Một chai đồ uống lạnh tưởng chừng vô hại lại trở thành nguyên nhân khiến một sản phụ 38 tuổi phải trải qua ca mổ bắt con khẩn cấp khi thai mới 36 tuần. Mọi chuyện không đơn giản như thế đâu, các bác sĩ cảnh báo, thủ phạm đứng sau chính là vi khuẩn Listeria - “sát thủ trong tủ lạnh” cực kỳ nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh.
Phòng sinh của Bệnh viện Trung tâm Y khoa số 9 - Bệnh viện Giải phóng Quân hôm ấy bao trùm bầu không khí căng thẳng. Một sản phụ 38 tuổi, chuẩn bị được đẩy vào phòng mổ, gương mặt lộ rõ sự lo lắng. Chị liên tiếp hỏi bác sĩ 3 câu: “Bác sĩ ơi, em chỉ thấy thai máy giảm, có nhất thiết phải mổ không?”, “Chỉ uống một chút đồ uống có đá thôi mà, sao lại là nhiễm khuẩn Listeria?”, “Em mới 36 tuần, chưa đủ tháng, không thể chờ thêm được sao?”.
Sản phụ nhập viện ở tuần 36, có dấu hiệu suy thai.
Cuộc chạy đua với thời gian này lại bắt đầu từ một chai đồ uống ngọt mát, để trong tủ lạnh hai ngày trước khi chị uống nốt. Trong buổi khám thai định kỳ hôm đó, bác sĩ phát hiện kết quả theo dõi tim thai (NST) bất thường - đường cơ sở dao động nhẹ, thai máy không có dấu hiệu tăng nhịp. Chẩn đoán ban đầu là nghi ngờ suy thai trong tử cung, sản phụ được nhập viện ngay.
Khai thác bệnh sử, bác sĩ Cao biết được, 2 ngày trước sản phụ đã uống một chai đồ uống ướp lạnh đã được khui từ trước và bỏ trong tủ lạnh. Sau đó, chị cảm thấy nhức mỏi toàn thân và nhận thấy thai máy giảm hơn một nửa so với bình thường.
Dù không có các triệu chứng điển hình như buồn nôn, nôn, tiêu chảy hay sốt cao, bác sĩ Cao vẫn nghĩ ngay đến khả năng nhiễm khuẩn Listeria - một loại vi khuẩn lây qua thực phẩm bị ô nhiễm và có thể xâm nhập cơ thể qua đường tiêu hóa. Nguyên nhân thường gặp là ăn thực phẩm chưa được hâm nóng kỹ. Các loại sữa, đồ uống đã mở nắp để trong tủ lạnh dễ bị vi khuẩn này xâm nhập và sinh sôi.
Đối với phụ nữ mang thai, hậu quả của tình trạng này rất nghiêm trọng. Nếu nhiễm Listeria trong ba tháng đầu, khoảng 65% trường hợp sẽ sảy thai; nếu ở giữa hoặc cuối thai kỳ, 26% trường hợp có thể dẫn tới thai chết lưu, thai chết non hoặc sảy thai.
Sản phụ được chỉ định mổ lấy thai để cứu mẹ và bé.
Kết quả xét nghiệm sau đó kết luận sản phụ dương tính với vi khuẩn Listeria.
Nhận thấy tình hình khẩn cấp, bác sĩ Cao lập tức chỉ định thử nghiệm co bóp tử cung bằng oxytocin (OCT). Vừa bước vào phòng sinh, sản phụ bắt đầu sốt cao 39,7°C, nhịp tim thai tăng lên 160 - 170 lần/phút. Các chỉ số xét nghiệm máu như bạch cầu và CRP (C-reactive protein) đều tăng vọt.
Kíp trực ngay lập tức kích hoạt cơ chế “báo động đỏ” cho ca sản nguy kịch. Sau khi đánh giá tổng thể, trưởng khoa Sản xác định sản phụ bị suy thai do nhiễm khuẩn Listeria. “Phải mổ lấy thai ngay, nếu không tính mạng của bé sẽ bị đe dọa bất cứ lúc nào”, bác sĩ nói dứt khoát.
