Liên quan đến vụ việc liên danh King Green - Saigon Co.op (Công ty CP Thực phẩm thiên nhiên King Green - Liên hiệp HTX thương mại thành phố Hồ Chí Minh) bị Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng (Cục C10), Bộ Công an ra quyết định cấm thầu trong 03 năm (các gói thầu của đơn vị này); Báo Tri thức và Cuộc sống đã có bài viết thông tin về việc nguyên nhân chính dẫn đến quyết định cấm thầu nói trên bắt nguồn từ chất lượng gạo do King Green cung cấp (nhà thầu đảm nhận 90% công việc), dư luận đặt ra câu hỏi lớn: Tại sao Saigon Co.op, chỉ là nhà thầu phụ (đảm nhận 10% phần việc còn lại), lại phải chịu chung một chế tài nghiêm khắc như vậy?

Để làm rõ vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM).

Thỏa thuận liên danh - "Tờ cam kết" chung trước pháp luật

Đầu tiên, cần phải hiểu rõ bản chất của một Liên danh nhà thầu. Khi nhiều doanh nghiệp cùng nhau tham gia một gói thầu, họ phải ký một thỏa thuận liên danh. Văn bản này quy định rõ vai trò, công việc cụ thể và tỷ lệ giá trị mà mỗi thành viên đảm nhận. Trong trường hợp cụ thể tại những gói thầu của Cục C10, King Green chịu trách nhiệm cung cấp gạo, còn Saigon Co.op cung cấp các nhu yếu phẩm khác.

Tuy nhiên, đây là sự phân chia trách nhiệm nội bộ giữa các thành viên. Còn trước pháp luật và trước chủ đầu tư, họ được xem là một thực thể duy nhất.

Góc nhìn của Luật sư Nguyễn Văn Lập: Nguyên tắc "trách nhiệm liên đới"

Luật sư Nguyễn Văn Lập phân tích:“Mấu chốt của vấn đề nằm ở nguyên tắc ‘trách nhiệm liên đới’ được quy định trong Luật Đấu thầu. Khi các nhà thầu ký thỏa thuận liên danh, họ đã cùng nhau cam kết trước chủ đầu tư về việc thực hiện toàn bộ các nghĩa vụ của gói thầu. Đối với chủ đầu tư, họ ký hợp đồng với ‘Liên danh King Green - Saigon Co.op’, chứ không ký hợp đồng riêng với từng công ty.”

Ông Lập đưa ra một ví dụ dễ hiểu: “Hãy tưởng tượng hai người cùng đứng ra vay ngân hàng. Dù họ có tự thỏa thuận với nhau rằng người A trả 90%, người B trả 10%, nhưng nếu người A không trả được nợ, ngân hàng hoàn toàn có quyền yêu cầu người B phải trả toàn bộ số nợ còn lại. Nguyên tắc trách nhiệm liên đới trong liên danh nhà thầu cũng tương tự như vậy.”

Áp dụng vào vụ việc này, khi gạo do King Green cung cấp không đạt chất lượng, điều đó đồng nghĩa với việc toàn bộ liên danh đã vi phạm hợp đồng. Chủ đầu tư có toàn quyền xử lý vi phạm đối với cả liên danh như một chủ thể duy nhất. Do đó, quyết định cấm thầu áp dụng cho cả Saigon Co.op và King Green là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật.

“Về mặt pháp lý, Saigon Co.op không ‘oan’. Họ phải chịu trách nhiệm chung cho sai phạm của đối tác trong liên danh. Sau khi bị xử phạt, Saigon Co.op có thể khởi kiện King Green ra tòa án kinh tế để yêu cầu bồi thường thiệt hại dựa trên thỏa thuận liên danh nội bộ. Nhưng đó là một vụ việc dân sự khác, không làm thay đổi trách nhiệm của họ trước quyết định xử phạt của Cục C10,” Luật sư Lập nhấn mạnh.

Bài học đắt giá cho các nhà thầu

Vụ việc này là một bài học "xương máu" cho tất cả các doanh nghiệp khi tham gia đấu thầu theo hình thức liên danh. Việc lựa chọn đối tác liên danh không chỉ đơn thuần là sự kết hợp về năng lực, mà còn là chia sẻ chung cả về rủi ro và trách nhiệm pháp lý.

Trước khi đặt bút ký vào một thỏa thuận liên danh, các doanh nghiệp cần phải thực hiện thẩm định, đánh giá đối tác một cách kỹ lưỡng. Bởi lẽ, chỉ một sai sót của đối tác cũng có thể khiến uy tín và cơ hội kinh doanh của chính mình bị ảnh hưởng nghiêm trọng.