Việc tự ý dùng thuốc không còn là điều xa lạ, đặc biệt là thói quen “dùng lại đơn thuốc cũ” khi gặp lại triệu chứng tương tự. Nhiều người xem đây là cách tiết kiệm thời gian, chi phí khám bệnh và cho rằng nếu thuốc từng hiệu quả thì dùng lại sẽ không sao. Tuy nhiên, thói quen tưởng chừng vô hại này lại ẩn chứa nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng.

Đơn cũ không còn phù hợp với tình trạng hiện tại

Việc lặp lại đơn thuốc cũ mà không kiểm tra lại sức khỏe hiện tại là một sự đánh cược rủi ro. Cùng một triệu chứng, nhưng nguyên nhân gây bệnh có thể đã thay đổi. Ví dụ, ho có thể do viêm họng ở lần trước, nhưng lần này lại là biểu hiện của viêm phổi hay thậm chí là lao. Việc sử dụng sai thuốc không những không giúp điều trị đúng bệnh mà còn có thể làm bệnh trở nặng, kéo dài hoặc gây biến chứng.

Nguy cơ kháng thuốc, hậu quả khó lường

Kháng thuốc, đặc biệt là kháng kháng sinh, đang trở thành vấn nạn toàn cầu. Một trong những nguyên nhân là việc sử dụng kháng sinh không đúng chỉ định, liều lượng, hoặc thời gian, những điều hoàn toàn có thể xảy ra nếu người bệnh tự ý dùng lại đơn thuốc cũ. Khi vi khuẩn quen với thuốc, chúng sẽ không còn bị tiêu diệt, buộc bác sĩ phải sử dụng các loại kháng sinh mạnh hơn, đắt tiền hơn và có nhiều tác dụng phụ hơn. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn đa kháng thuốc có thể không còn thuốc điều trị, dẫn đến nguy cơ tử vong.

Tác dụng phụ và tương tác thuốc tiềm ẩn

Sức khỏe con người không cố định. Một loại thuốc từng không gây vấn đề gì trong quá khứ, có thể hiện tại lại gây dị ứng, tổn thương gan, thận, hoặc tương tác với các loại thuốc khác đang sử dụng. Chẳng hạn, một người từng dùng thuốc giảm đau kháng viêm cách đây vài tháng có thể nay đã mắc thêm bệnh dạ dày – nếu dùng lại thuốc cũ, có thể gây loét, xuất huyết tiêu hóa. Những tương tác thuốc nguy hiểm này chỉ có bác sĩ mới đủ chuyên môn để dự báo và điều chỉnh.

Sai liều, sai thời điểm

Đơn thuốc không chỉ là tên thuốc, mà còn là chỉ định về liều lượng, thời gian dùng, cách dùng cụ thể. Mỗi đợt điều trị thường có giới hạn thời gian nhất định. Việc kéo dài hoặc dùng thuốc không đủ liều có thể dẫn đến tình trạng bệnh không được điều trị dứt điểm, tái phát hoặc chuyển thành mạn tính. Thói quen “cứ thấy đau là uống thuốc cũ” dễ khiến người bệnh bỏ qua thời điểm vàng để điều trị hiệu quả, đặc biệt là trong các bệnh lý cần can thiệp sớm.

Tạo tâm lý chủ quan, trì hoãn chẩn đoán chính xác

Một vấn đề lớn khi người dân tự ý dùng đơn cũ là sự chủ quan và trì hoãn trong việc đi khám. Nhiều người chỉ đến bệnh viện khi bệnh trở nặng hoặc đã có biến chứng, khiến việc điều trị khó khăn hơn, tốn kém hơn, thậm chí là quá muộn.

Lời khuyên từ chuyên gia

Không nên dùng đơn thuốc cũ để tự điều trị. Mỗi lần bệnh là một tình huống khác nhau, cần được bác sĩ thăm khám và kê đơn phù hợp.

Không chia sẻ đơn thuốc cho người khác, dù họ có triệu chứng tương tự.

Luôn giữ lại đơn thuốc và toa thuốc cũ để cung cấp cho bác sĩ khi cần, nhưng không tự ý dùng lại.

Nếu có triệu chứng lặp lại, nên đi khám để được đánh giá lại tình trạng bệnh.

Không tự ý dùng lại kháng sinh hoặc thuốc điều trị bệnh mạn tính mà chưa có chỉ định từ bác sĩ.