Cá mờm sữa, hay còn gọi cá mờm cơm, là một loại cá trắng li ti, nhỉnh hơn sợi cước và trong suốt như pha lê, lấp lánh ánh bạc của bình minh trên biển. Khi gọi là cá mờm cơm thì có thể hình dung nó như con cá cơm nhưng nhỏ, dài cỡ 3 phân, thân cá trắng mượt trong veo.
Cá mờm sữa thường xuất hiện nhiều ở vùng biển miền Trung, mùa đánh bắt rộ từ tháng 4 đến tháng 8 âm lịch. Người dân nơi đây coi cá mờm sữa là món quà quý mà biển cả ban tặng, vừa dồi dào sản lượng vừa giàu giá trị dinh dưỡng. Cái tên “mờm sữa” bắt nguồn từ màu trắng đục như sữa của thân cá; một số vùng còn gọi là “mờm non” để phân biệt với loại cá cơm mờm to hơn.
Nhỏ bé là vậy, nhưng cá mờm sữa lại chinh phục vị giác của bất cứ ai từng thưởng thức. Dù chế biến tươi hay phơi khô, cá vẫn giữ được mùi thơm nhẹ nhàng và vị ngọt thanh rất riêng, khó lẫn với bất kỳ loại cá nào khác. Đến mùa, cá mờm sữa được săn lùng nhiều hơn cả cá cơm thông thường, giá tươi có lúc lên tới 180.000 đồng/kg. Đặc biệt, cá mờm sữa phơi khô hiện còn trở thành mặt hàng xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc với mức giá khoảng 300.000 đồng/kg.
Không chỉ ngon, cá mờm sữa còn là nguyên liệu chế biến vô cùng đa dạng. Người miền biển thường dùng cá để nấu canh chua, kho rim mỡ hành, rim chua ngọt, làm nộm xoài hay trộn trứng rán. Món được nhiều người mê nhất là cá mờm sữa tẩm bột chiên giòn – lớp vỏ vàng ruộm, giòn rụm bên ngoài, bên trong vẫn giữ được độ béo bùi, thơm ngọt. Cá cũng có thể được dự trữ trong tủ lạnh, đảm bảo hương vị tươi ngon khi dùng dần.
Trước đây, cá mờm sữa từng được coi là món ăn nhà nghèo, ít người để ý. Nhưng nay, nhờ hương vị độc đáo cùng giá trị dinh dưỡng cao, loài cá bé nhỏ này đã “lột xác” thành đặc sản, xuất hiện trên bàn ăn gia đình, nhà hàng và cả chợ mạng.
Tác dụng của cá mờm sữa với sức khoẻ
Bổ sung canxi, tốt cho xương và răng
Cá mờm sữa nổi bật với hàm lượng canxi rất cao, vượt trội hơn so với nhiều loại cá khác. Canxi có vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì hệ xương chắc khỏe, đặc biệt cần thiết cho trẻ em đang trong giai đoạn phát triển chiều cao. Ở người lớn tuổi, việc bổ sung canxi từ cá mờm sữa giúp ngăn ngừa tình trạng loãng xương, đau nhức khớp và gãy xương do tuổi tác.
Bảo vệ tim mạch, giảm mỡ máu
Một trong những thành phần quý giá của cá mờm sữa chính là axit béo omega-3. Chất này có tác dụng làm giảm lượng cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL) trong máu, nhờ đó hỗ trợ tuần hoàn máu và giảm áp lực cho tim. Bổ sung cá mờm sữa vào bữa ăn giúp ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch như xơ vữa động mạch, huyết áp cao hay đột quỵ.
Cải thiện thị lực, bảo vệ đôi mắt
Ngoài canxi và omega-3, cá mờm sữa còn chứa lượng vitamin A và các chất chống oxy hóa dồi dào. Vitamin A vốn nổi tiếng là dưỡng chất quan trọng đối với mắt, giúp duy trì thị lực sáng rõ và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến lão hóa như thoái hóa điểm vàng hay khô mắt. Theo lương y Bùi Hồng Minh, vitamin và dưỡng chất trong cá mờm sữa giúp làm chậm quá trình suy giảm thị lực ở người cao tuổi, đồng thời cải thiện sức khỏe mắt ở trẻ nhỏ.
Tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tạo máu
Thịt cá mờm sữa chứa nhiều protein chất lượng cao cùng vitamin B12, sắt và kẽm – những dưỡng chất cần thiết cho quá trình tạo hồng cầu. Nhờ đó, cá mờm sữa giúp phòng ngừa thiếu máu, hỗ trợ cơ thể khỏe mạnh và tăng cường sức đề kháng. Khi hệ miễn dịch hoạt động tốt, cơ thể sẽ có khả năng chống lại vi khuẩn, virus và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.
Dễ tiêu hóa, phù hợp với nhiều đối tượng
Khác với nhiều loại cá biển có xương cứng, thịt cá mờm sữa mềm, ít xương dăm, dễ ăn và dễ tiêu hóa. Nhờ ưu điểm này, cá mờm sữa trở thành lựa chọn an toàn cho trẻ nhỏ khi mới tập ăn dặm hoặc người cao tuổi có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Cá có thể được chế biến thành nhiều món khác nhau, từ nấu canh, kho, rán cho đến xay nhuyễn, đều giữ được hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng.
Hỗ trợ trí não, cải thiện trí nhớ
Omega-3 trong cá mờm sữa không chỉ tốt cho tim mạch mà còn rất có lợi cho não bộ. Loại axit béo này giúp cải thiện sự truyền dẫn thần kinh, tăng khả năng tập trung và nâng cao trí nhớ. Nhiều nghiên cứu cho thấy, bổ sung omega-3 đều đặn có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về suy giảm nhận thức, sa sút trí tuệ hay Alzheimer ở người cao tuổi.