

Làm việc trong môi trường điều hòa là điều không thể tránh trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, nếu biết cách điều chỉnh, duy trì nhiệt độ hợp lý, vệ sinh định kỳ và chăm sóc phổi đúng cách, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng sự tiện nghi mà vẫn bảo vệ được sức khỏe.

Phổi khỏe là nền tảng cho một cơ thể khỏe mạnh, đừng để thói quen làm việc trong phòng lạnh làm hao mòn sức khỏe của bạn mỗi ngày.