Ngày 22/4/2025, Trung tâm Phát triển Hạ tầng Kỹ thuật Thành phố Thủ Đức đã tổ chức mở thầu Gói thầu số 4 – xây lắp công trình Nạo vét Rạch ông Chua (rạch số 4), đoạn từ đường Song Hành đến đường Quốc Hương, phường Thảo Điền. Đây là một trong những gói thầu thuộc kế hoạch cải tạo hạ tầng thoát nước khu vực Thảo Điền – nơi thường xuyên xảy ra ngập cục bộ khi mưa lớn.

Gói thầu có giá dự toán: 2,069 tỷ đồng; Loại hợp đồng: Đơn giá cố định; Hình thức lựa chọn nhà thầu: Đấu thầu rộng rãi; Phương thức: Một giai đoạn một túi hồ sơ; Thời gian thực hiện: 180 ngày.

Ba nhà thầu tham dự gồm một liên danh và hai đơn vị độc lập. Cụ thể, Liên danh My Home – Đại Hưng nộp hồ sơ với giá dự thầu ban đầu hơn 2,105 tỷ đồng và áp dụng mức giảm giá 3%, đưa giá cuối cùng xuống còn 2,042 tỷ đồng, thấp hơn khoảng 27,5 triệu đồng so với giá dự toán gói thầu.

Công ty TNHH Xây dựng Cầu Đường Tấn Lộc chào giá hơn 2,139 tỷ đồng, sau giảm giá 1% còn 2,117 tỷ đồng, tức vẫn cao hơn gần 48 triệu đồng so với mức giá dự toán.

Công ty TNHH MTV Xây dựng Thương mại Dịch vụ Đức Thanh đưa ra mức giá ban đầu hơn 2,230 tỷ đồng và giảm 1,5%, song giá sau cùng vẫn là 2,196đ tỷ đồng, cao hơn hơn 127 triệu đồng so với giá gói thầu được phê duyệt.

Theo khoản 4 Điều 39 Luật Đấu thầu 2013, các hồ sơ dự thầu có giá sau hiệu chỉnh vượt giá gói thầu sẽ bị loại. Như vậy, chỉ duy nhất Liên danh My Home – Đại Hưng đủ điều kiện để tiếp tục được xem xét trúng thầu.

Điểm đáng lưu ý là mức giá sau giảm của liên danh trúng thầu chỉ thấp hơn giá dự toán gói thầu khoảng 1,3%, trong khi hai đối thủ còn lại lại chào giá vượt trần lần lượt khoảng 2,3% và 6,1%. Trong một cuộc đấu thầu thực chất, khoảng cách này thường cho thấy mức độ cạnh tranh thấp hoặc bị chi phối.

Vấn đề đặt ra: Vì sao các nhà thầu lại chào giá vượt trần, trong khi họ hoàn toàn có thể biết rằng vượt giá gói thầu là bị loại? Phải chăng họ không có ý định cạnh tranh thật sự?

Trong nhiều vụ việc, hiện tượng nhà thầu “chân gỗ” – tham gia để hợp thức quy trình nhưng không nhằm mục đích trúng – thường được sử dụng như một thủ thuật để dàn xếp kết quả đấu thầu. Những nhà thầu này nộp hồ sơ hợp lệ, đảm bảo điều kiện nhưng đưa giá cao, mắc lỗi kỹ thuật hoặc không giảm giá đáng kể nhằm bị loại từ đầu.

Với khoảng cách giá khá lớn giữa nhà thầu hợp lệ và hai đơn vị còn lại, đặc biệt là mức vượt hơn 127 triệu đồng của Công ty TNHH MTV Xây dựng Thương mại Dịch vụ Đức Thanh, dư luận hoàn toàn có cơ sở để nghi ngờ về tính cạnh tranh thực sự trong gói thầu này.

Bởi việc một nhà thầu chào giá “sát sườn”, hai nhà thầu còn lại cùng chào giá vượt trần – trong đó có đơn vị chào vượt tới 6% – rõ ràng không thể xem là ngẫu nhiên. Đây rất có thể là kịch bản đã được dựng sẵn, với những vai diễn được phân chia bài bản nhằm hợp thức hóa quá trình đấu thầu.

Việc làm rõ và ngăn chặn các hành vi như vậy không chỉ góp phần bảo vệ ngân sách nhà nước, mà còn bảo vệ môi trường cạnh tranh lành mạnh và công bằng cho các nhà thầu thực sự có năng lực.