Dữ liệu đấu thầu công khai thời gian gần đây tại huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước cũ cho thấy một hiện tượng đáng chú ý: nhiều gói thầu xây lắp sử dụng vốn ngân sách nhà nước liên tiếp được trao cho các doanh nghiệp còn khá mới trên thị trường, theo những kịch bản có nhiều điểm tương đồng.
Tần suất trúng thầu cao của các "tân binh"
Theo ghi nhận từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, chỉ trong ngày 30/7/2025, Ban Quản lý dự án khu vực Bù Đăng (Ban QLDA khu vực Bù Đăng) đã hoàn tất việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho 2 gói thầu xây lắp với tổng giá trị hơn 11 tỷ đồng.
Cụ thể, tại Quyết định số 62/QĐ-BQLDA, ông Phạm Văn Thành - Giám đốc Ban QLDA khu vực Bù Đăng đã ký phê duyệt cho Công ty TNHH Xuất nhập khẩu 368 (MST: 3801215972; địa chỉ tại huyện Bù Đốp, Bình Phước cũ; Giám đốc: ông Bùi Quốc Hưng) trúng Gói thầu số 01: Xây dựng (Mã TBMT: IB2500319700-00). Giá trúng thầu là 5.877.760.230 VND, so với giá gói thầu 6.028.264.511 VND, đạt tỷ lệ tiết kiệm khoảng 2,5%.
Cùng ngày, tại Quyết định số 65/QĐ-BQLDA, ông Phạm Văn Thành tiếp tục ký phê duyệt cho Công ty TNHH Xuất nhập khẩu 379 (MST: 3801289526; địa chỉ tại tỉnh Đồng Nai; Giám đốc: ông Nguyễn Thái Bình) trúng Gói thầu số 01: Thi công xây dựng (Mã TBMT: IB2500319834-00). Giá trúng thầu là 5.354.722.376 VND so với giá gói thầu 5.491.638.994 VND, tỷ lệ tiết kiệm cũng ở mức 2,5%.
Mặc dù cả hai doanh nghiệp đều có đăng ký năng lực hoạt động xây dựng hợp lệ, việc các doanh nghiệp mới nhanh chóng tiếp cận và giành được các hợp đồng giá trị lớn tại cùng một chủ đầu tư là một diễn biến đáng quan tâm dưới góc độ quản lý.
Sự tham gia lặp lại của một đối thủ cạnh tranh
Một điểm chung trong hồ sơ của cả hai gói thầu nêu trên là sự tham gia của cùng một đối thủ duy nhất: Công ty TNHH MTV Xây dựng Trần Thiện (MST: 3801135163; địa chỉ tại tỉnh Đồng Nai; Giám đốc: ông Trần Minh Thiện).
Trong cả hai cuộc thầu, Công ty Trần Thiện đều là nhà thầu không trúng thầu. Tại gói thầu của Công ty XNK 368, Báo cáo đánh giá E-HSDT số 84/BCĐG ngày 28/7/2025 cho thấy cả hai nhà thầu đều được đánh giá "Đạt" về năng lực, kỹ thuật, và Công ty Trần Thiện không được lựa chọn do có giá dự thầu cao hơn. Kịch bản tương tự cũng diễn ra tại gói thầu của Công ty XNK 379.
Việc một nhà thầu liên tục tham gia và chỉ trượt thầu trước các nhà thầu khác nhau tại cùng một bên mời thầu, cùng với tỷ lệ tiết kiệm ngân sách ở mức thấp, đặt ra những câu hỏi về mức độ cạnh tranh thực tế của các cuộc thầu này.
Góc nhìn chuyên gia và pháp lý
Nhận định về hiện tượng này, Chuyên gia đấu thầu Lê Văn Hân cho biết: "Hiệu quả kinh tế là một trong những mục tiêu cốt lõi của đấu thầu. Tỷ lệ tiết kiệm ở mức 2,5% và lặp lại ở nhiều gói thầu là một chỉ số cho thấy mức độ cạnh tranh có thể chưa cao. Khi cạnh tranh hạn chế, nguy cơ không lựa chọn được nhà thầu tối ưu về chi phí là hiện hữu, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn ngân sách."
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích: "Luật Đấu thầu 2023 nhấn mạnh các nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, minh bạch. Việc các gói thầu liên tục diễn ra theo cùng một kịch bản, với sự tham gia cố định của các bên, là một dấu hiệu mà các cơ quan quản lý cần quan tâm, giám sát."
Luật sư Hương nhấn mạnh thêm: "Để đảm bảo tính khách quan, cần xem xét liệu có tồn tại các hành vi có thể dẫn đến việc làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu hay không. Khoản 3, Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 nghiêm cấm các hành vi thông thầu, bao gồm việc thỏa thuận để một hoặc nhiều bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu cho các bên kia để một bên thắng thầu."
Diễn biến tại Ban QLDA khu vực Bù Đăng đang cần sự giám sát chặt chẽ hơn để đảm bảo nguồn vốn công được sử dụng hiệu quả và đúng quy định.
Vậy, nhà thầu thường xuyên không trúng thầu - Công ty Trần Thiện có năng lực thực tế ra sao? Kỳ 2 sẽ phân tích hồ sơ đấu thầu đầy mâu thuẫn của doanh nghiệp này dựa trên dữ liệu thực tế.
