Hỏi: Người nhà tôi thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu, đi khám được kết luận nhịp tim chậm, bác sĩ khuyên nên cấy máy tạo nhịp. Xin hỏi máy tạo nhịp là gì, khắc phục nhịp tim chậm thế nào?
Nguyễn Thị Tuyên (Thái Nguyên)
Trả lời: Máy tạo nhịp tim (pacemaker) là giải pháp căn bản và lâu dài cho những người bệnh nhịp tim chậm bất thường hoặc có các cơn ngưng tim kéo dài gây triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt, ngất xỉu, thậm chí đột tử.
Đây là một bộ máy điện tử nhỏ gọn, kích thước chỉ bằng mặt chiếc đồng hồ đeo tay, được cấy dưới da vùng ngực, kết nối với tim bằng 1 hoặc 2 dây điện cực giúp điều chỉnh, duy trì nhịp tim đều đặn.
Sau khi được đặt vào cơ thể, máy tạo nhịp sẽ theo dõi nhịp tim người bệnh liên tục 24/7. Khi thấy tim đập quá chậm, máy sẽ phát ra 1 xung điện nhẹ “nhắc” tim trở lại đúng nhịp. Khi nhịp tim về bình thường, máy tạm ngưng hoạt động để nhường chỗ cho nhịp tự nhiên – nhờ đó giúp cải thiện hoặc chấm dứt các triệu chứng.
Lưu ý, không phải ai có nhịp chậm cũng cần máy tạo nhịp. Nhiều người do cơ địa mà tim đập khá “thảnh thơi” (ví dụ vận động viên) thì không cần can thiệp. Tương tự, nếu nhịp chậm là hậu quả của một nguyên nhân có thể điều chỉnh được (như quá liều thuốc), cũng không phải cấy máy.
Thủ thuật cấy máy tạo nhịp diễn ra trong khoảng 1 giờ, tại phòng can thiệp tim mạch (Cathlab) dưới hình thức gây tê tại chỗ. Sau vài ngày theo dõi, người bệnh có thể xuất viện và dần trở lại sinh hoạt bình thường.
Hiện nay, máy tạo nhịp thế hệ mới có nhiều tính năng hiện đại giúp tạo nhịp sinh lý gần giống tự nhiên, thời lượng pin kéo dài 8–10 năm hoặc lâu hơn. Người mang máy có thể chụp được cộng hưởng từ (MRI) nếu cần. Các dòng máy không dây điện cực (leadless) cũng đã được ứng dụng và mang lại kết quả khả quan.
Người bệnh cần tái khám định kỳ mỗi 6–12 tháng để bác sĩ chuyên khoa nhịp học kiểm tra, điều chỉnh thông số hoạt động của máy bằng thiết bị lập trình chuyên dụng.
Dẫu là đồng hành “bất đắc dĩ”, máy tạo nhịp (khi được chỉ định đúng) sẽ mang lại sự an toàn, cải thiện sức khỏe, luôn “hòa nhịp” thông minh với trái tim của người bệnh.
TS.BS Phan Đình Phong (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội)