Ca mổ khẩn trương bắt đầu. Khi rạch tử cung, nước ối bị nhuộm phân su tràn ra - dấu hiệu rõ ràng của nhiễm trùng nặng trong tử cung. Các bác sĩ nhi khoa đã chờ sẵn, lập tức tiếp nhận bé sơ sinh và chuyển thẳng vào phòng hồi sức tích cực do bị hít phân su. Cả mẹ và bé đều được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu.
Kết quả cấy máu sau đó xác nhận sản phụ dương tính với Listeria monocytogenes - vi khuẩn Listeria gây bệnh. Nhờ phát hiện và xử trí kịp thời, ngày hôm sau sản phụ đã hết sốt, sức khỏe dần hồi phục. Bé sơ sinh cũng vượt qua giai đoạn nguy hiểm, bú khỏe, khóc to và sắp được về nhà cùng mẹ.
Mẹ bầu lưu ý không nên sử dụng thực phẩm, đồ uống để lâu trong tủ lạnh.
Listeria - hiểm họa trong tủ lạnh mẹ bầu cần lưu ý
Listeria monocytogenes là loại vi khuẩn có thể tồn tại và phát triển ngay cả ở nhiệt độ thấp như trong tủ lạnh (khoảng 4 độ C). Đây là lý do nó được mệnh danh là “sát thủ trong tủ lạnh” - bởi dù đông lạnh hay ướp lạnh, vi khuẩn này vẫn âm thầm sinh sôi nếu thực phẩm bị ô nhiễm.
1. Nơi vi khuẩn thường ẩn náu
- Sữa và các chế phẩm từ sữa chưa tiệt trùng.
- Thịt, hải sản chưa nấu chín kỹ.
- Rau quả để lâu trong tủ lạnh nhưng chưa rửa sạch.
- Đồ ăn chín bảo quản chung với thực phẩm sống, dễ bị nhiễm chéo.
- Đồ uống, sữa, thực phẩm đã mở nắp và để lâu trong tủ lạnh.
2. Con đường lây nhiễm
- Ăn hoặc uống thực phẩm bị nhiễm vi khuẩn Listeria.
- Tiếp xúc với dụng cụ chế biến, bề mặt bẩn có chứa vi khuẩn.
- Ăn thực phẩm để lâu trong tủ lạnh nhưng không được hâm nóng hoặc chế biến lại.
3. Mức độ nguy hiểm đối với mẹ bầu
- Trong 3 tháng đầu thai kỳ: Khoảng 65% ca nhiễm dẫn đến sảy thai.
- Ở giữa và cuối thai kỳ: Khoảng 26% trường hợp dẫn đến thai chết lưu, sinh non hoặc sảy thai.
- Vi khuẩn có thể lây từ mẹ sang con qua nhau thai, gây nhiễm trùng nặng ở trẻ sơ sinh.
4. Dấu hiệu cảnh báo sớm
- Sốt, ớn lạnh, nhức mỏi toàn thân.
- Buồn nôn, nôn, tiêu chảy (có hoặc không).
- Thai máy giảm, hoặc kết quả theo dõi tim thai bất thường.
- Cảm giác mệt mỏi, khó chịu kéo dài.
5. Cách phòng tránh
- Bảo quản kín thực phẩm và đồ uống đã mở nắp, sử dụng càng sớm càng tốt.
- Hâm nóng hoặc nấu chín kỹ mọi thực phẩm lấy ra từ tủ lạnh trước khi ăn.
- Tách riêng thực phẩm sống và chín trong bảo quản và chế biến, tránh nhiễm chéo.
- Vệ sinh tay và dụng cụ chế biến sau khi tiếp xúc với thực phẩm sống.
- Rửa sạch rau quả trước khi bảo quản và trước khi ăn.
- Hạn chế ăn các món chế biến sẵn để lâu, đặc biệt là trong mùa hè.
Xem thêm video:
Điều trị tăng huyết áp thai kỳ sớm ít có nguy cơ sinh non. (Nguồn video: Sức khỏe & Đời sống)
