Trong nhiều bộ phim cổ trang và tiểu thuyết Trung Quốc về thời nhà Thanh có xuất hiện hình ảnh nhà vua ban cho các quan đại thần chiếc áo "hoàng mã quái", đây được xem là một niềm vinh hạnh tột bậc, nhiều cao thủ võ lâm vì tranh giành chiếc áo mã quái này mà không tiếc đầu rơi máu chảy, bởi vì chiếc này có danh tiếng là giúp người mặc miễn được tội chết.
Trong phim cổ trang về Hòa Thân, chúng ta bắt gặp hình ảnh Hòa Thân vui mừng cuống quýt, đi khoe với Kỷ Hiểu Lam chiếc áo miễn tội chết được vua ban.
Theo ghi chép trong các loại sử liệu, Hoàng Mã Quái là loại áo có màu vàng đặc trưng, vốn dĩ là dành cho những thị vệ của hoàng đế. Bởi hoàng đế thường mặc quần áo màu vàng sáng, vì vậy áo của các thị vệ xung quanh cũng mặc giống màu áo của hoàng đế để dễ phân biệt. Tuy nhiên, áo của thị vệ thì không được có họa tiết, hoa văn.
Màu vàng là màu tương sáng, mang quyền lực đặc trưng. Từ thời nhà Hán, màu vàng dần trở thành màu sắc riêng của hoàng tộc. Không ai được phép mặc trùng màu với hoàng đế.
Theo nguyên tắc, ngay cả những đại thần rất được coi trọng cũng không được phép mặc. Đặc biệt, đến thời nhà Thanh, khi chế độ quân chủ ở mức tuyệt đối, hoàng đế là người có quyền lực cao nhất, dù là tể tướng hay hoàng gia cũng không được phép mặc.
Vì màu vàng là màu sắc của hoàng gia và thể hiện sự tôn quý. Người bình thường khi nhìn thấy sẽ càng cảm thấy tôn trọng và ngưỡng mộ. Vì vậy, Hoàng Mã Quái trên nguyên tắc là đồ hoàng đế dùng, ngoài ra còn dùng trong trường hợp ban thưởng.
Loại áo này chỉ được mặc trong khi làm nhiệm vụ, ngoài thời gian đó không được phép mặc để khoe khoang khắp nơi. Hơn nữa, đây là loại áo mà hoàng đế dùng để ban thưởng cho những đại thần có công.
Hoàng Mã Quái được các thị vệ bên cạnh hoàng thượng mặc để thể hiện sự uy nghiêm của hoàng gia và phân biệt được các thị vệ khác trong cung. Còn với các đại thần, khi mặc Hoàng Mã Quái thì không được phép mặc tự do, phải được sự cho phép của hoàng đế.
Những sự kiện trong triều, chính là cơ hội tốt để các quan thần có thể trưng diện Hoàng Mã Quái, nhằm mục đích cho những người khác thấy được sự coi trọng của hoàng đế đối với họ.
Điều đặc biệt ở Hoàng Mã Quái của thị vệ và các đại thần bên ngoài mặc dù đều là màu vàng nhưng có rất nhiều điểm khác nhau. Xét về độ tinh xảo và giá trị thì áo của các đại thần được làm tỉ mỉ, tinh tế và có giá trị hơn. Áo của các đại thần còn có màu cúc cùng màu với áo. Còn áo của thị vệ thì chỉ là màu vàng đơn giản, không có hoa văn và có cúc áo màu đen.
Hoàng Mã Quái là một phần thưởng lớn, làm người nhận hãnh diện và tự hào. Chiếc áo là một trong những bằng chứng thể hiện sự ghi nhận công lao, cống hiến của những quan đại thần. Nói về tác dụng thực tế của Hoàng Mã Quái thì đây là vật giúp hoàng đế lấy lòng triều thần. Một phần thưởng ý nghĩa mà không hề tốn kém.
Theo dòng thời gian, hoàng mã quái không còn có được địa vị quan trọng như ban đầu vì triều đình ngày càng đi xuống, hoàng đế muốn lôi kéo các phe cánh về phía mình nên ban thưởng ngày càng nhiều áo hoàng mã quái. Có thể thấy, trong sử sách không hề có ghi chép về công dụng miễn tội chết của hoàng mã quái.
