Ít ai ngờ rằng, không khí ngay trong ngôi nhà - nơi ta nghĩ là an toàn nhất đôi khi lại chứa nhiều tác nhân ô nhiễm không kém ngoài đường phố. Từ bụi mịn, vi khuẩn, nấm mốc cho tới các hóa chất phát tán từ đồ dùng sinh hoạt… tất cả đều có thể gây hại cho sức khỏe nếu không biết cách kiểm soát.
Ô nhiễm không khí trong nhà nguy hiểm thế nào?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí trong nhà là một trong những nguyên nhân gây bệnh hô hấp, dị ứng, hen suyễn, thậm chí ung thư phổi. Trẻ em, người già, người mắc bệnh nền là những đối tượng chịu tác động nghiêm trọng nhất.
Có nhiều nguồn gây ô nhiễm mà chúng ta dễ bỏ qua:
Khói từ bếp than, bếp gas: Các gia đình vẫn còn thói quen nấu ăn bằng bếp than, bếp gas trong không gian kín, làm phát sinh khí CO, CO₂, NO₂.
Khói thuốc lá: Hút thuốc lá trong nhà tạo ra hàng trăm chất độc hại, trong đó có những chất gây ung thư.
Hóa chất tẩy rửa, xịt phòng: Nhiều người có thói quen dùng nước lau sàn, chất khử mùi, xịt côn trùng… thường xuyên mà không mở cửa thông gió.
Nấm mốc, bụi bặm, lông thú nuôi: Đây là “ổ bệnh” tiềm tàng, gây dị ứng, hen suyễn, viêm mũi kéo dài.
Nội thất, vật liệu xây dựng: Một số vật liệu gỗ công nghiệp, sơn, keo dán có thể phát thải formaldehyde, VOCs (hợp chất hữu cơ bay hơi) ra môi trường trong nhiều năm.
Dấu hiệu nhận biết không khí trong nhà đang ô nhiễm
Khác với bụi đường phố, ô nhiễm trong nhà thường vô hình, không mùi rõ rệt nên dễ bị xem nhẹ. Một số dấu hiệu cảnh báo gồm:
Thành viên trong gia đình thường xuyên ho, sổ mũi, viêm họng mà không rõ nguyên nhân.
Dị ứng, nổi mẩn, ngứa ngáy.
Mùi ẩm mốc, mùi hóa chất tồn tại lâu trong nhà.
Cảm giác khó chịu, đau đầu khi ở lâu trong không gian kín.
Nếu gia đình bạn có các triệu chứng này lặp đi lặp lại, rất có thể chất lượng không khí đang ở mức đáng báo động.
Cách phòng tránh ô nhiễm không khí trong nhà
Giữ nhà cửa thông thoáng
Đây là nguyên tắc cơ bản nhất. Mở cửa sổ thường xuyên để không khí lưu thông, nhất là sau khi nấu ăn, dọn dẹp, sử dụng hóa chất. Nếu có điều kiện, lắp đặt quạt thông gió ở bếp, nhà vệ sinh để hạn chế tích tụ khí thải.
Hạn chế nguồn phát thải
Chọn bếp điện hoặc bếp từ thay vì bếp than, bếp gas.
Không hút thuốc lá trong nhà. Nếu cần, nên ra ngoài hoặc bố trí khu vực riêng thông thoáng.
Giảm thiểu việc sử dụng xịt phòng, nước hoa xịt không khí. Ưu tiên sản phẩm tự nhiên, không hóa chất độc hại.
Làm sạch không gian sống định kỳ
Lau bụi, hút bụi, giặt thảm, chăn, ga, gối thường xuyên để hạn chế bụi mịn, lông thú nuôi.
Xử lý triệt để các khu vực ẩm mốc, rò rỉ nước — nguyên nhân phát sinh nấm mốc, vi khuẩn.
Vệ sinh máy lạnh, quạt gió định kỳ để tránh phát tán bụi bẩn.
Trồng cây xanh phù hợp
Một số loại cây như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý, cau cảnh… có khả năng hấp thụ bụi, lọc một phần khí độc nhẹ. Tuy nhiên, không nên lạm dụng, vì nếu không chăm sóc kỹ, cây xanh lại dễ trở thành nơi trú ngụ của nấm mốc, côn trùng.
Sử dụng máy lọc không khí
Đây là giải pháp ngày càng phổ biến tại các gia đình thành phố. Các loại máy lọc không khí hiện đại có thể lọc bụi mịn PM2.5, vi khuẩn, mùi hôi và thậm chí cả phấn hoa. Tuy nhiên, cần chọn thiết bị có công suất phù hợp với diện tích phòng.
Khi nào nên kiểm tra chất lượng không khí?
Nếu bạn sống gần khu công nghiệp, công trình xây dựng hoặc đường lớn nhiều khói bụi, hãy cân nhắc đo chất lượng không khí trong nhà định kỳ. Các thiết bị đo bụi mịn, đo VOCs hiện đã khá phổ biến và dễ sử dụng.
Với các hộ gia đình đã có người bị bệnh hô hấp, hen suyễn, dị ứng, càng nên quan tâm nhiều hơn để kiểm soát nguồn ô nhiễm kịp thời.
Nhà là nơi để trở về, để an toàn và nghỉ ngơi. Nhưng để ngôi nhà thật sự là không gian sống khỏe mạnh, mỗi gia đình cần chủ động giữ gìn không khí trong lành mỗi ngày từ những hành động nhỏ nhất.
