Ngày 15/8/2025, Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh, đã tiến hành mở thầu gói "Đầu tư cơ sở vật chất và khai thác các dịch vụ thiết yếu phục vụ cho cán bộ, viên chức và sinh viên Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức". Đây là một dự án lớn, với giá gói thầu ban đầu lên tới 4.500.000.000 đồng, nhằm cải tạo và khai thác các khu vực thiết yếu của trường như sân bóng đá, sân tennis (5.567 m2), canteen (724 m2) và khu để xe máy (2.516 m2). Gói thầu được dự kiến thực hiện trong 60 tháng.

Nhà thầu "độc mã" và mức giảm giá không tưởng

Điểm nhấn đáng chú ý nhất tại buổi mở thầu là sự vắng mặt hoàn toàn của các đối thủ cạnh tranh. Biên bản mở thầu ghi rõ chỉ có duy nhất một nhà thầu tham dự: Liên danh Công ty TNHH tư vấn và xây dựng Song Nguyễn - Công ty TNHH tư vấn đào tạo KTXD

Điều khiến dư luận phải bất ngờ là mức giá chào thầu của liên danh này: 2.289.710.000 đồng. Con số này tương đương với việc giảm giá tới gần 50% so với giá gói thầu được phê duyệt ban đầu (4.500.000.000 đồng).

Một mức giảm giá sâu như vậy trong bối cảnh chỉ có một nhà thầu tham gia đặt ra nhiều câu hỏi cho các nhà quản lý và giới chuyên môn về đấu thầu. Liệu đây có phải là một tín hiệu tốt về khả năng tối ưu chi phí, hay lại ẩn chứa những vấn đề cần được làm rõ về tính toán giá gói thầu ban đầu và năng lực cạnh tranh thực sự của thị trường?

Gói thầu được thực hiện theo hình thức đấu thầu rộng rãi qua mạng, phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Nguồn vốn được xác định là vốn xã hội hóa, đến từ doanh nghiệp được lựa chọn để đầu tư, khai thác.

Quy trình chuẩn bị gói thầu: Những dấu hỏi về thời gian

Quá trình chuẩn bị cho gói thầu này cũng có những mốc thời gian đáng suy ngẫm:

• Ngày 09/7/2025: Kế hoạch lựa chọn nhà thầu (KHLCNT) được phê duyệt.
• Ngày 25/7/2025: Hồ sơ mời thầu (HSMT) được ban hành (Quyết định số 174/QĐ-CNTD-KHTC). Cùng ngày, KHLCNT cũng được điều chỉnh (Quyết định số 173/QĐ-CNTD-KHTC).
• Ngày 07/8/2025: HSMT tiếp tục được sửa đổi (Quyết định số 197/QĐ-CNTD-KHTC). Các sửa đổi tập trung vào tiêu chuẩn đánh giá về nhân sự chủ chốt, thiết bị chủ yếu và yêu cầu kỹ thuật.
• Ngày 15/8/2025: Gói thầu chính thức đóng và mở thầu. Như vậy, việc sửa đổi HSMT diễn ra chỉ 8 ngày trước thời điểm đóng thầu.

Góc nhìn chuyên gia: Đằng sau mức giá "chấn động"

Theo ông Hữu Thọ, một chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu giàu cho rằng mức giảm giá "khủng" gần 50% này, trong bối cảnh chỉ có duy nhất một nhà thầu tham dự, là một dấu hiệu rất cần được phân tích sâu.

Thông thường, một mức giảm giá lớn có thể xuất phát từ các yếu tố như:

• Dự toán gói thầu cao hơn thực tế: Liệu đơn vị tư vấn thẩm định giá ban đầu có đánh giá quá cao giá trị gói thầu, hay đã có sự thay đổi lớn về chi phí thị trường mà dự toán chưa cập nhật kịp thời?
• Chiến lược của nhà thầu: Nhà thầu duy nhất có thể có lợi thế đặc biệt (kinh nghiệm độc quyền, công nghệ riêng, hoặc khả năng tối ưu hóa chi phí vượt trội) cho phép họ đưa ra mức giá hấp dẫn để giành lấy dự án. Tuy nhiên, khi không có cạnh tranh, rất khó để khẳng định đây là mức giá tốt nhất có thể đạt được.
• Các yếu tố hạn chế cạnh tranh: HSMT của gói thầu này đặt ra nhiều yêu cầu khá chi tiết và cụ thể về năng lực, kinh nghiệm, nhân sự, thiết bị. Ví dụ, yêu cầu về hợp đồng tương tự bao gồm khai thác canteen cho trường có quy mô trên 10.000 sinh viên, công trình thể thao trên 3.000 m2 và nhà giữ xe trên 2.000 m2. Đồng thời, doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu cũng lên tới 6.250.000.000 đồng. Những tiêu chí này, dù hợp pháp, có thể đã vô tình (hoặc cố ý) lọc bớt đáng kể số lượng nhà thầu đủ điều kiện tham gia, dẫn đến tình trạng "một mình một sân".
• Nguồn vốn xã hội hóa: Bản chất của nguồn vốn xã hội hóa đòi hỏi doanh nghiệp trúng thầu phải tự đầu tư và khai thác. Điều này có thể không phải là mô hình hấp dẫn với tất cả các nhà thầu, đặc biệt là những đơn vị quen với các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước có dòng tiền rõ ràng hơn.
• Sự điều chỉnh sát nút: Việc sửa đổi HSMT chỉ 8 ngày trước thời điểm đóng thầu cũng có thể là một yếu tố khiến các nhà thầu khác không kịp chuẩn bị hoặc quyết định rút lui, góp phần vào tình trạng thiếu cạnh tranh.

Mức giảm giá gần 50% là một con số ấn tượng, nhưng trong bối cảnh thiếu cạnh tranh, nó càng làm tăng thêm sự cần thiết phải có sự giám sát chặt chẽ từ phía chủ đầu tư và các cơ quan chức năng. Việc đảm bảo rằng mức giá thấp này đi đôi với chất lượng công việc được cam kết và không tiềm ẩn rủi ro nào về sau là điều tối quan trọng để dự án đạt được hiệu quả cao nhất và xứng đáng với kỳ vọng của cán bộ, viên chức và sinh viên Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.