Loại củ xấu xí mà có những tác dụng bất ngờ này chính là củ ấu. Củ ấu có bề ngoài đen sì nhưng chứa nguồn dinh dưỡng dồi dào, góp phần phòng tránh và điều trị nhiều bệnh nên được mệnh danh là "nhân sâm của người nghèo".

Theo thống kê, 100g củ ấu chứa 4,5g albumin, 0,1g chất béo, 19,7g chất đường các loại, 0,19g vitamin B1, 0,06g B2, 1,5mg PP, 13mg C, 7mg Ca, 0,7mg sắt, 19mg Mn, 93mg P.

Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội) cho biết: Trong Đông y, loại củ này vị ngọt, tính mát; vào tỳ, vị. Các thành phần của cây củ ấu đều được coi như một vị thuốc.

Thân cây vị ngọt chát, tính bình, có tác dụng tiêu viêm giải độc. Còn phần củ có tác dụng ích khí tiện kỳ, thanh thử giải nhiệt, lương huyết, trừ phiền, chỉ khát.

Ngoài ra, còn có tác dụng trị viêm loét dạ dày, sưng vú, bệnh ngoài da. Liều dùng 10-16 g, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài thì không kể liều lượng.

1. Trị xuất huyết, đau rát hậu môn

Dùng 250g củ ấu, nấu chín trong 1 giờ. Sau đó ép lọc lấy nước, cho thêm đường, chia làm 2 lần uống trong ngày. Dùng cho các trường hợp huyết nhiệt, kinh nguyệt quá nhiều, trĩ xuất huyết, đau rát hậu môn.

2. Trị tiêu chảy, mệt mỏi, mất sức

Củ ấu già 150g đem đi luộc chín, bóc bỏ vỏ ăn, mỗi ngày 2 lần. Dùng cho các trường hợp tỳ hư, tiêu chảy, mệt mỏi, mất sức.

Dùng 250g củ ấu, nấu chín trong 1 giờ. Sau đó ép lọc lấy nước, cho thêm đường, chia làm 2 lần uống trong ngày có tác dụng trị xuất huyết.

3. Hỗ trợ điều trị bổ trợ ung thư dạ dày, cổ tử cung

Củ ấu (bóc bỏ vỏ) 20 - 30g, thêm nước, đun nhỏ lửa nấu thành dạng canh cháo. Ăn ngày 2 lần.

4. Chữa tỳ vị hư suy

Dùng củ ấu tươi bỏ vỏ 30g, gạo nếp 30g, đường vừa đủ. Nấu thành cháo, ăn 2 lần/ngày. Chữa tỳ vị hư suy ở người cao tuổi, ăn uống khó tiêu, viêm ruột.

5. Viêm loét dạ dày

Thịt củ ấu 30g, củ mài 15g, bạch cập10g, hồng táo 15g, gạo nếp 100g, mật ong 20g. Cho tất cả vào nồi, thêm lượng nước vừa đủ để nấu cháo nhừ. Khi ăn cho 20g mật ong trộn đều. Đây cũng là món ăn từ củ ấu tốt cho những người bị ung thư dạ dày.

6. Giúp giảm cân, làm đẹp da

Vì củ ấu không chứa gluten và rất ít chất béo, vì vậy mọi người không sợ việc ăn nhiều sẽ tăng cân. Ngoài ra, trong củ ấu có rất nhiều vitamin C, B1, B2… giúp làm đẹp da.

7. Trị đại tiện ra máu

Vỏ củ ấu 60g, địa du 15g, tiêu sơn căn 6g, ô mai 10g, cam thảo chế 6g. Sắc uống 2 lần trong ngày.

Dù loại củ này là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao với nhiều công dụng tốt nhưng để tận dụng được công dụng của củ ấu, lương y Bùi Đắc Sáng khuyến cáo như sau:

- Không nên ăn quá nhiều một thời điểm vì củ ấu có tính mát dễ gây ra tình trạng đầy hơi, trướng bụng và đau bụng. Bạn có thể dùng 50 - 200g/ngày dưới dạng ăn sống hoặc nấu canh, cháo…

- Người tỳ vị hư nhược, đại tiện tiêu lỏng không nên dùng dạng sống.

- Sau khi ăn củ ấu không nên uống nước ngay lập tức vì sẽ có cảm giác khó chịu, đầy bụng.