Ngành học triển vọng, "mảnh đất vàng" cho các bạn trẻ đam mê công nghệ
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với sự bùng nổ của công nghệ số đang thay đổi mạnh mẽ cách con người sống, làm việc và sáng tạo. Từ lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, sản xuất nông sản, điện tử, ô tô, hàng không vũ trụ cho đến hóa chất, vận tải hay hậu cần... mọi thứ đều đang được số hóa và tự động hóa từng ngày. Điều này không chỉ khiến nhiều công việc thủ công dần bị thay thế, mà còn kéo theo sự ra đời của hàng loạt ngành nghề mới, đòi hỏi nhân lực có tư duy công nghệ và khả năng thích nghi cao.
Ngoài những cái tên đã quen thuộc như Khoa học máy tính hay Trí tuệ nhân tạo... vốn là “mảnh đất vàng” cho các bạn trẻ yêu thích công nghệ thì ngành Thiết kế vi mạch cũng vô cùng tiềm năng. Đây là lĩnh vực chuyên về nghiên cứu, thiết kế và sản xuất các chip điện tử, thứ “bộ não” không thể thiếu trong mọi thiết bị công nghệ hiện đại, từ điện thoại, máy tính đến ô tô thông minh hay hệ thống tự động hóa trong công nghiệp.
Các vi mạch này có thể xử lý tín hiệu, điều khiển hệ thống, lưu trữ dữ liệu và thực hiện hàng loạt chức năng khác trong máy tính, điện thoại thông minh, tivi, ô tô, thiết bị y tế và nhiều thiết bị điện tử khác. Ngành Thiết kế vi mạch đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về điện tử, toán học, lập trình và kỹ năng tư duy logic, thiết kế hệ thống.
Theo đánh giá từ Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Đông Nam Á, thị trường bán dẫn Việt Nam được kỳ vọng sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định trên 6% trong giai đoạn 2022–2027. Đặc biệt, đến năm 2030, toàn ngành sẽ cần tới khoảng 1 triệu lao động cho chuỗi giá trị khép kín, từ thiết kế, chế tạo, lắp ráp, đóng gói cho đến kiểm thử chip.
Các chuyên gia nhân lực cũng đưa ra những con số cụ thể hơn cho từng giai đoạn. Chỉ trong vòng 5 năm tới, ngành công nghiệp bán dẫn sẽ cần ít nhất 20.000 nhân lực chất lượng cao. Con số này được dự báo sẽ tăng lên khoảng 50.000 người có trình độ từ đại học trở lên trong vòng một thập kỷ tới. Đây là tín hiệu cho thấy ngành công nghiệp chip không chỉ là sân chơi của các tập đoàn công nghệ toàn cầu mà còn là cơ hội nghề nghiệp lớn cho thế hệ kỹ sư trẻ tại Việt Nam, những người sẵn sàng đón đầu xu hướng và làm chủ công nghệ lõi của thời đại.
Mức lương "khủng", ra trường không sợ thất nghiệp
Sinh viên ngành Thiết kế vi mạch sẽ được trang bị kiến thức từ cơ bản đến chuyên sâu về kỹ thuật điện – điện tử. Các môn học nền tảng bao gồm toán kỹ thuật, vật lý điện tử, mạch điện, mạch số, tín hiệu và hệ thống, vi xử lý và kiến trúc máy tính. Tiếp đó, sinh viên sẽ học chuyên sâu về thiết kế vi mạch số, vi mạch tương tự, thiết kế layout vật lý, mô phỏng, kiểm thử và tối ưu hóa mạch điện.
Bên cạnh kiến thức lý thuyết, sinh viên còn được rèn luyện kỹ năng lập trình bằng các ngôn ngữ mô tả phần cứng, sử dụng phần mềm chuyên dụng. Ngoài ra, sinh viên thường xuyên thực hành thông qua đồ án, dự án nhóm và có cơ hội thực tập tại các công ty công nghệ để tích lũy kinh nghiệm thực tế, chuẩn bị sẵn sàng cho môi trường làm việc chuyên nghiệp sau khi ra trường.
Kỹ sư thiết kế vi mạch đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng trong quá trình phát triển sản phẩm, từ ý tưởng ban đầu cho đến khi đưa ra thị trường. Họ thường xuyên tham gia nghiên cứu và cập nhật các công nghệ mới nhằm thiết kế ra những vi mạch tiên tiến, phù hợp với xu hướng công nghệ và nhu cầu ngày càng khắt khe của người tiêu dùng.
Không dừng lại ở việc thiết kế, kỹ sư vi mạch còn có vai trò tối ưu hóa sản phẩm nhằm nâng cao hiệu năng, giảm mức tiêu thụ năng lượng và tối ưu chi phí sản xuất. Công việc của họ đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng với nhiều bộ phận khác nhau như sản xuất, kiểm thử, đảm bảo chất lượng và thậm chí cả đội ngũ marketing.
Theo thống kê từ Hội Công nghệ vi mạch bán dẫn TP.HCM, mức thu nhập của kỹ sư thiết kế vi mạch có sự thay đổi đáng kể theo số năm kinh nghiệm. Cụ thể, sinh viên mới ra trường thường nhận mức lương trung bình khoảng 15 triệu đồng/tháng. Với kỹ sư đã có từ 1 đến 3 năm kinh nghiệm, thu nhập dao động từ 15 đến 30 triệu đồng/tháng. Khi đạt mốc 6 năm kinh nghiệm, mức lương trung bình có thể lên tới 600 triệu đến 1 tỷ đồng mỗi năm. Đặc biệt, những kỹ sư có trên 10 năm kinh nghiệm có thể đạt mức thu nhập vượt mốc 1,5 tỷ đồng/năm – một con số ấn tượng trong lĩnh vực kỹ thuật công nghệ.
Nhận thấy tiềm năng lớn của ngành và nhu cầu nhân lực ngày càng cao, nhiều doanh nghiệp đã chủ động tiếp cận sinh viên ngành thiết kế vi mạch ngay từ năm hai hoặc năm ba. Thông qua các chương trình thực tập, công việc bán thời gian và học bổng hỗ trợ học tập, sinh viên không chỉ có cơ hội tiếp cận môi trường làm việc thực tế từ sớm mà còn dễ dàng nắm bắt cơ hội việc làm chính thức ngay sau khi ra trường.
Các trường đào tạo ngành Thiết kế vi mạch ở Việt Nam gồm: Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng, Trường Đại học Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia TP.HCM)... Mùa tuyển sinh 2024, điểm chuẩn của ngành này nằm ở top cao, từ 23-27 điểm. Nhiều chuyên gia dự đoán đây tiếp tục là ngành học triển vọng, được nhiều thí sinh lựa chọn trong mùa tuyển sinh 2025.